Temat: Czy Ks. Popiełuszko może być wzorem i autorytetem dla współczesnej młodzieży?”

Cele lekcji:

Po lekcji uczeń

• potrafi wymienić fakty z życia ks. J. Popiełuszki, które w istotny sposób wpłynęły na jego rozwój duchowy

• potrafi czytać ze zrozumieniem różne komunikaty np. prezentacji multimedialnej, analizować i oceniać informacje uwzględniając różne aspekty

• potrafi przedstawić własną opinię na dany temat

• potrafi współpracować w grupie, ustalać wspólne stanowisko w danej sprawie

Metody pracy:

• „Myślące kapelusze” Edwarda de Bono (dyskusja)

• pogadanka

• prezentacja

Formy pracy:

• praca w zespołach

• praca z całą klasą

Pomoce:

• plansza przypominająca objaśnienia znaczeń kapeluszy (załącznik nr 2),

• kolorowe kapelusze na stolikach,

• kartki z poleceniami dla poszczególnych grup (załącznik nr 1),

• płyta z prezentacją,

• sprzęt multimedialny,

• wydrukowana dla każdego ucznia krótka notatka biograficzna o ks. Popiełuszce przygotowana przez nauczyciela,

• tekst Modlitwy o beatyfikację ks. Jerzego Popiełuszki (załącznik nr 3)

Przebieg zajęć:

1. Uczniowie po wejściu do klasy siadają przy stolikach grupami, do których zostali przydzieleni na poprzedniej lekcji. Każda grupa posiada inny kolor kapelusza, zgodnie z założeniami metody „Myślące kapelusze”.

2. Prowadzący wita się z uczniami i prowadzi modlitwę.

3. Prowadzący przypomina o 20 rocznicy śmierci i mijającym właśnie Roku ks. Jerzego Popiełuszki. Zapisuje na tablicy temat lekcji, który jest równocześnie tematem dyskusji z uczniami na lekcji bieżącej.

Czy Ks. Popiełuszko może być wzorem i autorytetem dla współczesnej młodzieży?”

4. Prowadzący rozdaje kartki z poleceniami dla poszczególnych grup (załącznik nr 1) oraz wspólnie z uczniami przypomina zasady pracy metodą „Myślących kapeluszy” Edwarda de Bono (załącznik nr 2).

5. Prowadzący uświadamia uczniom, że podstawę do dyskusji stanowić będzie wiedza, którą zdobyli czytając zgromadzone w teczkach notatki oraz informacje zawarte w prezentacji multimedialnej pt. „Ks. Jerzy Popiełuszko - ideał na dziś” przygotowanej przez starszych kolegów, której fragmenty obejrzą w czasie lekcji.

6. Prowadzący wraz z uczniami oglądają prezentację multimedialną o ks. J. Popiełuszce.

7. Uczniowie pracują w grupach zgodnie z otrzymanymi instrukcjami. Analizują posiadane informacje, oceniają je, wybierają informacje istotne, gromadzą argumenty, prezentują własne stanowisko, uzgadniają stanowisko grupy.

8. Przedstawiciele poszczególnych grup prezentują wyniki pracy grup. Prezentację prowadzą przedstawiciele grupy „niebieskich kapeluszy” udzielając głosu przedstawicielom grup reprezentujących poszczególne kolory kapeluszy oraz przypisany im sposób analizy problemu wg. schematu:

• kapelusze białe - diagnoza problemu,

• kapelusze czerwone - emocje jakie problem budzi w zespole,

• kapelusze czarne - trzeźwa ocena sytuacji, krytyczne spojrzenie, analiza wątpliwości,

• kapelusze żółte - zgłaszają korzyści, pokazują wartości, dobrą stronę problemu,

• kapelusze zielone - wykazują twórcze, kreatywne podejście do problemu, pokazują jak pokonać trudności nie do pokonania,

• kapelusze niebieskie - prowadzą spotkanie, zaczynają i kończą wypowiedź każdego z kapeluszy,

9. Prowadzący wspólnie z uczniami podsumowuje dyskusję. Zwraca uwagę na istotne wypowiedzi, ciekawe spostrzeżenia uczniów, nietypowe, twórcze pomysły. Pyta uczniów o ich wrażenia, odczucia związane z lekcją.

