Akademia Polonijna w Częstochowie
Wydział Interdyscyplinarny
METHODOLOGY FOR WRITING THESIS
I. Wymagania ogólne dotyczące przygotowania pracy dyplomowej
Praca dyplomowa może mieć charakter badawczy lub monograficzny, może też posiadać cechy projektu. W ostatnim przypadku pracą dyplomową mogą być zweryfikowane empirycznie scenariusze i projekty autorskie zgodne z programem studiów i profilem specjalności.
Badania wykonane w ramach pracy dyplomowej mogą mieć charakter ilościowy lub jakościowy, mogą też być wynikiem łączenia podejścia ilościowego z jakościowym.
Temat pracy powinien jednoznacznie wiązać się z programem studiów i profilem specjalności, na której praca powstaje oraz z tematyką działalności naukowej osoby prowadzącej seminarium dyplomowe.
Przy ustalaniu tematu pracy dyplomowej powinny być brane pod uwagę zainteresowania naukowe studenta.
Praca dyplomowa może być napisana w języku obcym.
II. Struktura pracy dyplomowej
W pracach dyplomowych zaleca się następującą strukturę pracy zawierającą:
1/ stronę tytułową
2/ spis treści
3/ wstęp
4/ cztery rozdziały (wszystkie rozdziały rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem, w którym autor pracy informuje o treści danego rozdziału i kończą się podsumowaniem).
5/ podsumowanie (zakończenie), w którym autor zawiera wnioski końcowe z badań własnych
6/ streszczenie pracy w języku polskim i angielskim
7/ bibliografię
8/ wykazy: tabel, wykresów, rysunków, rycin, schematów, map, zdjęć itp.
9/ aneksy (załączniki należy dodać na końcu pracy)
10/ zapis pracy na CD
Strona tytułowa
Na stronie tytułowej powinny znaleźć się następujące informacje:
- pełna nazwa uczelni
- pełna nazwa wydziału
- pełna nazwa instytutu, szkoły
- program studiów
- numer indeksu studenta
- imię i nazwisko autora pracy
- tytuł pracy (bez kropki na końcu tytułu)
- informacja pod czyim kierunkiem praca została przygotowana
- miejscowość (miasto), gdzie obrona się odbędzie
- rok złożenia pracy
Strona tytułowa nie jest numerowana.
Spis treści
Spis treści zawiera informacje o strukturze pracy dyplomowej: wstępie, tytułach poszczególnych rozdziałów i podrozdziałów, zakończeniu, streszczeniu pracy w języku polskim i angielskim, bibliografii, wykazach tabel, wykresów, rysunków, rycin, schematów, map, zdjęć itp., aneksach oraz o stronach, na których znajdują się wymienione części pracy.
Wstęp
Wstęp rozpoczyna się od przypomnienia tematu pracy, wskazania ogólnego tła badanego zagadnienia i wyjaśnienia powodów podjęcia danej problematyki (uzasadnienia wyboru danego tematu). Przedstawiając przesłanki wyboru tematu pracy można wskazać na zainteresowania, doświadczenia zawodowe (pracę zawodową), powody osobiste, względy natury społecznej (ważny problem danej społeczności), względy natury naukowej (brak rozwiązania określonego problemu naukowego) itp.
Kolejnym elementem wstępu jest wskazanie zakresu pracy i jej głównego celu oraz odpowiadającego mu głównego problemu badawczego. W tym miejscu trzeba też przedstawić zastosowane w badaniach własnych metody, techniki i narzędzia badawcze.
Ostatnim elementem wstępu jest informacja na temat struktury pracy, zawartości poszczególnych rozdziałów (części) pracy oraz podstaw źródłowych pracy.
Rozdział pierwszy - Ukazanie kontekstów badanego problemu oraz przedstawienie podstaw metodologicznych badań własnych
Treścią tego rozdziału jest przedstawienie głównego problemu badawczego i ukazanie go w różnych kontekstach: kulturowym, społecznym, gospodarczym, politycznym itp. Należy przechodzić od najbardziej ogólnego tła badanej kwestii (najbardziej ogólnego kontekstu) do coraz bardziej szczegółowego kontekstu dochodząc w ten sposób do interesującego badacza zagadnienia. W niniejszym rozdziale definiuje się też podstawowe pojęcia używane w pracy, przedstawia się zakres chronologiczno-terytorialny badań, stan badań w zakresie wybranej przez autora problematyki i wykorzystane źródła.
