WSTRZYKNIĘCIA PODSKÓRNE
Definicja
Wstrzyknięcie - nazywane zastrzykiem lub iniekcją, to wprowadzenie do ustroju leku lub środka diagnostycznego
Rodzaje wstrzyknięć:
śródskórne,
podskórne,
domięśniowe,
dożylne,
dotętnicze,
dosercowe,
dostawowe,
doszpikowe,
dokanałowe,
Cele wstrzyknięć
Diagnostyczny (pobranie krwi do badania)
Podanie środka cieniującego
Leczniczy
Wykonywanie prób na uczulenie np. penicyliny
Szczepienia
Wstrzyknięcie wykonuje się gdy:
1) Zachodzi konieczność szybkiego i silnego zadziałania leku;
2) W przewodzie pokarmowym lek działa drażniąco na błonę śluzową żołądka; ulega rozpadowi (pod wpływem enzymów trawiennych) i traci właściwości lecznicze; błona śluzowa jelita ma upośledzoną zdolność wchłaniania;
3) Chory nie może przyjąć leku doustnie(nieprzytomny, wymiotuje)
Wstrzyknięcie podskórne - charakterystyka
Wstrzykniecie podskórne polega na prowadzeniu ¾ długości igły, pod kątem 45-60°, po uprzednim ujęciu skóry w fałd o grubości 2-3 cm, oddzielając ją od leżącej poniżej mięśniówki.
Insulinę podaje się pod kątem 90°.
Maksymalnie tą drogą można podać 2 ml leku w postaci roztworu wodnego, o stężeniu izotonicznym, odczynie obojętnym, wchłaniającego się w ciągu 15-20 min.
Nie podaje się leków w postaci zawiesiny, nie wskazane jest stosowanie leków oleistych, zabronione zaś podawanie leków drażniących tkanki.
Wskazaniem do wykonania wstrzyknięć podskórnych jest podanie:
Insuliny
Heparyny i jej preparatów
Szczepionek
Surowicy
Leków przeciwbólowych np. morfiny
Przeciwwskazania do podania leków drogą inj. podskórnych
Stan zapalny w miejscu wstrzyknięcia
Zwłóknienie tkanki podskórnej
Skłonność do krwawień
Zmiana patologiczna na skórze, np. wysypka
Wstrząs
Miejsca wstrzyknięć podskórnych
Do podania leków drogą wstrzyknięć podskórnych nadaje się każde miejsce obfitujące w luźną tkankę podskórną, pozbawione większych naczyń krwionośnych, znamion, blizn, nacieków po poprzednich wstrzyknięciach.
Do ich wykonania wykorzystuje się następujące okolice:
skóra brzucha, zwłaszcza między grzebieniem biodrowym i pępkiem, należy pozostawić wolną powierzchnię w postaci koła, o promieniu 2 cm, wokół pępka;
okolica zewnętrznej środkowej części ramienia;
okolica zewnętrznej środkowej części uda;
okolica podłopadkowa.
Wybór igły zależy od:
Rodzaju wykonywanego wstrzyknięcia (do wstrzyknięć domięśniowych używamy dłuższych igieł niż do wstrzyknięć podskórnych)
Zamierzonej głębokości wprowadzenia leku (obfita tkanka tłuszczowa wymaga zastosowania dłuższej igły zarówno do wstrzyknięć podskórnych, jak i domięśniowych)
Rodzaju roztworu, jaki ma przez nią przejść (leki olejowe i zawiesiny wymagają użycia igły o większej średnicy niż preparaty o lepkości wody)
Do wstrzyknięć podskórnych stosuje się następujące rozmiary igieł:
- 0,5 x 25
- 0,6 x 30
- 0,7 x 30 (średnica x długość w mm)
Wybór strzykawki zależy od:
Objętości preparatu, który mamy wstrzyknąć (mała objętość leku wymaga użycia strzykawki o małej pojemności)
Zleconej dawki leku (jeżeli zachodzi konieczność dzielenia oryginalnej dawki leku, często należy używać strzykawek z podziałką kalibrowaną w dziesiętnych częściach mililitra; z reguły dokładnie kalibrowane są strzykawki o pojemności 1i 2 ml)
Do wstrzyknięć podskórnych najczęściej stosuje się strzykawki w rozmiarze 1ml ,2 ml.
Typowe powikłania wstrzyknięć podskórnych
Martwica tkanek
Przyspieszone działanie leku w przypadku niezamierzonego podania domięśniowego
Płytkie wstrzyknięcie leku
Zbyt szybkie wprowadzenie leku
Podanie niewłaściwego leku
Podanie zbyt małej dawki leku
Przedawkowanie leku
Podanie leku do naczynia krwionośnego
Krwiak podskórny,
Częste wstrzyknięcia w to samo miejsce
Wstrząs anafilaktyczny - reakcja uczuleniowa
Uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych (mało prawdopodobne)
Wprowadzenie zakażenia
Złamanie igły
Skrzywienie igły
Wprowadzenie powietrza
Wprowadzenie do tkanki ciała obcego (np.odłamków szkła z ampułki)
jednostkach międzynarodowych (j.m.; IU).
Należy pamiętać, że:
1 g = 1000 mg
0,1 g = 100 mg
0,01 g = 10 mg
0,001 g = 1 mg
1