10. Przedstawiciele „Białych kapeluszy” przekazują wszystkim uczniom kopie krótkiej noty biograficznej dotyczącej Ks. Jerzego Popiełuszki w celu wklejenia w zeszycie. Wraz z notatką rozdają tekst modlitwy o beatyfikację ks. J. Popiełuszki (załącznik nr 3).

11. Wspólna modlitwa.

UWAGA!

Do tej lekcji przygotowałam młodzież pokazując jej jak pracować tą metodą na innej katechezie, bo metoda jest trochę trudna, ale zapewniam, że nie niewykonalna. Tak samo poprowadziłam katechezę na temat, „Czy różaniec to modlitwa na dziś, czy relikt przeszłości”, opierając się o różne teksty na temat różańca ściągnięte z Internetu. Sobie zachowałam wówczas rolę niebieskiego kapelusza, bo tak mi było łatwiej kierować tym, co działo się na lekcji. Ponieważ temat był łatwiejszy, bliższy uczniom, to dość szybko „załapali” o co chodzi.

W klasach ponadgimnazjalnych, po pierwszych próbach takiej dyskusji można pokusić się o niedzielnie klasy na grupy tylko pozwolić, by uczeń wypowiadając się zakładał kapelusz w określonym kolorze zaznaczając w ten sposób jak będzie się wypowiadał.

Załącznik nr 1.

ZADANIA DLA GRUP:

KAPELUSZ BIAŁY

Opieracie się tylko na faktach, diagnozujecie problem. Macie posłużyć się wiedzą zdobytą w czasie gromadzenia materiałów do teczki i tą zawartą w prezentacji. Pamiętajcie, że wasza relacja ma być „sucha”, pozbawiona emocji. To same fakty, liczby, daty.

Co wiemy o ks. Jerzym? Współczesny ideał, autorytet powinien mieć określone cechy.

Jaki był ks. Jerzy?

Cechy jego charakteru.

Co głosił - jakie wartości?

Jego stosunek do ludzi, kościoła, ojczyzny, innych ważnych spraw.

Czy znajdowało to potwierdzenie w życiu?

Potwierdźcie to cytatami z tekstu lub przykładami z prezentacji.

Wiemy już, że…

Znany jest nam fakt…

Możemy zdobyć informacje o…

Faktem jest również to, że…

KAPELUSZ CZERWONY

Interesują was tylko emocje i uczucia jakie budzi postawiony problem. W kilku krótkich zdaniach wyraźcie swój emocjonalny stosunek do Ks. Jerzego Popiełuszki.

Wejdźcie w rolę Ks. Jerzego i spróbujcie określić uczucia, którymi się kierował.

Zastanówcie się, jakie uczucia wywołuje ta postać wśród dzisiejszej młodzieży?

Co wy sami czuliście poznając jego życiorys i działalność?

Co wam się w księdzu podoba, fascynuje, a co budzi niepokój?

Mamy przeczucie, że…

Odczuwamy…

Mamy mieszane uczucia…

Cieszymy się, że…

Mamy pewne obawy, że…

Fascynujące jest to, że…

KAPELUSZ CZARNY

Trzeźwo oceniacie sytuację, jesteście krytyczni, analizujecie wątpliwości, nie zgadzacie się, nie podoba wam się, negujecie, jesteście bardzo ostrożni w myśleniu. Osądzacie argumenty. Podważacie tezę, że ks. Jerzy to ideał na dzisiejsze czasy.

Nie jest dobrze, że…

Zweryfikujcie: czy fakty, są spójne?

Czy to co się wydarzyło w jego życiu jest możliwe?

Co jest słabym punktem naszej tezy?

Czy dzisiejszej młodzieży zaimponuje człowiek, który nie osiągną jakiegoś spektakularnego sukcesu, za to stracił życie?

KAPELUSZ ŻÓŁTY

Zgłaszacie zalety, pokazujecie wartości, dobrą stronę problemu. Wszystko wam się podoba, wierzycie, że wszystko co wydarzyło się w życiu ks. Jerzego ma pozytywny wydźwięk. Zgadzacie się ze wszystkimi pozytywnymi wypowiedziami umieszczonymi zarówno w waszych teczkach jak i w prezentacji.

Ks. Jerzy to najlepszy patron na dzisiejsze czasy, bo…

Warto byłoby jak on…

Co dobrego dla nas z tego może wyniknąć?