Rozdział pierwszy to również prezentacja podstaw metodologicznych badań własnych. Struktura tej części rozdziału pierwszego zawiera następujące elementy:
- pojęcie badania naukowego, fazy procesu badawczego (analiza porównawcza pojęć i ich treści w ujęciu kilku autorów);
- typy badań (np. badania teoretyczne i praktyczne, badania weryfikacyjne i rekonstruujące, badania ilościowe i jakościowe itp.) oraz ich charakterystyka zakończona zakwalifikowaniem badań własnych do określonych typów;
- przedmiot i cele badań - analiza porównawcza pojęć „przedmiot badań”, „cel badań” zakończona przedstawieniem przedmiotu badań własnych oraz wskazaniem celu głównego i celów szczegółowych tychże badań;
- problemy i (ewentualnie) hipotezy badawcze - analiza porównawcza pojęć „problem badawczy” i „hipoteza badawcza” zakończona przedstawieniem problemu głównego i problemów szczegółowych badań własnych oraz ewentualnie hipotez badawczych. Nie wszystkie badania wymagają formułowania hipotez badawczych, są one niezbędne w badaniach weryfikacyjnych, nie są konieczne w badaniach typu rekonstruującego, gdy badacz odtwarza (rekonstruuje) badany fragment rzeczywistości.
Liczba szczegółowych celów, problemów i hipotez powinna być taka sama. Cele wyrażają zamierzenia badacza (poznanie, odkrycie, wyjaśnienie, ustalenie, ujawnienie itd.), problemy badawcze mają formę pytań formułowanych pod adresem badanej rzeczywistości, a hipotezy są przypuszczalnymi odpowiedziami na pytania zawarte w problemach badawczych;
- zmienne i ich wskaźniki - analiza porównawcza pojęć zakończona przedstawieniem wyodrębnionych zmiennych i ich wskaźników;
- metody, techniki i narzędzia badawcze - analiza porównawcza pojęć zakończona przedstawieniem zastosowanych w badaniach metod, technik i narzędzi z uzasadnieniem decyzji ich wyboru oraz omówieniem sposobów ich użycia we własnej pracy badawczej. Badania mogą być realizowane przy użyciu następujących metod: eksperymentu, sondażu diagnostycznego, studium indywidualnych przypadków i monografii (całościowej diagnozy funkcjonowania określonej instytucji) oraz odpowiadających tym metodom technik badawczych. W przypadku pracy dyplomowej o charakterze monograficznym lub projektowym można zastosować metodę spekulacji, metody historyczne, porównawcze, narracyjne, biograficzne, hermeneutyczne itd.
- teren i organizacja badań, badana populacja (czas i miejsce prowadzenia badań, charakterystyka badanej grupy lub instytucji, charakterystyka zebranego materiału badawczego, opis faz badania, opis rodzaju doboru osób do badanej populacji). Próba badawcza powinna liczyć co najmniej 120 osób lub 10 instytucji.
5. Rozdział drugi - Analiza i interpretacja wyników badań własnych
Rozdział ten rozpoczyna się wprowadzeniem zawierającym informację na temat treści tej części pracy. Możliwe są dwie strategie konstruowania tego rozdziału. Pierwsza strategia (mniej wartościowa) kryterium wyodrębnienia jego części czyni zastosowane narzędzia badawcze. W tym przypadku przytaczane są kolejne pytania z kwestionariusza ankiety (wywiadu), obiekty obserwacji itp., po czym autor relacjonuje, jak na te pytania odpowiadali respondenci lub co jest wynikiem obserwacji. Jeżeli prowadząc badania ich autor posłużył się np. kwestionariuszem ankiety z 15 pytaniami, kwestionariuszem wywiadu z 10 pytaniami oraz arkuszem obserwacji relacja z badań polegać będzie na przytoczeniu treści zadanych pytań i omówieniu uzyskanych odpowiedzi, zazwyczaj w oryginalnej kolejności. Jest to procedura poprawna, ale mało twórcza
Druga strategia (bardziej wartościowa, zalecana w pracy dyplomowej) polega na tym, że kryterium podziału rozdziału „Analiza i interpretacja wyników badań własnych” na części jest liczba i treść problemów szczegółowych. A zatem każdy problem badawczy staje się treścią kolejnego podrozdziału. W tym przypadku struktura rozdziału oraz kolejność przytaczanych pytań (i uzyskanych odpowiedzi) wynika z przyjętych problemów badawczych. Dany podrozdział to analiza i interpretacja wyników badań związanych z konkretnym problemem badawczym, które to wyniki uzyskane być mogą dzięki zastosowaniu różnych metod, technik i narzędzi badawczych. Na końcu każdego podrozdziału trzeba ustosunkować się do analizowanego problemu badawczego oraz poddać weryfikacji związaną z nim hipotezę.
