Fizjologiczne wartości parametrów życiowych

	Niemowlę 0 - 1 roku życia	Dziecko 1 - 8 roku życia	Dorosły od 8 roku życia
Akcja serca	120-140/min	100-120/min	60-100/min
Częstość oddechów	30-40/min	20-30/min	12-20/min

Postępowanie w przypadku braku jakieś funkcji życiowej

	Niemowlę 0 - 1 roku życia	Dziecko 1 - 8 roku życia	Dorosły od 8 roku życia
Wezwanie pomocy	wołaj, gdy trzeba, zabierz dziecko i idź po pomoc	wołaj, gdy trzeba, zabierz dziecko i idź po pomoc	powiadom, gdy trzeba, idź powiadomić
Kontrola oddechu	badamy nie dłużej niż 10 sek.	badamy nie dłużej niż 10 sek.	badamy nie dłużej niż 10 sek.
Gdy brak oddechu:
Sztuczna wentylacja	30/min	20/min	12/min
Wdech	co 2 sek.	co 3 sek.	co 5 sek.
Metoda	usta-nos - usta	usta - usta	usta - usta
Objętość (jednorazowy wdech)	10 ml/1kg masy ciała	10 ml/1kg masy ciała	10 ml/1kg masy ciała
Kontrola krążenia	tętnica ramieniowa	tętnica szyjna	tętnica szyjna
Czas badania	nie dłużej niż 10 sek.	nie dłużej niż 10 sek.	nie dłużej niż 10 sek.
Gdy brak krążenia:
Miejsce ucisku	1 palec poniżej linii sutkowej	1 palec powyżej dołu mostka	2 palce powyżej dołu mostka
Głębokość ucisku (generalnie: 1/3 głębokości mostka)	1,5 - 2,5 cm	2,5 - 3,5 cm	4,5 - 5 cm
Częstotliwość ucisku mostka (nie ilość!!!)	>100/min	≥/min	=100/min
Proporcje oddech-ucisk	1 : 5	2 : 30	2 : 30 *) dla 1 lub 2 ratowników
Ilość cykli na 1 minutę (wartości idealne, trudne do osiągnięcia w praktyce)	20/min	20/min	≥4/min

*) Od ponad dwóch lat ujednolicono proporcje oddechów do ucisków z powodu większej skuteczności metody 2 : 15. Poza tym jest to ułatwienie dla osób, które często myliły proporcje. Stara metoda nadal uważana jest za prawidłową, ale mniej skuteczną.

Po około jednej minucie ponowna kontrola czynności życiowych: tętno, oddech.

----------------------------------------------

Rękoczyny

Seillica : ucisk na chrząstkę pierścieniową

Esmarcha : podciągnięcie żuchwy - stosowany w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa

Heimlicha : ucisk okolicy nadbrzusza w kierunku przepony

Udrożnienie dróg oddechowych

W zależności od przyczyn.

Jeśli podejrzewamy uraz kręgosłupa (poszkodowany z wypadku), udrożnienie dróg oddechowych przez rękoczyn Esmarcha (podciągnięcie żuchwy). W każdej innej sytuacji - rękoczyn czoło - żuchwa.

Kiedyś powszechnie stosowano rękoczyn czoło - kark. Obecnie jest zakaz wykonywania tego rekoczynu z powodu małej skuteczności i bardzo dużej urazowości.

Metody prowadzenia oddechu zastępczego :

1. bezprzyrządowa :

• małe dzieci ( do 1 roku życia ) metoda usta - nos jednocześnie

• powyżej 1 roku życia metoda usta - usta

2. przyrządowa :

• rurka ustno-gardłowa

• worek Ambu.

ABC reanimacji : patrz również na powyższą tabelę

1. Próba nawiązania kontaktu

• kontakt fizyczny - złapanie za ramiona,

• kontakt słowny - np. „co się stało”, „czy pan/pani mnie słyszy”.

2. Udrożnienie dróg oddechowych

• czoło - żuchwa lub rękoczyn Esmarcha,

(odchodzi się od kontroli zawartości jamy ustnej, robi się to tylko w przypadku problemów z wtłoczeniem powietrza).

3. Kontrola oddechu (kontrola zmysłami: słuchu, czucia i wzroku)

- w przypadku braku oddechu: podanie dwóch wolnych i płynnych wdechów, po każdym wdechu musi być wydech, przerwa między wdechami - 2 sek.

4. Krążenie - patrz powyższa tabela

• sprawdzenie obecności tętna,

• rozpoczęcie pośredniego masażu serca.

Pomoc powinniśmy wezwać po badaniu wstępnym czyli

• przytomność,

• oddech (ewentualne 2 wdechy),

• tętno.