Podoba nam się, że…

Mocnym punktem jest…

KAPELUSZ ZIELONY

Jesteście twórczy, kreatywni, pokazujecie jak pokonać trudności nie do pokonania Będziecie szukać innych rozwiązań problemu. Przypomnijcie sobie wszelkie wiadomości na temat Ks. Jerzego, które pozwoliłyby wam podkreślić wartość jego działań, sądów i postaw.

Co by się działo w Polsce, gdyby ks. Jerzy nie został zamordowany?

A jak byłby odbierany ks. Popiełuszko w dzisiejszych czasach?

Czy panowałby taki sam entuzjazm jak wtedy?

Co by było, gdybyśmy obrali ks. Jerzego za patrona naszej szkoły?

Jak to by wpłynęło na nasze zachowanie, uznawane wartości, sposób bycia?

Marzy nam się…

KAPELUSZ NIEBIESKI

Wasze zadanie, to spojrzenie „z lotu ptaka” na całą dyskusję, udzielanie głosu poszczególnym „kapeluszom”. Będziecie udzielać głosu poszczególnym grupom i krótko podkreślać najważniejsze punkty ich wypowiedzi po jej zakończeniu. Po wysłuchaniu relacji wszystkich grup musicie podsumowywać dyskusję. Dla ułatwienia spróbujcie zachować następującą kolejność:

biały - diagnoza problemu,

czerwony - emocje jakie problem budzi w zespole,

czarny - trzeźwo ocenia sytuacje, krytyczny, analizuje wątpliwości,

żółty - zgłasza korzyści, pokazuje wartości, dobrą stronę problemu,

zielony - twórczy, kreatywny, pokazuje jak pokonać trudności nie do pokonania,

niebieski - prowadzi spotkanie, zaczyna i kończy wypowiedź każdego z kapeluszy,

Przygotujcie się do notowania spostrzeżeń. W czasie dyskusji zastanawiajcie się:

Dokąd doszliśmy? Co wiemy?

Jaki powinien być następny krok?

Spróbujcie uporządkować dyskusję.

Zastanówcie się, czy ks. Jerzy Popiełuszko to osoba, która może być autorytetem i wzorem dla współczesnych młodych ludzi?

Załącznik nr 2.

	Biały kapelusz Fakty Logika Co wiemy? Jakie dane możemy zdobyć? Zestaw informacji, które uzasadniają fakty
	Czerwony kapelusz Emocje Uczucia Co odczuwam w związku z tą sprawą? Odczucia na gorąco? Zachwyt czy niepokój?
	Czarny kapelusz Pesymizm Krytyka Ostrożność, zagrożenia. Wady i braki. Konkretne konsekwencje niekorzystnego obrotu spraw.
	Żółty kapelusz Zalety Korzyści Mocne strony danego rozwiązania. Korzyści jakie z tego wynikają. Dlaczego warto, co się podoba?
	Zielony kapelusz Pomysły Możliwości Co możemy zrobić? Jak to można udoskonalić? Nowe, prowokacyjne pomysły i innowacje.
	Niebieski kapelusz Analiza Kontrola Oglądanie „z góry” przebiegu procesu. Kontrola, który kolor przeważa Jaki kolor należy wprowadzić?

Załącznik nr 3.

Modlitwa o beatyfikację

Boże nieskończenie dobry,

który obdarzyłeś swego Sługę, Księdza Jerzego Popiełuszkę,

łaską wierności kapłańskiemu powołaniu

aż do śmierci męczeńskiej,

prosimy Cię słowami Papieża Jana Pawła II,

"aby z tej śmierci wyrosło dobro,

tak jak z Krzyża Zmartwychwstanie ".

Spraw, by Ksiądz Jerzy,

niezłomny obrońca praw Boskich i ludzkich,

dany Ojczyźnie naszej i światu

jako znak zwycięstwa miłości nad nienawiścią,

został wyniesiony do chwały ołtarzy.

Niech ofiara życia Księdza Jerzego

i jego wstawiennictwo u Ciebie, Boże,

przyczyniają się do wzrostu

chrześcijańskiej wiary, jedności

i pokoju w świecie.

Amen.

Miłosierny Boże, udziel nam za wstawiennictwem

Sługi Bożego Księdza Jerzego tych łask,

o które Cię teraz gorąco prosimy... .

