Anarchizm

Doktryna filozoficzno-społeczna odrzucająca przemoc państwa i porządek (ustrój) państwa. Nie należy jej utożsamiać z terroryzmem, ponieważ zmierza ona do reform, m.in. do zabezpieczenia indywidualnej wolności. Anarchizm sprzeciwia się wszelkiemu przymusowi, zwłaszcza państwowemu, ale także gospodarczemu, społecznemu, religijnemu itd., a ostatecznie jakiejkolwiek władzy. Zaleca oparcie życia społecznego na pojmowanych w sposób absolutny zasadach: wolności, równości, pokoju i samostanowienia o własnym, indywidualnym losie. U podstaw wizji życia społecznego znajduje się jednostka ludzka - wolna, niezależna i niczym nie skrępowana, np. grzechem pierworodnym czy przymusem władzy państwowej. Ludzie mogą żyć godnie i szczęśliwie bez jakiejkolwiek organizacji. Anarchizm związany jest z różnymi filozofiami i systemami społecznymi, zwłaszcza z indywidualizmem i z kolektywizmem. Ojcem anarchizmu był angielski filozof W. Godwin (An Enquiry Concerning Political Justice, 1793). Znalazł on wielu następców, m.in. w Rosji carskiej (P. Kropotkin, Anarchiczna moralność, 1890).