22-10-2002

Mikroekonomia wykład 2.

Metody badań w ekonomii.

Metoda indukcji	Metoda dedukcji
Dokonywanie obserwacji - obserwacja cen i wielkości popytu Badanie danych przypadków - (wybór jakiegoś dobra lub rynku) Formułowanie hipotezy - (np. występuje zależność między ceną a popytem na …) Badanie (weryfikacja) hipotezy - (np. zmiana ceny …) Formułowanie praw ekonomicznych Formułowanie modeli ekonomicznych	Uznanie zdania za bezwarunkowo prawdziwe - (np. wielkość popytu zależy od ceny X) Wnioskowanie na podstawie zdania - skoro wielkość jest zależna może być zależna wprost lub odwrotnie proporcjonalna Sprawdzenie metodą empiryczną słuszności hipotezy oraz wniosków Formułowanie prawa ekonomicznego

Np.:

Prawo Kopernika - Greshama

Jeżeli w obiegu znajdują się dwa rodzaje pieniądza o tych samych nominałach, lecz o różnej wartości, to pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy.

Metoda indukcji:

- w obiegu są dwa rodzaje pieniądza o takich samych nominałach

- pieniądze wykonane są z różnego rodzaju materiału, mają, więc różną wartość

- skoro pieniądz ma taki sam nominał to należy płacić pieniądzem, który ma mniejszą wartość

-, ponieważ ludzie są rozsądni, więc większość transakcji będzie dokonywana przy użyciu gorszego pieniądza, a pieniądz lepszy będzie stopniowo znikał z obiegu.

Metoda dedukcji:

-o wartości pieniądza decyduje nie tylko nominał, ale także rodzaj użytego materiału.

- pieniądze mogą mieć takie same nominały, ale różną wartość

- ludzie rozsądni mając pieniądz różnej wartości zapłacą za towar pieniądzem gorszym a zachowają pieniądz lepszy

- ponieważ ludzie są na ogół rozsądni prawie wszyscy będą wycofywać z obiegu pieniądz lepszy

Budowa teorii naukowych:

- obserwacja zjawisk gospodarczych

- dokonywanie syntezy zjawisk ekonomicznych

- konstruowanie modelu ekonomicznego i wyprowadzenie z niego teorii

- ustalenie naukowej poprawności teorii

Zjawisko ekonomiczne:

- fakty (zdarzenie) zachodzące w określonej rzeczywistości

- fakty, które występują w procesach gospodarczych czyli w związku z wytwarzaniem dóbr i usług i z podziałem i wymiana oraz konsumpcja

- każde zjawisko ekonomiczne występuje w konkretnych okolicznościach określonym miejscu i czasie

- posiada cechy zarówno ilościowe jaki i jakościowe

Kategorie ekonomiczne:

- powstaje w wyniku porządkowania klasyfikowania i generalizowania zjawisk ekonomicznych (płaca może występować jako płaca miesięczna, tygodniowa itp.)

- stanowi zespół pojęć definiujących treści ( to co wspólne a zarazem istotne) badanych zjawisk ekonomicznych zaliczonych do danej zbiorowości

- jest podstawowym pojęciem logicznym ekonomii

Prawo ekonomiczne:

- powstaje poprzez wykrywanie związków występującymi miedzy kategoriami ekonomicznymi i wyodrębnione spośród rozmaitych związków tych które mają charakter trwały (występuje jako prawidłowość).

- stanowi teoretyczne uogólnienie poznanych prawidłowości procesów gospodarczych,

- wyraża to, co w zjawiskach ekonomicznych jest istotne, konieczne, celowe i powtarzalne, a nie przypadkowe,

- w przeciwieństwie na przykład do praw fizyki, działanie praw ekonomicznych nie wyróżnia się w każdym pojedynczym przypadku, lecz przy corocznym powtarzaniu się danego rodzaju zjawisk

Rodzaje praw ekonomicznych:

• Prawa ogólne

• Prawa wspólne dla kilku formacji

• Prawa specyficzne (krótkookresowe)

• Efekt snobizmu

• Efekt Weblena

• Efekt Giffena

• Prawo Kopernika

Model ekonomiczny

- stanowi on uproszczony obraz pewnego elementu lub całości gospodarki,

- uwypukla główne cechy opisywanego problemu, abstrahuje od zdarzeń przypadkowych, uznanych za istotne do wyjaśnienia danego aspektu rzeczywistości gospodarczej

