Wykład 27.03.2006

Interwencje w wybranych stanach zagrożenia życia a kompetencje pielęgniarskie

Jakie jest postępowanie z osobą nieprzytomną?

NIEPRZYTOMNY - to poszkodowany, który nie reaguje na bodźce zewnętrzne (głos, dotyk)

Przyczyny:

• Urazy

• Wstrząs

• Choroby układu nerwowego np. padaczka, udar mózgu

• Choroby metaboliczne np. cukrzyca

• Choroby układu krążenia np. zawał mięśnia sercowego

• Choroby układu oddechowego np. odma opłucna

• Zatrucia

• Przyczyny środowiskowe np. oziębienie, utonięcie, porażenie prądem

Postępowanie:

1. Wezwanie pomocy : u dorosłego call first, a u dziecka call Fast

2. Ocena oddechu i tętna

3. Zebranie informacji o przebiegu zdarzenia

4. Wykonanie badania poszkodowanego

5. Po wykluczeniu urazów i przy obecności oddechu i tętna - należy poszkodowanego ułożyć w pozycji bocznej ustalonej

6. Jeżeli przyczyna utraty przytomności jest znana należy ją usunąć

Jakie jest postępowanie w sytuacjach wstrząsu?

WSTRZĄS - jest zagrażającym życiu zaburzeniem krążenia i czynności serca, który wynika z nie stosunku pomiędzy pożądanym a rzeczywistym zaopatrzeniem w krew, inaczej mówiąc z dysproporcji pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a jego dostarczeniem.

Rodzaje wstrząsu:

• Wstrząs kardiogenny

• Wstrząs anafilaktyczny (uczulenie)

• Wstrząs hipowolemiczny (duża utrata krwi, ubytek płynów z organizmu, u dzieci - wymioty, biegunki)

Wstrząs hipowolemiczny - to skutek zmniejszenia objętości krążącej krwi

Przyczyny:

• Krwotoki wewnętrzne i zewnętrzne

• Utrata płynów np. przy rozległych oparzeniach

• Silne wymioty i/lub biegunki

• Obfite poty np. udar słoneczny

Rozpoznanie wstrząsu:

• Szybkie, słabo wyczuwalne tętno (tachykardia powyżej 120/min)

• Blada, zimna skóra

• Często dreszcze

• Zimy pot

• Niepokój, zdezorientowanie

• Obniża się ciśnienie (przy 1,5 litra do 100 i dalej…do 88 nawet)

Postępowanie:

• Usunąć przyczynę wstrząsu

• Zastosować ułożenie przeciwwstrząsowe (nogi powyżej poziomu serca)

• Zapobiegać utracie ciepła poszkodowanego

• Zapewnić poczucie bezpieczeństwa

• Kontrolować ważne funkcje życiowe

• Wezwać karetkę pogotowania

Wstrząs anafilaktyczny - jest ostrą, zagrażającą życiu reakcją alergiczną całego organizmu.

Objawy:

• Zaczerwienienie skóry i świąd

• Obrzęk na całym ciele

• Duszność związana z obrzękiem krtani i/lub skurczem oskrzeli

• Spadek ciśnienia związany z zapaścią sercowo - naczyniową i zwiększoną przepuszczalnością naczyń włosowatych

• Nudności, wymioty

Postępowanie:

• Usunąć przyczynę wstrząsu

• Zastosować ułożenie przeciwwstrząsowe

• Zapobiegać utracie ciepła poszkodowanego

• Zapewnić poczucie bezpieczeństwa

• Kontrolować ważne funkcje życiowe

• Wezwać karetkę pogotowia

Wstrząs kardiogenny - zaburzenia funkcji serca, które nie jest w stanie zaopatrywać całego organizmu w tlen.

Przyczyny:

• Zawał mięśnia sercowego

• Zaburzenia rytmu serca

• Zator tętnicy płucnej

Rozpoznanie:

• Szybkie, słabo wyczuwalne tętno

• Zimna, blada skóra

• Zimny pot

• Drżenia

• Niepokój o życie, lęk

• Ból za mostkiem promieniujący do krtani lub do lewego barku

Postępowanie:

• Sprawdzić podstawowe funkcje życiowe

• Ułożyć z uniesioną górną częścią ciała

• Uspokoić chorego

• Chronić przed utratą ciepła

• Wezwać karetkę pogotowia

STOPNIE CIĘŻKOŚCI WSTRZĄSU HIPOBOLEMICZNEGO

Stopień	1	2	3	4
Utrata krwi	< 0,75	0,75 - 1,5	1,5 - 2,0	2,0
Utrata krwi (%krążącej krwi)	< 15%	15 - 30 %	30 - 40%	>40%
Czynność serca	100	100	120	140 lub niżej
RR skurczowe RR rozkurczowe	Prawidłowe prawidłowe	Prawidłowe Prawidłowe	Obniżone Obniżone	Obniżone Obniżone
Ciśnienie tętna	prawidłowe	obniżone	obniżone	Obniżone
Ponowne wypełnianie się krwią naczyń włosowatych	prawidłowe	Opóźnione	Opóźnione	Opóźnione
Skóra Częstość oddechów Diureza godzinowa Stan świadomości	Prawidłowa 14 - 20 >30 prawidłowy	Blada 20 - 30 20 - 30 pobudzenie	Blada 30 - 40 5 - 15 Pobudzenie/zamroczenie	Blada/zimna >35 lub mniej Śladowa Zamroczenie/senność
Zalecane płyny	koloid	koloid	krew	krew

