ekonomia, EKONOMIA- notatki, I


  1. WPROWADZENIE DO EKONOMII.

    1. PRZEDMIOT EKONOMII- zasoby, rzadkość, krzywa transformacji.

EKONOMIA- jest nauką o procesach gospodarczych, tzn. procesach produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji środków zaspokojenia potrzeb ludzkich. Stara się ona wykrywać i opisywać pewne ogólne prawidłowości rządzące tymi procesami. Te prawidłowości opisywane są mianem praw ekonomicznych.

Przedmiotem ekonomii-jest gospodarowanie,czyli działalność gospodarcza ludzi.
Istotnym uwarunkowaniem tej działalności jest ograniczoność zasobów gospodarczych, z których ludzie korzystają.

Ekonomia pokazuje, w jaki sposób ludzie, działając w różnych warunkach społeczno-gospodarczych, korzystają z tych ograniczonych zasobów, jak ich używają do produkcji dóbr i świadczenia usług, jak je rozdzielają pomiędzy różne, mniej lub bardziej konkurencyjne wobec siebie zastosowania, a także czym się kierują dokonując tego typu wyborów.

Główne działy ekonomii to mikroekonomia i makroekonomia.

Mikroekonomia- bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę, takie jak: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory i gałęzie danej gospodarki, rynki określonych produktów i usług. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na nie oraz wysokość ich cen.

Makroekonomia- zajmuje się analizą gospodarki jako całości. Bada ona m.in. czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych, jak np. całkowita produkcja i konsumpcja w danej gospodarce, łączna podaż produktów i usług, globalny popytna nie, ogólny poziom ich cen, globalne zatrudnienie i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa.

ZASOBY

W celu zaspokojenia potrzeb i przynajmniej częściowej realizacji zapotrzebowania na dobra, człowiek przekształca w procesie produkcyjnym wszelkie dostępne mu zasoby.

Wyróżniamy 3 podstawowe grupy zasobów:

Do rzeczowych zasobów kapitałowych należą: środki pracy (są to maszyny, narzędzia, instalacje, urządzenia przy pomocy, których człowiek wytwarza produkty i usługi) i przedmioty pracy (są to surowce i półfabrykaty, które służą do wyprodukowania danego dobra).

Do zasobów kapitałowych zalicza się kapitał finansowy, czyli środki pieniężne występujące w różnych postaciach (gotówka, kredyt, papiery wartościowe).

Środki produkcji- to przedmioty pracy i środki pracy.

RZADKOŚĆ

PROBLEM RZADKOŚCI

Zapotrzebowanie = ilość dóbr, które ludzie chcieliby posiadać w ciągu roku

>

Zdolności = ilość dóbr, które ludzie są zdolni wytworzyć w ciągu

RZADKOŚĆ- jest wynikiem zależności między zapotrzebowaniem ludzi na dobra (zapotrzebowaniem potencjalnym) a ograniczonymi zdolnościami wytworzenia tych dóbr.

Problem rzadkości występuje zawsze, kiedy zapotrzebowanie ludzi na dobra przewyższa możliwości wyprodukowania tych dóbr (niezależnie od tego jak znaczne są możliwości produkcyjne).

KRZYWA TRANSFORMACJI (krzywa możliwości produkcyjnych)

Granica możliwości produkcyjnych- wskazuje na alternatywne kombinacje 2 grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu czasu wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji.

0x08 graphic

dobro A

Krzywa transformacji

0x08 graphic

dobro B

Krzywa transformacji ilustruje-kombinacje dóbr, które mogą być wykorzystane, gdy zasoby są w pełni wykorzystane.

Przykład: Przypuśćmy, że dane zasoby jakimi dysponujemy w ciągu roku możemy przeznaczyć na produkcję dóbr wojskowych (czołgi) lub możemy je spożytkować do wytwarzania dóbr cywil. (żywność).

Jeśli wszystkie posiadane zasoby przeznaczymy na produkcję dóbr wojskowych, wówczas przy danej technologii ich wytwarzania możemy wyprodukować pewną maksymalną ilość dóbr = OG.

Przeznaczając wszystkie zasoby na produkcję dóbr cywilnych możemy wytworzyć, przy danej technologii ich produkcji, maksymalnie wielkość OA.

Możliwe jest oczywiście przeznaczenie zasobów na wytworzenie dóbr wojskowych, a pozostałe części na produkowanie dóbr cywilnych. Wówczas np. wyprodukujemy OI jednostek dóbr wojskowych i OH jedn. dóbr cywilnych (pkt. B). Takich możliwych kombinacji przeznaczenia zasobów na produkowanie dóbr wojskowych i cywilnych jest bardzo wiele (C,D,E, F, itd.).

Koszt alternatywny- jest to koszt utraconych korzyści.

Każdej korzyści (zyskowi) z podjętej decyzji gospodarczej towarzyszy koszt alternatywny (koszt utraconych korzyści).

Przy danych zasobach i technologii zwiększenie produkcji jednego rodzaju dóbr oznacza częściową rezygnację z produkcji drugiego rodzaju dóbr. Decyzja o przeznaczeniu większych zasobów na produkcję dóbr wojsk. oznacza mniejszą ilość zasobów na dobra cywil. i w efekcie mniejszą ilość wytworzonych dóbr cywil.

Zwiększając produkcję dóbr wojsk. o jedn. odnosimy określone korzyści (np. bezpieczeństwo granic). Osiągnięcie tych korzyści związane jest jednak z koniecznością poniesienia kosztu alternatywnego. Kosztem tym jest rezygnacja z produkcji dóbr cywil.- rezygnacja z korzyści jakie mogliśmy osiągnąć przeznaczając zasoby na wytworzenie większej ilości dóbr cywil., a nie wojsk.

    1. GOSPODARKA I GOSPODAROWANIE- rodzaje i typy.

Gospodarowanie- czyli działalność gospodarcza ludzi, nie jest działalnością jednorazową.

Z uwagi na takie czynniki, jak np. odnawialność ludzkich potrzeb, jest to działalność ciągła, stale powtarzająca się. Dlatego mówimy o procesach produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji, które te procesy składają się łącznie na pojecie procesu gospodarowania.

W procesie gospod. podmiotem działalności są ludzie (poszczególne jedn., grupy ludzi, społeczeństwo jako całość). Są oni odpowiednio zorganizowani i tworzą tzw. podmioty gospodarcze. Postaw. podmiotami są dziś- przedsiębiorstwa, czyli ludzie lub grupy ludzi dysponującymi określonymi środkami niezbędnymi do regularnego prowadzenia działalności gospodarczej w sferze produkcji, obrotu towarowego czy usług.

W roli podmiotów występują też gospodarstwa domowe ludności, pełniące funkcje konsumpcyjne, jak i produkcyjne. Poważne znaczenie jako podmiot ma państwo. Jego rola z innymi podmiotami jest bardzo zróżnicowana- od stosunkowo nieznacznej w jednych krajach do wręcz dominującej w innych.

Gospodarka- warunki wpływające na proces gospodarowania.

  1. Kryterium- ze względu na formę w jakiej odbywa się działalność gospodarcza:

Towar- dobro ekonomiczne przeznaczone na wymianę, w trakcie której przedmiot transakcji kupno-sprzedaż zmienia właściciela.