Księgi wieczyste
Jest to urzędowy rejestr publiczny prowadzony przez wydział ksiąg wieczystych sądu rejonowego. Zalicza się go do rejestrów przedmiotowych. Ich funkcją jest ustalanie stanu prawnego nieruchomości.
Dawniej (1965 - 82) księgi wieczyste prowadziły państwowe biura notarialne. Ich ustrój podlega ciągłym nowelizacjom. Ostatnia (1993) dopuściła tworzenie elektronicznych ksiąg wieczystych. W ciągu kilku najbliższych lat wszystkie księgi wieczyste powinny być przeniesione do systemów informatycznych.
Czym innym są akta ksiąg wieczystych. Są to teki z dokumentami stanowiącymi podstawy wpisów.
Przedmiotem księgi wieczystej jest nieruchomość, ale także spółdzielcze prawo do lokalu.
Zasada powszechności - każda nieruchomość winna mieć księgę wieczystą - na razie udało się to zrealizować tylko dla nieruchomości lokalowych (bo ich utworzenie wymaga wpisu do księgi wieczystej xD). Księgę zakłada się z chwilą złożenia pierwszego wniosku o wpis.
Zasada szczegółowości - każda nieruchomość ma osobną księgę wieczystą. Nie można prowadzić ksiąg wspólnych. Wyjątkiem są nieruchomości budynkowe, których księga jest tożsama z księgą gruntu.
Księga macierzysta jest to księga gruntu na którym wyodrębniono lokale.
Struktura księgi:
Działy:
opis nieruchomości
„gabaryty” nieruchomości ;p
prawa związane z własnością nieruchomości (eg. służebności gruntowe)
informacje o właścicielu i użytkowniku wieczystym
obciążenia, ie.:
ograniczone prawa rzeczowe
prawa obligacyjne (wyjątkowo, jeśli ustawa zezwala) - eg. roszczenie o ustanowienie użytkowania
hipoteki
Łamy - poszczególne rubryki w tabeli księgi wieczystej.
Podział ten ma tylko charakter porządkowy. Ewentualne omyłki nie powodują nieważności.
Księga wieczysta zawiera:
wpisy - orzeczenia sądu zapadłe w postępowaniu wieczystoksięgowym.
przedmiotem jest przede wszystkim prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomości.
Ew. zobowiązania - enumeratywnie wyliczone:
najem
dzierżawa
timesharing
roszczenie o przeniesienie własności
roszczenie o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego
prawo wpisane do księgi nazywa się prawem jawnym.
dzieli się je:
wg. terminu:
ostateczne - eg. wpis o ustanowieniu służebności
tymczasowe - poprzedzający wpis ostateczny (eg. roszczenie o przeniesienie własności). ALE:
wpisy tymczasowe mogą być wykreślone po 1 roku od wpisania, jeśli w tym czasie nie złożono wniosku o wpis ostateczny.
wg. mocy prawnej:
deklaratoryjny - zasadniczy.
fakultatywne (zasadnicze) - eg. wpis służebności, użytkowania, etc.
obligatoryjne (wyjątkowe) - eg. przeniesienie własności
konstytutywny - wyjątkowy (eg. przeniesienie użytkowania wieczystego, utworzenie nieruchomości lokalowej, ustanowienie hipoteki etc.) - ich ustanowienie rodzi obligatoryjność wpisywania dalszych losów danego prawa.
wg. charakteru:
pozytywne - wpisanie prawa
negatywne - wykreślenie prawa - w księdze papierowej następuje to przez podkreślenie czerwoną linią.
informacje nie będące wpisami - eg. wzmianka o wniosku o wpis.
Jeżeli przed notariuszem następuje czynność powodująca przeniesienie własności nieruchomości, notariusz winien w akcie zamieścić wniosek o wpis do księgi wieczystej i przesłać wypis z tego aktu właściwemu sądowi rejonowemu (czyni to ex officio w ciągu 3 dni od dokonania czynności).
Jawność:
formalna - pełna - księga jest dostępna każdemu, ale nie może być wyniesiona poza budynek sądu; a także możliwość uzyskania odpisu.
jest niepełna jeśli chodzi o akta księgi - dostęp mają:
notariusz
osoba mająca interes prawny
materialna
Wpis ten powoduje, że zobowiązanie staje się realne (działa przeciw każdorazowemu właścicielowi nieruchomości).
Zasadą jest więc obrót pozaksięgowy, a księga tylko potwierdza