REANIMACJA przywrócenie podstawowych czynności życiowych (z greckiego - dosłownie ożywianie), wtórna reanimacja, reanimatio

Zabiegi reanimacyjne - zespół czynności ożywiających wykonywanych w stanach nagłego zagrożenia życia, a mianowicie stosownie do wskazań udrożnienia dróg oddechowych sztuczne oddychanie, masaż serca, farmakoterapia, elektroterapia. Stan uzyskany dzięki zabiegom reanimacyjnym, charakteryzujący się nie tylko obecnością krążenia (spontanicznego lub sztucznie wytworzonego np. przez masaż serca, dzięki stymulacji elektrycznej) oddychania i innych funkcji, ale także powrotem świadomości. Nie każdego chorego poddanego resuscytacji udaje się wyreanimować.

Zabiegi reanimacyjne (zabiegi ożywiające)

Zespół czynności polegających na uzupełnieniu niedostatecznych lub brakujących podstawowych czynności życiowych ustroju przez wykonanie sztucznego oddychania po udrożnieniu dróg oddechowych.

Ostatecznym ich celem jest przywrócenie samodzielnych, wydolnych czynności życiowych i świadomości.

Jest to możliwe, jeżeli zabiegi reanimacyjne zostały rozpoczęte:

a) najpóźniej w okresie śmierci klinicznej,

b) u osoby potencjalnie zdolnej do życia.

Zabiegi reanimacyjne podjęte po śmierci klinicznej nie mogą doprowadzić do reanimacji, a jedynie do resuscytacji ustroju, tzn. do powrotu krążenia i oddychania, jednak bez możliwości powrotu świadomości.

RESUSCYTACJA (resuscitatio) przywracanie lub przywrócenie podstawowych objawów życia.

1. zabiegi resuscytacyjne - zespół czynności ożywiających, wykorzystywanych w stanach nagłego zagrożenia życia

Resuscytacja oddechowa - zbiegu mechaniczne związane ze sztucznym oddychaniem

Resuscytacja krążeniowa - zabiegi mechaniczne wytwarzające sztuczne krążenie (masaż serca), elektroterapia, farmakoterapia

Stan uzyskany dzięki powyższym zabiegom charakteryzuje się powrotem do samodzielnego krążenia lub krążenia i oddychania bez powrotu świadomości.

CEL

Celem pośredniego masażu serca połączonego ze sztucznym oddychaniem jest przywrócenie krążenia utlenowanej krwi. Podstawowe zabiegi reanimacyjne winny zabezpieczyć dowóz tlenu do życiowo ważnych narządów, serca i mózgu, do czasu, gdy możliwe jest zastosowanie pełnej farmako - i elektroterapii. Dla osiągnięcia tego celu pośredni masaż serca musi iść w parze ze sztucznym oddychaniem

Podstawowe metody podtrzymywania życia (BLS)

Obejmują czynności utrzymania drożności dróg oddechowych i podtrzymywania oddychania i krążenia zawierają następujące elementy:

• wstępną ocenę,

• udrożnienie dróg oddechowych,

• wentylację,

• masaż serca.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (CPR - Cardiopulmonary Resuscitation) jest to zespół czynności diagnostyczno-ratowniczych, które mają na celu zahamowanie procesu umierania poprzez zastąpienie czynności krążenia i oddychania do czasu ich powrotu i do przywrócenia do życia.

Szanse skutecznej reanimacji:

Minuty:

• 0 - 100%,

• 3 - 75%,

• 4 - 50%,

• 5 - 25%,

• 6 - 0k. 20%,

• 8 - 0%.

ŚMIERĆ KLINICZNA - jest to okres 4-6 minut od momentu zatrzymania krążenia, w którym nie doszło do nieodwracalnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Gdy w tym czasie zastaną podjęte odpowiednie działania, to jest to stan odwracalny i ratowanego można wyreanimować. Natomiast po 6 minutach dochodzi do uszkodzenia OUN i ratowanego można ewentualnie resuscytować ( krążenie / krążenie i oddychanie bez świadomości).

• Uwarunkowania wydłużające okres trwania śmierci klinicznej (powyżej 6 min.):

• Hipotermia,

• Zatrucia (barbiturany, alkohol etylowy),

• Wychłodzenie.

ŚMIERĆ BIOLOGICZNA - jest to nieodwracalne ustanie wszystkich komórek organizmu.

ŚMIERĆ SPOŁECZNA - polega na uszkodzeniu kory mózgowej przy zachowaniu czynności niższych struktur ośrodkowego układu nerwowego.

Obecnie z tzw. „nową zmodyfikowaną definicją” warunkiem śmierci człowieka jako całości jest śmierć pnia mózgu. Mówi się wówczas o śmierci osobniczej.

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne

Nie reaguje

↓

Zawołaj o pomoc

↓

Udrożnij drogi oddechowe

↓

Brak prawidłowego oddechu (gdy jest oddech pozycja boczna ustalona)

↓

Zadzwoń pod numer 999 lub 112

↓

30 uciśnięć klatki piersiowej

↓

2 oddechy ratownicze

30 uciśnięć klatki piersiowej

4

---