EMOCJE
Osoby pod względem emocjonalnym możemy podzielić na:
niskoreaktywne - mało wrażliwe na bodźce np. trzaskanie drzwiami
wysokoreaktywne - bardzo wrażliwe na bodźce, najlepiej im w ciszy i spokoju
Reakcja na emocje pozytywne słabnie z czasem, ponieważ ulegamy zjawisku habituacji - przyzwyczajenia. Natomiast uraz po emocjach negatywnych nie słabnie, ale może zostać uśpiony i wrócić ze zdwojoną siłą. Istnieje pewna prawidłowość, że po emocji pozytywnej następuje negatywna.
Emocje mają wpływ na przetwarzanie emocji:
afekt pozytywny - prowadzi do pobieżnego przetwarzania informacji - jest się szybszym, bardziej twórczym w podejmowaniu decyzji, łatwiej dostrzega się pozytywne strony zdarzeń
afekt negatywny - ułatwia systematyczne przetwarzanie informacji, lepiej odróżnia się argumenty przekonujące od nieprzekonujących. Łatwiej ocenia się zależność przyczyna - skutek.
„Nieszczęśliwsi są mądrzejsi”
Rodzaje kontroli:
poznawcza - rozumienie skąd biorą się nasze emocje, uczucia np. gdy wyżywamy się na kimś, należy pomyśleć co się stało, że przelewamy tą osobę nasz gniew
b) efektywna :
pierwotna - wywieranie wpływu na sytuację w której się znajdujemy (szukanie sposobu jak do kogoś dotrzeć)
wtórna (przystosowawcza) - dostosowanie się, zasymilowanie się do sytuacji w której się znajdujemy
interpretacyjna - interpretacja wydarzeń i informacji, by kontrolować nasze emocje i myśli. Szukanie plusów danej sytuacji np. Znalazłem pracę na wsi choć jej nie lubie nauczę się wędkować, zawsze tego chciałem
mentalna - najtrudniejsza kontrola emocji - myślenie o czym myślę, bycie zewnętrznym obserwatorem samego siebie. Wszystkie informacje, które do nas docierają są akceptowane automatycznie - proces ignorowania wymaga wysiłku, jest procesem kontrolowanym. Ten proces nie działa sprawnie, gdy jesteśmy zmęczeni, chorzy, smutni itp.
Istnieją 2 strategie kontroli mentalnej:
zewnętrzna - usunięcie przeszkody zewnętrznej np. ciągle myślę o nie wyrzuconych śmieciach, więc je wynoszę
wewnętrzna - samodyscyplina
Kontrole można sprawować także poprzez redukcję dysonansu poznawczego - uzasadnienie swojego zachowania (Jestem przeciwnikiem alkoholu, ale się upijam - więc szukam usprawiedliwienia dla swojego czynu).
Dysonans poznawczy - stan pobudzenia, napięcia wywołany przez zderzenie się z sobą 2 postaw, opinii, idei sprzecznych z sobą. Dysonans redukujemy poprzez uzasadnienie sytuacyjne (zewnętrzne, kiedy usprawiedliwiamy się zaistniałą okolicznością) oraz wewnętrzne - pragnienie zmiany swojej postawy. To zachowanie wynika z ludzkiego egocentryzmu.
„Kara/konsekwencje i nagroda” - rodzaj kontroli. Jej wyniki są trudne do przewidzenia, bo dajemy tylko informację co jest złe, a co dobre. Uczy kontroli nad sobą, nad potrzebami.
Kara jest dobra, gdy jest naturalną konsekwencją.
Karanie i nagradzanie powinno się odbywać zaraz po czynie, najlepiej przez szanowaną osobę.
Teoria 3 ja - zakłada się, że każdy składa się z:
ja idealne - generujące najczęściej cele
ja realne - adekwatny obraz nas samych
ja społeczne - obraz nas samych zmieniający się pod wpływem innych, czyli to jak nas widza inni
Redukcja dysonansu - w złych chwilach można sobie pomagać, starając się redukować w sobie dysonans.
Gratyfikacja odroczona - nagroda po wykonaniu zadania. Można także przeprowadzić samogratyfikacje, czyli sami siebie gratyfikujemy. Wymaga to jednak szczerego kontrolowania siebie.