T: RASY OWIEC I KÓZ

• ILE DE FRANCE- owce te nadają się do produkcji młodych jagniąt rzeźnych ze względu na dobowe wysokie przyrosty:

• Tryki 300g/ dobę

• Maciorki 250- 280g/ dobę

• Produkują dobrej jakości wełnę

• Doskonale przekazują cechy potomstwu

• Odznaczają się dobrą budową ciała

• Dobra wydajność rzeźna

• Smaczne mięso

• CZARNOGŁÓWKA- polska rasa owiec wywodząca się z angielskich Hempshire

• Owca o mięsnym kierunku użytkowania

• Ma szeroki i głęboki tułów, niskie nogi

• Masa ciała dorosłych tryków- 100kg

• Masa ciała dorosłych maciorek- 60kg

• Czarny włos pokrywa część twarzową głowy i nogi

• Jest to owca wcześnie dojrzewającaużywana w krzyżówkach towarowych do podtrzymywania owiec mięsnych

• SUFFOLK- najbardziej rozpowszechniona na świecie angielska rasa owiec mięsnych

• Są podobne do czarnogłówek- czarna sierść na głowie

• Mają dobrze rozbudowane partie mięśni

• Dobrze przystosowują się do różnych warunków środowiskowych

• Wczesna dojrzałość płciowa

T: RASY KÓZ WYSTEPUJĄCYCH W POLSCE

• KOZA BIAŁA USZLACHETNIONA

• Występuje na terenie całego kraju

• Użytkowana mlecznie- wydajność za laktację 300dniową- 1000kg mleka

• Masa ciała

• Kozy- do 60/50kg

• Kozły- do 100kg

• Jej umaszczenie- białe

• Najczęściej bezrożna

• KOZA BARWNA USZLACHETNIONA

• Jest mniejsza od kóz białych

• Masa ciała

• Kozy- 40/50kg

• Kozły- do 100kg

• Bezrożne samce i samice

• Umaszczenie czerwonobrunatne z ciemną pręgą grzbietową i ciemnymi lampasami na nogach

• Odporne bardziej na trudne warunki środowiskowe

• KOZA BIAŁA SAANEŃSKA

• Wyhodowana w Szwajcarii

• Trudno aklimatyzują się w innych krajach

• Dosyć duże:

• Kozy- 50- 90kg

• Kozły- 80- 120kg

• Z reguły bezrożne- tylko we Francji odmiana rogata

• Umaszczenie białe

• U kozłów obfita broda

• Wydajność 600- 1200kg mleka

T: RODZIME ODMIANY REGIONALNE

• KOZA KARPACKA

• Dobrze zbudowana

• Rogata w obu płciach

• Z charakterystycznym skrętem rogów (w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara

• Umaszczenie białe

• Waga:

• Kozy- 40- 45kg

• Kozły- do 50kg

• Laktacja 250dni, wydajność- 500kg

• KOZA SANDOMIERSKA

• Maść biała o szarych, czarnych lub brązowych łatach

• Laktacja 250 dni, wydajność 300- 400kg

• KOZA KAZIMIERZOWSKA

• Rogate obie płcie

• Umaszczenie czarne

• Cecha charakterystyczna- złocista/ żółta barwa tęczówki oka

• KOZY BEZRASOWE

• Cecha charakterystyczna- wysoka rozrodczość

• Wysoka zawartość tłuszczu- 7% (zwykle 4%)

Pogłowie owiec:

• W 1986 r. 5mln sztuk

• W 2008 r. 330tys. sztuk

Pogłowie kóz:

• Obecnie ok. 200tys.

OWCE

Użytkowanie najpierw wełniste, potem kierunek mleczny i mięsny

KLASYFIKACJA WEŁNY

WEŁNY

WEŁNY NIEOWCZE WEŁNY OWCZE

SZLACHETNE PRYMITYWNE

MERYNOSOWE JEDNOLITE GRUBE

KRZYŻÓWKOWE

CIENKIE GRUBE

ŚREDNIE

STRZYŻENIE:

• Ręczne- nożycami

• Mechanicznie- golarką

• Termin strzyży zalew od rasy

• I ustrzyże- wiek 9- 10 miesięcy- jesienią z matkami

• Owce z wełną mieszaną 2x w roku (wiosna, jesień)

• Merynosy 1x w roku

• Maciorki- 1,5 miesiąca przed wykotem

• Tryki- 1,5 przed stanówką

• Długowełniste i nizinne 1x w roku

*Przygotowanie do strzyżenia- nie karmić 12h przed strzyżą

Wydajność roczna strzyży:

UZYSKANA WARTOŚĆ WEŁNY x 12

WR= LICZBA MIESIĘCY ODROSTU

PODZIAŁ WEŁEN KOZICH

KOZY

KOZA ANGORSKA KOZA KASZMIRSKA KOZA POSPOLITA

MOHAIR WEŁNA

Wełna WEŁNA WŁÓKNO KOZIA

Angorska KASZ MIRSKA GRUBE

PUCH

OWCE o wełnisto- mięsnym kierunku użytkowości powinny charakteryzować się:

1. dobrze rozwinięte cechy mięsne:

1. dobrze umięśniony, szeroki grzbiet

2. dobrze wypełnione kulki (umięśnione uda)

3. krótkie i szeroko rozstawione nogi

2. wczesne dojrzewanie warunkujące szybki rozwój jagniąt

3. duże przyrosty dobowe- powyżej 200g

4. wysoka plemność i mleczność maciorek

5. wysoka wydajność rzeźna 45- 65%

6. duża % zawartość cennych wyrębów w tuszy

7. dobra jakość konsumpcyjna mięsa

8. korzystne zużycie białka i jednostek na przyrost kg masy ciała

Cechy pogłowia o użytkowości mięsnej:

1. Owce- matki- zwracamy uwagę na:

1. Liczba jagniąt z jednego wykotu

2. Częstość jałowienia

3. Instynkt macierzyński

4. Użytkowość mleczna

5. Wielkość (kaliber)

2. tryki:

1. zdolność do wysokiego stopnia zapładniania maciorek

2. cechy użytkowości mięsnej i wielkości ram tułowia (kaliber)

3. przydatność do tuczu

4. wydajność wełny

Żywienie:

1. tucz intensywny- do wieku 3- 4 m- cy i masy 30- 35kg

2. tucz średnio intensywny- do 6- 7 m- cy, masa 45kg

Stosujemy żywienie:

1. do woli- polega na tym, że podaje się tyle paszy ile mogą zjeść

1. mieszanki pełnoporcjowe- granulat

2. żywienie tradycyjne: siano, zielonki, kiszonki, okopowe

2. dawkowane- owce dostają w ciągu dnia określoną normami dawkę pasz- oparte na mieszankach pełnoporcjowych:

1. wariant I

1. dawkę dzielimy na części

2. zadajemy 3x dziennie

2. wariant II

1. całą dawkę dzienną zadajemy jednorazowo

ŻYWIENIE ZIMOWE	ŻYWIENIE LETNIE
- siano - okopowe - kiszonki	- pastwisko- 180 dni

*OWCE I KOZY TO ZWIERZĘTA POLIGASTRYCZNE- WIELOŻOŁĄDKOWE

PRZEWÓD POKARMOWY OWCY JEST 30x DŁUŻSZY NIŻ JEJ CIAŁO

PRZEWÓD POKARMOWY BYDŁA JEST 25x DŁUŻSZY NIŻ JEGO CIAŁO

PRZEWÓD POKARMOWY KONIA JEST 14x DŁUŻSZY NIŻ JEGO CIAŁO

STANÓWKA- na termin ma wpływ głównie sezonowość występowania rui, gdy długość dnia wynosi 14 godzin

Na intensywność występowania popędu płciowego wpływają warunki atmosferyczne- silniejszy popęd jest w dni bezwietrzne, słoneczne, jasne!!!!!

Optymalna temperatura- 20 stopni

Najsilniejszy popęd jest rano i popołudniu!!!!

Przystosowanie do stanówki:

• maciorek- lepsze, bogatsze karmienie- 3 tygodnie ( pasze białkowe- szok białkowy)

• tryków- lepsze, bogatsze karmienie- 4 tygodnie

Krycie:

• stadne

• haremowe

• z ręki

• inseminacji raczej się nie stosuje

*Przy wykrywaniu rui tryki- probery

*Cykl rujowy trwa do 17dni

Ruja trwa 24- 36h, najczęściej przypada IX, XI!!!

Ciąża trwa 150 dni (5 miesięcy)-

• nie należy niepokoić,

• trzeba chronić przed gwałtownymi ruchami

• nie bić

• nie przepędzać przez wąskie wrota

• ruch na pastwisku

Żywienie pełnowartościowymi paszami

Pomieszczenie na kocenie:

1. temperatura minimalna- 14 stopni

2. widne

3. suche

4. bez przeciągów

OWCE mają silny instynkt stadny- okocenie w stadzie najchętniej

Oznaka porodu- nabrzmiałe wymię z siarą (dobę przed wykoceniem)

Kiedy owca jest niespokojna przenieść ją do wydzielonego kojca;

Poród trwa zazwyczaj 0,5 godziny, zazwyczaj w pozycji leżącej;

Łożysko odchodzi po 3 godzinach- jeśli nie, należy wezwać weterynarza!!!!

Jagnię po urodzeniu oczyścić- szczególnie nozdrza- i podać matce do wylizania

W kojcu poporodowym maciorka powinna przebywać z małym 3- 5dni

Preparaty mleko zastępcze lub „podrzucić” innej kozie, jeśli matka odrzuci lub umrze…

1

---