Bez względu na przyjętą strategię rozdział ten kończy się podsumowaniem.
Rozdział trzeci - Analiza i interpretacja teorii naukowych dotyczących badanego zagadnienia
W tej części pracy autor dokonuje krytycznej analizy, interpretacji i oceny literatury przedmiotu, to znaczy najważniejszych prac dotyczących podjętego zagadnienia badawczego. Przedstawia poglądy, opinie, tezy, koncepcje, teorie najbardziej znaczących reprezentantów danej dziedziny wiedzy, dokonuje ich analizy porównawczej, interpretuje je i ocenia. Treścią tego rozdziału jest też ukazanie wyników badań nad interesującym autora pracy problemem prowadzonych przez innych badaczy oraz porównanie ich z wynikami badań własnych. Rezultaty tychże badań powinny być każdorazowo odnoszone do wskazanych w rozdziale pierwszym kontekstów, w których umieścić można badaną kwestię (kulturowego, społecznego, ekonomicznego, politycznego itp.).
Rozdział czwarty - Synteza wyników badań, odniesienie ich do praktyki, propozycje dalszych badań w tym zakresie
Treścią tego rozdziału jest synteza wniosków wynikających z analizy literatury przedmiotu (rozdział trzeci) oraz z analizy wyników badań własnych (rozdział drugi), które to wnioski dotyczące przedmiotu badań ponownie ukazywane są we właściwych dlań kontekstach - kulturowym, społecznym, ekonomicznym, politycznym.
Ze względu na to, że ostatecznym celem badań naukowych nie jest tylko opisanie i wyjaśnienie danego fragmentu rzeczywistości (poznanie go), ale też skonstruowanie programu naprawczego czy też doskonalącego ową rzeczywistość, od autora pracy oczekuje się w tym rozdziale przeniesienia wyników badań na teren praktyki. Trzeba w tym celu przekształcić zdania opisująco-wyjaśniające w zdania oceniające i normatywne (dyrektywalne), dokonując tym samym aplikacji wiedzy teoretycznej do obszaru działań praktycznych.
Ponieważ prowadzone przez autora pracy badania są jedynie ogniwem w niekończącym się procesie eksploracji danego fragmentu rzeczywistości, rozdział czwarty kończy się przedstawieniem propozycji dalszych nad nim badań.
Podsumowanie (zakończenie)
Zakończenie powinno zawierać odpowiedzi na pytania zawarte w problemach szczegółowych. Jest to możliwe, gdy treścią poszczególnych podrozdziałów rozdziału „Analiza i interpretacja wyników badań własnych” uczyni się odpowiedzi na problemy badawcze. Ta część pracy stanowi podsumowanie prowadzonych i prezentowanych w rozdziale sprawozdawczym krytycznych analiz, interpretacji i ocen. Uogólnienia i wnioski dotyczące podjętej problematyki badawczej można przedstawić w punktach. Można w zakończeniu dokonać weryfikacji hipotezy głównej. Jest to możliwe, gdy na końcu podrozdziałów rozdziału sprawozdawczego dokona się weryfikacji (przyjęcia lub odrzucenia) hipotez szczegółowych. Podsumowanie kończy refleksja na temat stopnia realizacji celów pracy, wyrażenie satysfakcji (lub jej braku) z uzyskanych wyników, refleksja na temat dostrzeżonych braków i niedociągnięć.
Bibliografia
Bibliografia to zestawienie źródeł, z których korzystał autor przygotowując pracę dyplomową, przy czym każde z nich musi być choć raz cytowane, omawiane lub przywołane w tekście rozprawy. Tradycyjnie pod pojęciem źródła rozumie się książki, czasopisma, a ostatnio również strony internetowe. Układ źródeł w bibliografii zależy od przyjętego typu przypisów. Stosując przypisy w stopce, na dole strony, bibliografię należy sporządzić w postaci alfabetycznie zorganizowanej listy numerowanej. W osobnych podlistach można wymienić książki (druki zwarte), czasopisma, strony internetowe i inne źródła.
