Trybunał Stanu

Instytucja TS została przywrócona w 1982r. ustawą z dnia 26 marca 1982r.

Delikt konstytucyjny - czyn naruszający konstytucję lub ustawę, czyn zawiniony który nie jest przestępstwem.

Immunitet formalny - nazywany również immunitetem osobistym, oznacza ograniczenie odpowiedzialności prawnej danej osoby ze względu na pełnioną funkcję na czas pełnienia tej funkcji.

Przywilej nietykalności - zakaz ograniczenia wolności.

Obok sądów władzę sądowniczą w Polsce pełnią również dwa Trybunały- Konstytucyjny i Stanu.

Trybunał Stanu- konstytucyjny organ władzy sądowniczej do orzekania o odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Jest organem niezależnym i oddzielnym od innych władz sądowniczych. Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny - nie ma w Polsce innego organu władzy, który mógłby go ewentualnie wymazać. Ponadto jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować ułaskawienia wobec osoby skazanej.

Podmioty odpowiedzialne przed TS:

:: Prezydent - za naruszenie konstytucji lub ustawy , przestępstwa pospolite i skarbowe

:: Premier i ministrowie (Rada Ministrów) - za naruszenie konstytucji lub ustawy, oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją.

:: Prezes NBP

:: Prezes NIK

:: Członkowie KRRiT

:: Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych

:: Posłowie i senatorowie - za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej i czerpania korzyści z majątku Skarbu Państwa.

O postawieniem przed TS decydują :

1) Zgromadzenie Narodowe (posłowie +senatorowie)

w odniesieniu do Prezydenta RP

Wniosek musi podpisać co najmniej 1/4 członków ZN (140)

Decyzja zapada jeśli zagłosuje co najmniej 2/3 członków ZN.

2) Sejm

w odniesieniu do Premiera i ministrów

Wniosek musi podpisać co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent

Decyzja zapada jeśli zagłosuje co najmniej 3/5 (276) posłów.

w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT, NDSZ

Wniosek: 1/4 (115) posłów lub Prezydent(za kontrasygnatą)

Decyzja zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów w Sejmie.

w odniesieniu do posłów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Sejmu, a decyzja o postawieniu posła przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie.

3) Senat

w odniesieniu do senatorów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Senatu, a decyzja o postawieniu senatora przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Senacie.

Skład: Art. 199 Konstytucji

• Przewodniczący Trybunału Stanu, którym jest I Prezes Sądu Najwyższego

• 2 zastępców

• 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów (na czas kadencji Sejmu), co najmniej połowa z nich powinna posiadać kwalifikacje sędziowskie.

Zgodnie z art. 200 Konstytucji członkowie Trybunału Stanu objęci są immunitetem formalnym oraz przywilejem nietykalności. Żaden z członków Trybunału Stanu nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności bez zgody Trybunału. Członkowie Trybunału nie mogą być też zatrzymani ani aresztowani z wyjątkiem sytuacji, gdy zostali przyłapani na gorącym uczynku a ich zatrzymanie jest konieczne dla dobra śledztwa. W takiej sytuacji o zatrzymaniu musi zostać niezwłocznie powiadomiony Przewodniczący Trybunału Stanu, który może zażądać natychmiastowego zwolnienia zatrzymanej osoby.

Trybunał Stanu może orzekać kary:

• utraty czynnego i biernego prawa wyborczego,

• utraty wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych,

• zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych

• pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat) ,

• utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,

• za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary przewidziane w ustawach.

Za naruszenie konstytucji lub ustawy

---