Propaganda i socjotechnika:
Socjotechnika - inżynieria socjalna, zespół technik do osiągnięcia celów poprzez manipulację społeczeństwem. Cel jest ważniejszy niż prawda - odwołuj się do emocji.
Wątki socjotechniczne - to, co w tekstach jest opisywanie, i wyjaśnianiem zasad, reguł, sposobów i środków skutecznego oddziaływania na ludzi.
Teksty polityczne zawierają wątki socjotechniczne.
Funkcja wątku polega na rzeczywistym, sprawczym wpływie tych tekstów na kulturę działania myślenia politycznego. W praktyce oznacza to:
- kształtowanie wyobraźni
- wiedzy
- nastawień odbiorców dotyczących polityki
Wątki socjotechniczne w myśli politycznej do końca XVII w.:
- koncepcje i projekty dotyczące decydenta politycznego ( sternika, kierującego czymś)
- przedstawione strategie i taktyki gier politycznych ( polityka Platona - doradzał, że można manipulować)
- wskazanie zasad, reguł, sposobów decyzji politycznych i perswazji obliczonych na kształtowanie pożądanych stanów świadomości społecznej a w konsekwencji zachowań,
- wskazania dotyczące sztuki i techniki stanowienia prawa, np. „O duchu praw” Monteskiusza
- wskazania zasad, reguł, sposobów i środków przeprowadzania zmian ustrojowych, np. „6 ksiąg o Rzeczypospolitej”
- wskazania zasad i reguł skutecznego oddziaływania politycznego
Wątki w myśli politycznej XIX i XX w.
- rozwijają się formy socjotechniczne wraz z rozwojem psychologii
- wątki znajdziemy w: manifestach, programach, deklaracjach, rezolucjach, instrukcjach partii politycznych, referatach, odczytach i expose.
Autorzy tekstów z wątkami socjotechnicznymi odwołują się do wartości i celów zawartych w prezentowanych przez siebie ideologiach.
Obecne wątki socjotechniczne:
- zasady i reguły występujące w społeczeństwie
- charakterystyka zachowań ludzkich np. wyborczych popartych badaniamia naukowymi
Propaganda:
-akcja
- przekaz jednostronny, zaplanowany
- szeroko dostępny
- zawiera informację i perswazję
- manipulacje
- nastawiona długofalowo i delikatnie
Agitacja:
- akcja doraźna
- silniejszy wątek emocjonalny
- wykorzystuje motywację negatywną
- gra na emocjach
- silne bodźce
Perswazja:
-szukanie poparcia w społeczeństwie
- działanie wartościujące, ale jednostronne
- ma prawo do przekonania innych
Techniki perswazji:
- apelowanie i zajęcie określonego stanowiska
- sugerowanie pożądanych interpretacji i ocen
- argumentowanie, uzasadnianie słuszności prezentowanych poglądów.
Mechanizmy perswazji:
Emocjonalizacja odbioru i bezrefleksyjna percepcja ( nie będziemy myśleli po swojemu)
Wspólnota świata, wspólnota języka - użycie MY, mówienie w liczbie mnogiej: ONI, INNI, OBCY
Upraszczanie świata wartości i zredukowanie do obrazu czarno - białego
Zwolnienie od decyzji, mechanicznego odbioru bezalternatywnego ( słuchacz czuje się zwolniony z podejmowania decyzji)
Im bardziej zakamuflowana perswazja tym lepsze rezultaty przynosi.
Cechy tekstu z wątkami propagandowymi: (WG TEGO TRZEBA ZROBIĆ ANALIZE TEKSTU PROPAGANDOWEGO!)
Stopień jawności perswazyjnej
Komunikaty jawne:
- bezpośrednio do odbiorcy
- zwroty w trybie rozkazującym, np. nie musisz się do nas przyłączać
- wezwania
- rytualne wyrażenia ( szanowni państwo)
- wyrażenia, które kreują nową rzeczywistość, np. daję wam wolność
- sugestie / niejawne, łagodne, mniej łagodne
Intencja prawdomówności
- chęć przekonania o prawdomówności
- użycie słów prawda, jestem pewien
Agresja
- atak
- obrażanie przeciwników
- zniesławienie, obelga
Selekcja informacji i językowych środków ich wyrażania
Manipulacja
- zdolność oddziaływania
- podstępność
- negatywne znaczenie nadawane pewnym słowom
Dobór słownictwa
- pozytywnie kojarzone- wartości, ideały, rozsądek, odpowiedzialność, sprawiedliwość, miłość, poczucie zaufania, suwerenność,
- negatywnie kojarzone: w odniesieniu do przeciwników politycznych, sojusznik - wróg
Stosowanie słownictwa zwykłego człowieka
Powoływanie się na powszechność sądu
Przenośnie i porównania negatywne i pozytywne
Presupozycje: złożone sensy wyrażeń przyswajane przez odbiorców w sposób nie w pełni świadomie, wspólne dla nadawcy i odbiorcy
Eufemizmy mają postać wielowyrazowych omówień ( peryfraza)
Składnia- sugerowanie wspólnych celów przez użycie 2 osoby liczby mnogiej
- zdania przeciwstawne - „różnimy się w X, ale łączy nas Y”
- celowe: trzeba „X, by Y”
Teksty propagand: krótkie, zwarte, przemyślane, ale świeże i spontaniczne
*nowomowa, np. rywinoland, tuskolenie, kaczym, pornoprezydent