- przestrzega zasady „ceteris paribus” - co oznacza, że wszystkie zjawiska oraz procesy w obrębie modelu, poza badanym zjawiskiem (lub procesem) nie zmieniają się, a zatem nie wywierają wpływu na zachodzące w modelu zmiany

- prowadzi do sformułowania twierdzeń, ze określone zjawisku (lub proces) zachodzi w określonych przypadkach,

Teoria ekonomiczna

- zbiór twierdzeń wyjaśniające zjawiska i procesy gospodarcze ujmowanych w modelu ekonomicznym

- twierdzenia teorii ekonomicznej są ważne (prawdziwe) tylko w obrębie określonego modelu

Trudności w budowie teorii naukowych

- zdarzenie gospodarcze są sprzężone zwrotnie, tz. Skutek mający określoną przyczynę sam staje się przyczyną

- zdarzenia zachodzące w poszczególnych elementach oraz określone zachowania uczestników procesów gospodarowania nie dodają się w prosty sposób w makroskali /to co jest prawdziwe w mikroskali nie musi być logiczne w makroskali/

- często - jeśli nie zbada się wszelkich okoliczności towarzyszących i zespołu uwarunkowań ulega się złudzeniu, że między zjawiskami występują zależności przymusowo - skutkowe (np. im wyższa produkcja energii tym wyższy poziom gospodarki - błąd „post hoc”)

- na sposób oceny zjawisk ma istotny wpływ osoba badającego zwłaszcza jego wiek, przyzwyczajenia itp. (subiektywizm, stereotypowość)

- sukces badawczy zależy także od wyboru odpowiedniego sposobu pomiaru i dobru miernika, co nie jest łatwe gdyż wiele zdarzeń gospodarczych posiada różnorodne cechy (np. jak mierzyć jakość życia)

Weryfikacja teorii ekonomicznych

1. weryfikacja empiryczna

- zbyt kosztowna, rzadko można korzystać z eksperymentu

- analizuje się wieloletnie dane pochodzące z przeszłości, przy założeniu „ceteris paribus” - pojawiają się jednak wtedy niekorzystne problemy dodatkowe, a mianowicie występujące w długim okresie czasu zmiany zachowań, postaw i instytucji, co powoduje, że dane te nie mogą być reprezentatywne dla współczesności

2. metoda falsyfikacji

- to znaczy obalenie tezy o prawdziwości hipotezy naukowej poprzez stwierdzenie, że w jakimś przypadku hipotetyczne zależności nie zachodzą

3. metoda predykcji

- testem prawdziwości hipotezy jest porównanie jej przewidywania doświadczeń i hipoteza musi być odrzucona jeżeli jej przewidywania zostają zaprzeczone.

Kryteria podziału ekonomii

Ze względu na zakres analizowanych zjawisk:

- mikroekonomia

- bada procesy gospodarowania w zakresie poszczególnych elementów tworzących gospodarkę jakimi są: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory, gałęzie, rynki określonych produktów, usług.

- analizuje sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów ii konsumentów, sprzedawców i nabywców

- bada miedzy innymi czynnikami wpływającymi na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów, usług

- makroekonomia

- zajmuje się analizą gospodarki jako całości,

- bada między innymi czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych jak całkowita produkcja i konsumpcja, globalna podaż produktów i usług (w skali gospodarki kraju),

- globalny popyt na nie, ogólny średni poziom cen,

- zajmuje się przede wszystkim badaniem agregatowych, czyli dotyczących całej gospodarki wielkości ekonomicznych

Ze względu na stosowanie sądów wartości:

- ekonomię pozytywną

- koncentruje się na wypracowaniu uniwersalnych narządzi i metod analizy ekonomicznej w celu możliwie bezstronnego uogólnienia prawidłowości procesów gospodarczych

- unika sadów wartościujących, czyli stwierdzeń że dane działanie jest dobre czy złe, korzystne czy niekorzystne

- dorobek ekonomi pozytywnej trwałym osiągnięciem akceptowanym przez ekonomistów zaliczanych do różnych szkół i nurtów myśli ekonomicznej.

- ekonomię normatywną

- koncentruje się na poglądach wartościujących uniemożliwiających interpretacje różnych zjawisk go gospodarczych

- wykorzystuje do tego celu dorobek ekonomi pozytywnej oraz próbuje stworzyć własne narzędzia analizy dostosowane do głoszonych poglądów

1

Prawo ekonomiczne

Kategorie ekonomiczne

(zbiór zjawisk ekonomicznych)

Zjawisko ekonomiczne

(charakteryzowane ze względu na miejsce, czas, ilość, jakość, itp. )

---