METODY USPRAWNIANIA KINEZYTERAPEUTUCZNEGO

• Metoda Bobath

Opracowana przez Bertę i Karela Bobath.

Wykorzystywana jest do usprawniania dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz do usprawniania dorosłych z hemiplegią (z udarami)

Metoda należy do wiodących, wyznacznikiem jest tu cel jaki ma być osiągnięty a podstawę do określenia celu i doboru odpowiednich ćwiczeń jest wynik badania neurologicznego dziecka.

Całość postępowania zmierza do ułatwienia rozwoju dziecka u podstaw którego leży „wyzwolenie” dziecka spod wpływu odruchów patologicznych.

Dążymy do

1. stłumienia (zahamowania) nieprawidłowych odruchów postawy

2. normalizujemy napięcie mięśni

3. wyzwalamy żądane ruchy (ułatwienie)

Hamowanie osiągamy przez:

1. odpowiednie układanie dziecka

2. odpowiednie ułożenie tzw „punktów kluczowych”

3. stosowanie dodatkowych sposobów rozulźnień

Ułatwienie polega na poruszaniu odpowiednimi punktami ciała zwanymi punktami kluczowymi

Techniki torujące: stosuje się dodatkowo nacisk, ciąg, obciążenie, opór, umiejscowieni?, poklepywanie

Ćwiczenia są w czterech grupach (według fizjologicznej sekwencji rozwoju dziecka)

1. ćw regulujące ustawienie głowy w przestrzeni i prawidłowe ułożenie głowy względem ciała

2. ćw polegające na ułatwieniu ruchów ciała dziecka za pomocą punktów kluczowych

3. ćw wyrabiające odruch równowagi

4. żw wyrabiające tzw odruch obronny

techniki hamowania i ułatwiania są w różnym stopniu wplatane w ćwiczenia które są dobierane do aktualnego rozwoju dziecka i potrzeb usprawniania

Usprawnianie u dorosłych

Oparta jest ta metoda na potrzebach pacjenta uwzględnijąc przede wszystkim możliwości indywidualne pacjenta jak

• napięcie mięśniowe związane z postawą i zmianą tego napięcia wynikające z pobudzenia poprzez zmiany pozycji

• jakiość jego wzorców i poruszania się

• jego funkcjonalne możliwości i utrudnienia

w tym względni

Metoda uwzględnia okresy

• wiotkości

• spastyczności

• względnego wyzdrowenia

celen tej metody jest zwalczanie spastyczności będącej źródłem zaburzenia czucia ruchu. Odzyskiwanie normalnej aktywności ruchowej nie może odbywać się na bazie nieprawidłowych odruchów i wzorców ruchowych.

W okresie wiotkości - pacjent pztrzy? W stronę chorą by mówić i podchodzić do niego z tej strony. Stosuje się różne pozycje terapeutyczne zmieniane co 2 godziny (leżenie bokiem na stronie zdrowej i chorej) oraz w leżeniu tyłem później.

• Metoda Petó

(Węgry) Wykorzystywana do rehabilitacji dzieci (porażenia)

Ćwiczenia grupowe (dzieci i rodzice).

Celem jest usamodzielnienie dziecka w podstawowych czynnościach by mogło opanować..., iść do normalnej szkoły.

Musi opanować mówienie, pisanie i chodzenie.

Zajęcia obejmują:

• ćwiczenia ruchowe

• naukę mowy

• zajęcia szkolne

• samoobsługę

Zasady

• wszystkie polecenia na tempo (wierszyki, piosenki, 1,2)-ćw mowy

• ćwiczenia przy drewnianych stołach, krzesełka szczebelkowe oparcia (szczebelkowe meble)

• obserwowane chwyty

• uczone są prawidłowego rysowania (zwraca się na to uwagę)

• nauka samoobsługi (mycie, jedzenie, ubieranie)

wyrabiane są prawidłowe ruchy, odruchy, mówienie , samoobsługa.

Punkt pod brodą i smyranie pod brodą- zmniejsza się ślinotkok

• Metoda PNF

Opracowana przez H. Kabata i doskonalona przez różnych autorów.

Znana jest w rehabilitacji neurologicznej jako postępowanie oparte na sumowaniu bodźców aferentynych.

U podstaw tej metody leży sterowanie różnego rodzaju podniet, które na drodze odruchowej ułatwiają wykonanie ruchu. Odbudowa czynności ruchowej podporządkowana jest fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego i prowadzona w oparciu o ruchy zbliżone do tych które wykonujemy w ruchu codziennym.

