Malicka Aleksandra pkw. Gr. I
Terapia behawioralna ma swoje źródła w koncepcjach związanych z teorią warunkowania i uczenia się a zwłaszcza w ideach Pawłowa, Skinnera .
Warunkowanie klasyczne Pawłowa to :
odruch bezwarunkowy - (ślina psa na widok pokarmu)
Zasadniczym bodźcem dla wydzielania śliny jest podrażnienie receptorów smakowych jamy ustnej przez dostający się tam pokarm. Receptory te są zakończeniami czuciowymi nerwu językowego. Stan pobudzenia przenosi się za pośrednictwem czuciowych włókien nerwowych do rdzenia przedłużonego i tam, w ośrodku odruchu, przekazywany jest odśrodkowym włóknom wydzielniczym. Włókna te stanowią gałązki nerwu twarzowego lub językowo-gardłowego. Za ich pośrednictwem stan pobudzenia dochodzi do ślinianek i powoduje wydzielanie śliny. Mechanizm ten jest odruchem bezwarunkowym i stanowi główny mechanizm wydzielania śliny. Wydzielanie śliny może się jednak rozpocząć jeszcze przed dostaniem się pokarmu do jamy ustnej. Bodźcem wydzielniczym może być bowiem również sam widok pokarmu, jego zapach lub opis, czy też sama myśl o jedzeniu. W przypadkach wydzielania się śliny tylko pod wpływem widoku, zapachu, pokarmu czy też bodźców słownych i wyobrażeń mamy do czynienia również z mechanizmem odruchowym - nie jest to jednak odruch bezwarunkowy, lecz odruch warunkowy.
UCZENIE:
kiedy pies ZAWSZE przed podaniem pokarmu usłyszy dzwonek, to nauczy się, że dzwonek jest oznaką pokarmu(równoznaczny z pokarmem)
i będzie się ślinił od razu na dźwięk dzwonka(bodziec warunkowy),
wydzielanie śliny na dźwięk dzwonka-( reakcja warunkowa).
więc pies nauczył się, że po dzwonku będzie jedzonko, dowodem jest ślina.
Tutaj ZAWSZE pojawiał się dzwonek przed pokarmem.
SKINNER: warunkowanie instrumentalne:
pies jest w klatce( to był szczur , ale zostańmy przy psie)
w klatce jest też wystająca ze ściany dźwignia
pies sobie chodzi i obwąchuje wszystko, dotyka wszystkiego, przypadkowo.(REAKCJE INSTRUMENTALNE) to od przypadku zależy czy trafi na dźwignię czy nie.
trafia na dźwignię.( bodziec warunkowy) pojawia się pokarm, TYLKO ŻE PIES NIE WIE KTÓRY JEGO RUCH TO SPOWODOWAŁ ,
dopiero po wielokrotnym pojawieniu się pokarmu po naciśnięciu dźwigni, domyśla się, że to powoduje pojawienie się pokarmu...... odkrywa metodę JEST TO WIĘC COŚ W RODZAJU METODY PRÓB I BŁĘÓW, i nauka trwa dłużej, niż warunkowanie klasyczne u Pawłowa.
PIES JUŻ WIE W CZYM SĘK -i teraz już możemy mówić też o warunkowaniu klasycznym, bo:
stały widok dźwigni jest już bodźcem warunkowym,
Skinner wyróżnia jeszcze zachowania
- reaktywne. To są te, że natychmiast reagujemy na gorąco i odsuwamy rękę, po kilkakrotnym dotknięciu uczymy się, że to parzy.za każdym razem tak jest, więc jest to reakcja TAKA SAMA JAK z warunkowania KLASYCZNEGO PAWŁOWA.
- i zachowania spontaniczne , czyli te w CAŁY ŚWIAT, ŻE PIES NIE WIEM CZYM POWODUJE POJAWIENIE SIĘ POKARMU, dotykanie , wąchanie ruszanie wszystkiego ( TO WARUNKOWANIA INSTRUMENTALNEGO)
Powstanie terapii behawioralnej wiąże się bezpośrednio ze sformułowaniem przez Wolpego hipotezy stwierdzającej, że skoro nerwica jest wytworem uczenia się, jej eliminacja jest kwestią oduczenia.
Techniki terapii behawioralnej
Behawioralna terapia poznawcza
Techniki behawioralnej terapii poznawczej
Centralnym mechanizmem oddziaływania w psychoterapii poznawczej jest doprowadzenie do zmiany myślenia w celu wywarcia wpływu na emocje i zachowania (Bandura, 1977). Przyjmuje się założenie, że skoro to, w co człowiek wierzy, ma wpływ na to, jak się zachowuje, to zmiana w zakresie przekonań spowoduje zmianę w zachowaniu.