Podstawowe informacje dotyczące metody „KAPELUSZE EDWARDA DE BONO”

Myślenie kreatywne to zastanawianie się nad możliwościami. Odpowiada za nie zielony kapelusz. Czarnego (krytycyzm) nie można nadużywać, bo zahamuje naszą aktywność. Czerwonego, który symbolizuje emocje, lepiej nie nosić w czasie negocjacji.

Kłopoty z rozwiązywaniem problemów biorą się m.in. stąd, że nie kontrolujemy swoich myśli, odruchowo uznając coś za logiczne lub niemożliwe. Skuteczność naszego rozumowania jest ograniczona przez dziedzictwo Sokratesa, Platona i Arystotelesa, skłaniające do myślenia o tym, co jest, a nie co może być - twierdzi Edward de Bono. - Nie uczyli oni stawiania pytań, ale walki na argumenty, która ma doprowadzić do zwycięstwa jedynej prawdy obiektywnej. Wpoili ludziom przeświadczenie, że celem tego sporu jest przekonanie przeciwnika, a tymczasem dużo skuteczniejsze okazuje się myślenie równoległe.

Proces ten organizuje zaproponowana przez de Bono metoda sześciu kapeluszy. Polega ona na wkładaniu kapeluszy o różnych kolorach, czyli podchodzeniu do problemu z różnych stron. Ich barwy symbolizują poszczególne zakresy i sposoby myślenia.

• Biały - to myślenie o informacjach, które mamy i których nam jeszcze brakuje; analizujemy je, sprawdzamy ich zgodność;

• Czarny - to rozwaga, trzeźwa ocena sytuacji, analiza trudności nie unikająca wątpliwości i krytycyzmu. Tego kapelusza nie należy nosić zbyt często, bo może w ogóle zahamować aktywność;

• Żółty - to poszukiwanie korzyści, wartości, sposobów osiągnięcia celu. Pomaga dostrzec dobrą stronę każdego problemu;

• Czerwony - to intuicja i emocje. Rozwiązania racjonalne z punktu widzenia białego czy czarnego kapelusza mogą budzić nader rozmaite uczucia, a czerwony pozwala je ujawnić. Nie należy sięgać po niego w rozmowach biznesowych, w trakcie negocjacji;

• Zielony - to myślenie kreatywne, czyli poszukiwanie alternatyw. Budzi energię i chęć działania, daje zdolność tworzenia wizji, pokonywania trudności nie do pokonania;

• Niebieski - to najważniejszy z nich, symbol kierowania procesami myślenia i kontrolowania ich. Powinna więc go zawsze nosić osoba prowadząca spotkanie, które ma na celu rozwiązanie problemu. De Bono podpowiada, aby zaczynać nim i kończyć każdą sekwencję kapeluszy.

Wszystkie zakresy i sposoby myślenia są jednakowo ważne, ale nie w każdej sytuacji i każdej chwili. Trzeba tylko widzieć, kiedy mogą przeszkadzać. Kolorowe kapelusze wolno „wkładać” w dowolnej kolejności i nawet po kilka razy, jeśli jest taka potrzeba. Byle tylko nie po kilka jednocześnie, bo wówczas w myśleniu zapanuje chaos.

Jak to wygląda w praktyce? Na przykład, sięgamy po biały kapelusz, który pozwoli nam precyzyjnie zdiagnozować problem. Przez chwilę czerwony może dać okazję do ujawnienia emocji, jakie problem ten budzi w zespole. Szybka zmiana na żółty - i skupiamy się wyłącznie na zgłoszonej propozycji działania. Może też okazać się niezbędny zielony, czyli poszukiwanie innych ewentualności. Praktycy twierdzą, że metoda dobrze zastosowana poprawia wydajność zespołów poprzez lepszą kreatywność oraz racjonalność zachowań.

Edward de Bono - światowej sławy specjalista w dziedzinie skutecznego myślenia, z wykształcenia lekarz. Autor 65 książek przetłumaczonych na kilkadziesiąt języków. Doradca wielkich firm (IBM, DuPont, Siemens), laureatów Nagrody Nobla, polityków. Twórca programu nauki myślenia wprowadzonego do szkół, m.in. brytyjskich.

ŻRÓDŁO: http://gospodarka.gazeta.pl/firma/2,31455,,,,5144909,P_INFOREXT.html

3

---