Wyjątek stanowią:

• niemowlę,

• dziecko,

• po urazie,

• podtopiony,

• zatrucie.

W tych przypadkach pomoc wzywamy po 1 minucie reanimacji.

Akcja reanimacyjna :

W każdym przypadku - pozycja na plecach na twardym podłożu.

Kobieta w wysokiej ciąży - „klin” pod prawy bok.

Przyczyny zatrzymania krążenia:

1. Atak serca (zawał mięśnia sercowego).

2. Udar mózgu.

3. Wstrząs pochodzenia najczęściej krwotocznego.

4. Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) z różnych przyczyn: choroba, uraz, wady serca itp.

Omdlenia :

Na plecach , nogi unosimy wyżej.

Wstrząs :

• pozycja czterokończynowa (gdy istnieje taka możliwość) lub tylko nogi uniesione wyżej.

• poszkodowany nieprzytomny : pozycja boczna ustalona.

• nieprzytomny we wstrząsie : pozycja przeciwstrząsowa.

Powyższe nie stosuje się przy podejrzeniu urazu kręgosłupa.

Pozycje :

W każdej sytuacji urazowej ( wypadek komunikacyjny, upadek z wysokości niezależnie od wysokości upadku ) podejrzenie urazu kręgosłupa - zakładamy kołnierz ortopedyczny.

Uraz brzucha :

Nogi podkurczone, zgięte w stawach - biodrowym i kolanowym.

Rany :

• zwykłe bez krwotoku - opatrunek osłaniający,

• krwotok zewnętrzny : opatrunek osłonowo - uciskowy, unieruchomienie kończyny

• krwotok tętniczy : na czas zakładania opatrunku osłonowo - uciskowego możliwość ucisku tętnicy od strony serca,

• krwotok z tętnicy szyjnej : możliwość uciśnięcia tętnicy poniżej rany, opatrunek osłaniający przytrzymywany ręką,

• krwotok na głowie: wyłącznie opatrunek osłaniający (nie wolno stosować opatrunku uciskowego ze względu na często występujące odpryski kostne),

• w wyjątkowych sytuacjach stosuje się opaskę uciskową (powyżej miejsca np. złamania), koniecznie trzeba zapisać na ciele poszkodowanego czas założenia opaski.

Ciała obce w ranie :

Opatrunek osłonowy ze stabilizacją ciała obcego - nie usuwamy ciała obcego.

Ciało obce w krwawiącej ranie :

Opatrunek osłonowo z stabilizacją ciała obcego - nie usuwamy ciała obcego.

Obrażenia w obrębie klatki piersiowej :

Odma otwarta - nie stosować opatrunek szczelnych gdyż może to spowodować powstanie odmy wentylowej. Zalecane jest stosowanie opatrunku trójstronnego: folia przyłożona do otwartej rany, z jednej strony (od dołu) nie przyklejona plastrem, co umożliwia swobodny wypływ krwi.

Taki opatrunek zabezpiecza powstawanie odmy otwartej lub zamkniętej - działa jak wentyl. W przypadku odmy nadmiar powietrza wydostaje się przez nie zaklejoną część nie powodując wzrostu ciśnienia w klatce pierśiowej (odma zamknięta) i na odwrót, nie pozwala aspirować powietrza z zewnątrz (odma otwarta).

Złamania :

• w obrębie kości: unieruchamiamy dwa sąsiednie stawy,

• w obrębie stawu: unieruchamiamy dwie sąsiednie kości,

• złamanie kości miednicy: nie dopuścić do rotacji odłamków,

• złamanie żeber: na wiotką klatkę piersiową nie stosować bandaża elastycznego.

Domniemany ubytek krwi przy złamaniach :

Kość udowa - 300 - 2000ml.

Kość ramieniowa - 100 - 800 ml.

Kość piszczelowa - 100 - 1000 ml.

Żebro - ok. 150 ml.

Kość miednicy - 500 - 5000 ml.

ETAPY POSTĘPOWANIA Z OFIARĄ WYPADKU

Podchodząc do ofiary wypadku należy ocenić jego miejsce pod kątem bezpieczeństwa dla siebie i chorego (zasada: ratownik jest zawsze najważniejszy).

Etap I - szybkie badanie wstępne, ocena poszkodowanego

Ocena świadomości, oddechu, drożności dróg oddechowych, zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego,

Ocena wydolności oddechu, stanu krążenia, opanowanie znacznego krwotoku zewnętrznego

Etap II - zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych

Fizjologiczne wartości parametrów życiowych

_________________________________________________________________________________________

Ratownictwo przedmedyczne - www.ratownictwo.win.pl

---