W bibliografii powinno znaleźć się co najmniej 30 - 40 cytowanych, omawianych lub przywoływanych w tekście pracy książek (prac zwartych) oraz około 30 artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych.
Wzór:
1. Barczewski R., 2008. Analiza dyskursu i socjologia. Perspektywa Giddensa i Foucaulta, [w:] A. Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Warszawa, PWN. ISBN…
2. Baryła W., Wojciszke B., 2000. Potoczne rozumienie moralności: badania psychologicznej realności etyki godności i etyki produktywności. „Przegląd Psychologiczny”, nr 43. ISBN…
3. Bauman Z., 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN…
4. Kowalski J., Uwarunkowania pracy nauczyciela, artykuł opublikowany na stronie WWW:/gwsh/instytut pedagogiki/konferencja.htm, data przejrzenia: 24.11.2012. ISBN…
Wykazy tabel, wykresów, rysunków, rycin, schematów, map, zdjęć itp.
Należy sporządzić odrębne wykazy ponumerowanych tabel, wykresów itd. Obok danej tabeli, wykresu itd. powinna być podana strona, na której tabela, wykres itd. znajduje się w tekście pracy.
10. Aneksy (załączniki należy dodać na końcu pracy)
W aneksie należy umieścić np.: kwestionariusz ankiety (wywiadu), arkusz obserwacyjny, kwestionariusz testu, wytwory osób badanych (np. rysunki dziecka), kserokopie aktów prawnych itp.
Numeruje się tylko rozdziały i ich części. Nie numeruje się: wstępu, zakończenia, bibliografii, wykazów tabel, wykresów, rycin, schematów, map, zdjęć itp. oraz aneksów.
III. Wskazówki dotyczące przygotowania tekstu pracy dyplomowej:
1. Tekst pracy należy przygotować w edytorze tekstów Word dla Windows (*.doc lub *.rtf) z zastosowaniem następujących zasad:
- rozmiar czcionki - 12
- krój pisma - Times New Roman CE
- sposób wyrównywania tekstu - wyjustowany
- sposób wyrównywania tytułów - wyśrodkowany
- odstęp między wierszami - jeden
- układ strony - marginesy: górny - 2,5; dolny - 2,5; lewy - 2,5; prawy - 2,5
- rozmiar papieru - A-4 (210 x 297 cm)
- numery stron - pozycja: dół strony (stopka)
- każdy rozdział zaczyna się na odrębnej stronie
- zapis pracy na CD (dołączony do pracy)
- praca powinna być oprawiona
2. Przypisy:
- Przypisy znajdują się w stopce, na dole strony i są ponumerowane
- Przypisy oksfordzkie - wzór:
Z. Bauman, 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN…
- Jeżeli w pracy umieszczony jest cytat, podaje się numer strony, np.:
Z. Bauman, 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 234.
- Jeżeli ta sama praca jest cytowana jako kolejna:
Tamże, s. 237 (lub Ibidem, s. 237)
- Jeżeli praca była już wcześniej cytowana, ale po jej poprzednim przypisie nastąpiły inne, należy zastosować przypis skrócony:
Z. Bauman, 1995. Ciało i przemoc…, dz. cyt., s. 245
(lub Z. Bauman, 1995. Ciało i przemoc…, op. cit., s. 245)
Tabele, wykresy, schematy, ryciny, mapy itd.
- numer tabeli i jej tytuł znajdują się nad tabelą
- numer i tytuł wykresu, schematu, rysunku, mapy itd. znajdują się pod wykresem, schematem, rysunkiem, mapą itd.
- każda tabela, wykres, rysunek, mapa itd. powinny być zapowiedziane
- analiza danych zawartych w tabeli, wykresie, schemacie, rysunku, mapie znajduje się pod tabelą, wykresem, rysunkiem, mapą itd.
Struktura pracy i liczba stron:
Wstęp - 5 do 10 stron
Rozdział 1 - 15 do 25 stron
Rozdział 2 - 20 do 25 stron
Rozdział 3 - 20 do 25 stron
Rozdział 4 - 20 do 25 stron
Zakończenie - 5 do 10 stron
Streszczenie w języku polskim i języku angielskim - 2 strony
Zapis pracy na CD
Praca licencjacka powinna liczyć 60-80 stron, praca magisterska - 85-120 stron.
9