Układ mięśniowy.

Układ mięśniowy - W ciele człowieka występują dwa rodzaje mięśni. Stanowią przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych. Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia.

Najprostsze mięśnie w ciele człowieka to mięśnie gładkie odpowiedzialne za ruchy bezwiedne, takie jak rozszerzanie źrenic, skurcze jelit i żołądka. Mięśnie poprzecznie prążkowane umożliwiają poruszanie się. Mają bardziej złożoną budowę niż mięśnie gładkie i powstały później w procesie ewolucji. Specjalna grupa mięśni poprzecznie prążkowanych powoduje rytmiczne ruchy serca pompującego krew.

Podział mięśni.

Mięśnie (łac. musculi) możemy podzielić na kilka rodzajów:

I. Pod względem topograficznym(w zależności od położenia):

• mięśnie głowy (łac. musculi capitis) i mięśnie szyi (łac. musculi coli)

• mięśnie tułowia (łac. musculi trunci)

• mięśnie kończyn (łac. musculi extremitatum)

• mięśnie brzucha (łac. musculi abdominis)

• mięśnie klatki piersiowej

• mięśnie grzbietu

II. Pod względem czynności:

1. mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia);

2. mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia.

Przy czym podział ten jest prawdziwy względem kierunku działania, bowiem w każdym ruchu zawsze biorą udział obie przeciwnie działające grupy mięśni. Gdy jedna z nich działa silniej np. przy zgięciu, druga działa słabiej i tylko hamuje zamierzony ruch np. prostowanie. To współdziałanie sprawia iż ruch jest płynny, precyzyjny i kontrolowany.

III. Pod względem budowy:

• płaskie np. brzucha;

• okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu;

• jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie pośladków;

• dwugłowy (dwubrzuścowy) np. biceps, mięsień zginacz ramienia;

• czworogłowy;

• trójgłowy (trójbrzuścowy) np. triceps, mięsień łydki,

• szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i klatki piersiowej;

• krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa;

• długie np. mięśnie kończyn.

IV. Pod względem przyczepu:

1. dwugłowe

2. trójgłowe

3. czworogłowe

Budowa morfologiczna mięśni

1. brzusiec zbudowany z włókien mięśniowych

2. ścięgno początkowe i końcowe

3. przyczep początkowy i końcowy

Typy morfologiczne mięśni szkieletowych:

1. wrzecionowaty;

2. płaski;

3. wielogłowy (dwu-, trój-, czworogłowy) - gdy brzusiec dzieli sie na jednym ze swoich końców na wiele części czyli tzw. głowy;

4. dwubrzuścowy - gdy brzusiec ma w swojej części środkowej trzecie ścięgno, które dzieli mięsień na dwie części;

5. pierzasty - gdy ścięgno wnika ostrym końcem w głąb brzuśca a włókna biegną skośnie do jednej lub obu krawędzi.

Narzędzia pomocnicze mięśni

1. Powięzie - błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, których zadaniem jest zewnętrzna osłona poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy. Występują one przeważnie w kończynach, a ich odnogi przyczepiając sie do kości oddzielają od siebie poszczególne grupy mięśniowe tworząc tzw. przegrody międzymięśniowe.

2. Kaletki maziowe - występują między odcinkami narządu ruchu czyli między kością a ścięgnem lub mięśniem, między torebka stawowa a ścięgnem, między kością a skórą; ułatwiają ślizganie się narządów względem siebie.

3. Pochewki ścięgien - obejmują ścięgna mięśni i podobnie jak kaletki maziowe ułatwiają ślizganie się narządów względem siebie. Zbudowane z cewki i dwóch blaszek: pokrywającej bezpośrednio ścięgno mięśnia i wyścielającej wewnętrzną powierzchnię pochewki włóknistej. Blaszki te przechodzą w siebie tworząc krezkę ścięgna.

4. Bloczki mięśni - stanowią podporę, wokół których owijając się ścięgna mięśni zmieniając kierunek swego przebiegu i działania.

5. Trzeszczki - spełniają taką sama funkcję jak bloczki.

---