Zauważono że wszystkie ruchy które wykonujemy, wykonywane są w płaszczyźnie złożonej.

Mają one charakter:

• diagonalny (przekątny)

• spiralny (zawierający element rotacji)

Na bazie tych ruchów opracowano tzw. wzorce ruchów globalnych, będące podstawowym elementem omawianej metody.

Punktem wyjścia do stosowania tej metody jest ocena stanu chorego.

Ocenia się ruchy bierne jak i czynne.

Mówi to nam o:

• oslabionych mięśniach

• jaki ruch lub jego wycinej jest osłabiony (które komponenty wzorca sa osłabione)

• dodatkowych przeszkodach dla wykonywania ruchu - trudności w zapoczątkowaniu ruchu, zmianie kierunku, niemożność rozliźnienia danej grupy mięśniowej

Ogólne zasady metody

1. rezygnacja z ruchów pojedynczych

2. dobieranie odpowiednich wzorców ruchowych

3. rozciąganie mm i innych elementów okołostawowych

4. stosowanie ciągu i nacisku (zwiększenie impulsów torujących)

5. wzmacnianie aktywności mięśni przez wykorzystanie prymitywnych mechanizmów odruchowych

6. stosowanie oporu - czynnik wzmacniający ?synergie względną? i bezwzględna pracę mięśni bezpośrednio lub pośrednio

7. odpowiedni chwyt pobudza odpowiedni obszar skóry i wywiera nacisk na właściwe mięśnie, ścięgna i stawy. Opór terapeuta kładzie możliwie największą powierzchnią i zlokaliaowany jest dystalnie, co obniża próg pobudliwości odruchów

8. stosuje się niewielie ilości powtórzeń z przerwami

9. ćwiczenia prowadzi się w określony sposób stosując określone schematy i wzorce

10. ruchy są rytmiczne, zapoczątkowane dla ułatwienia rozpoczęcia ruchu

11. występujące zmiany kierunku ruchu mogą mieć następującą formę

• powolne zmiany kierunku ruchu

• powolne zmiany kierunku ruchu z zatrzmaniem

• ratmiczna stabilizacja polegająca na naprzemiennych skurczach izometrycznych agonistów i antagonistów. (skurcz izometryczny-zmienia się napiecie a nie długość mięśnia)

12. stosuje się techniki rozluźniające w przypadkach ograniczeń ruchomości zamiast redresji wykorzystuje się zjawisko poizometrycznej relaksacji, odpowiednie ułożnie pacjenta.

Występują dwie odn=miany tych technik:

1. wykorzystuje się ruch bierny do granicy ruchomości, póżniej następuje skurcz agonistów (trzymanie), następnie poleca się pacjentowi rozluźnienie mięśnia a po uzyskaniu rozluxnienia kontynuje się ruch bierny

2. ..............

Istenieją dwa SCHEMATY zarówno dla kończyny górnej jak i dolnej

1. schemat z odwiedzenia do przywiedzenia

2. schemat z przywiedzenia do odwiedzenia

w schematach są WZORCE:

• od prostego do prostego (prosty staw środkowy - łokieć lub kolano)

• od prostego do zgiętego

• do zgiętego do prostego

są jeszcze np.

• schematy dla głowy i szyi

• schemat dla tułowia sterowany górą

=.=.=

np. określamy mm które chcemy wzmocnic np wyprost w st lokciowym- od zgiętego do prostego. Od prostego do prostego

najważniejsze - ruchy wykonywane są po przekątnej, nie ma ruchów izolowanych są globalne, przed ćw rozgrzać mm (szczególnie jeśli chodzi o mm szyi i głowy)

• Metoda Vojty

Stosowana u bardzo małych dzieci -noworodków

Wykorzystuje odruchy, wykonuje się ucisk na punkty wyzwolenia. Ważne jest odpowiednie ułożenie aby dziecko wykonało ruch o który chodzi terapeucie, silnie uciskamy dany punkt.

Odchodzi się od niej. Dzieci bardzo płaczą przez co wzmaga się napięcie i i tak nie rozluźnia się.

• Metoda Domana

Stosowana jest już u starszych dzieci (5-6 lat)

Jest czaso i pracochłonna, ponieważ wymaga kilku osób do wykonywania ćwiczeń. Na siłę się wyzwala jakiś odruch.

Metody kinezyterapeutyczne

1

4

Wybrane zagadnienia z FIZJOTERAPII

---