Restrukturyzacja myślenia
Polega na eliminowaniu przekonań dysfunkcyjnych i wprowadzaniu w ich miejsce nowych, które nie powodują skutków negatywnych (Ellis, 1962; Liotti, 1986). Na drodze dyskusji i perswazji terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć na czym polega brak racjonalności jego przekonań pod względem zgodności z rzeczywistością
Trening radzenia sobie ze stresem
Ma na celu poprawienie umiejętności radzenia sobie w stresujących interpersonalnych sytuacjach. Opiera się na założeniu, że przyczyną braku tych umiejętności są deficyty w zakresie myślenia i zachowania (np. brak asertywności)
Trening obejmuje zarówno poznawczy jak i behawioralny aspekt umiejętności radzenia sobie w sytuacjach społecznych. Polega na nabywaniu umiejętności poznawczych i zmienianiu przekonań. Łączy modyfikację przekonań z behawioralną techniką samoinstruowania, która polega na kierowaniu własnym zachowaniem przez dawanie sobie instrukcji. Trening może być wspomagany wyobrażeniem sobie siebie w stresujących sytuacjach i werbalizowaniem uczuć oraz odgrywaniem konstruktywnych zachowań w sytuacjach symulowanych, co powoduje obniżenie poziomu lęku i ułatwia wprowadzenie zmiany zachowania
Trening rozwiązywania problemów
Polega na rozwiązywaniu problemów interpersonalnych i intrapsychicznych. Opiera się na założeniu, że głównym źródłem problemów są deficyty poznawcze, które prowadzą do braku umiejętności ich rozwiązywania. Pokonywanie tych deficytów odbywa się w kilku krokach:
Koncentrowanie się na problemie
Precyzyjne definiowanie problemu
Generowanie jak największej liczby alternatywnych zachowań
Wybór najlepszego rozwiązania
Planowanie wprowadzenie rozwiązania w życie
Ocena skutków jakie dała realizacja tego rozwiązania
Koncentruje się na procesach umysłowych. Jej celem jest zmiana przekonań i zachowań. Powstała w wyniku zastosowania zasad teorii społecznego uczenia się rozwiązywania problemów poznawczych (Bandura, 1977; Kendall, Braswell, 1985).
Myślenie wpływa na emocje i zachowanie, ale również podlega obecnemu nastrojowi i konsekwencji wcześniejszych działań (Bandura, 1986). Sposób interpretowania wydarzeń ma wpływ na to, jak on się zachowuje. Zniekształcenia w zakresie przekonań i przetwarzania informacji lub deficyty w umiejętnościach poznawczych wpływają na powstawanie zaburzeń emocjonalnych i zachowania (Ellis, 1962; Beck, 1976; Goldfried, 1971)
Techniki oparte na warunkowaniu sprawczym - wzmocnienia pozytywne.
Są tworzone w celu wzmocnienia już istniejących pożądanych zachowań lub zainicjowania nowych, bądź w celu wygaszenia zachowań niepożądanych. Czynniki mające wartość nagrody utrzymują zachowania, a ich brak powoduje jego wygaszenie
Systematyczna desensytyzacja
Polega na stopniowym wystawianiu pacjenta na działanie bodźców wywołujących lęk, w momencie gdy znajduje się on w stanie emocjonalnego wyciszenia. Działanie tej techniki tłumaczy się zasadą wzajemnego hamowania reakcji, która zakłada, że jeśli pojawi się nowa odmienna reakcja emocjonalna na sytuację, to wcześniejszy nawyk ulega zahamowaniu i osłabieniu
Trening asertywności
Terapia implozywna
Polega na ciągłej, przedłużonej ekspozycji na działanie bodźców wywołujących lęk, przy zakazie unikania tych bodźców
Terapia awersyjna
Dotyczy zachowań zagrażających zdrowiu lub przynoszących szkodę innym. Opiera się ona na warunkowaniu awersyjnym, polegającym na kojarzeniu wywołującego przykre doznania bodźca bezwarunkowego z występowaniem niepożądanego zachowania. Ustala się w ten sposób reakcja lękowa związana z tym zachowaniem i wywołującymi je bodźcami i tworzy się reakcja unikania (Meyer, Chesser, 1973)
Trening umiejętności społecznych
Opiera się na uczeniu przez naśladowanie. Jego celem jest rozwinięcie nowych umiejętności zachowywania się, eliminowanie nieprawidłowych zachowań oraz uczenie się rozwiązywania problemów (Bandura, 1969)
Technika samoinstruowania
Ma na celu wzmocnienie procesu uczenia się nowych zachowań przez naśladowanie. Polega na kierowaniu własnym zachowaniem przez dawanie sobie instrukcji. Najpierw pacjent obserwuje jak terapeuta lub inny pacjent zachowuje się w sytuacji społecznej, w której on ma problemy. Następnie sam sobie daje instrukcje dotyczące modelowego zachowania i równocześnie powtarza to zachowanie
Trening umiejętności wychowawczych
Opiera się na naśladowaniu i przeznaczony jest dla rodziców, których dzieci przejawiają zachowania niedostosowane. Polega na naśladowaniu praktyk wychowawczych których brakuje w repertuarze zachowań rodziców wobec dzieci. stosowanych przez terapeutów lub innych rodziców,