1. Dynamiczna terapia małżeńska.
W tym podejściu obecne konflikty małżeńskie wartościuje się z punktu widzenia powtórzeń przeszłych konfliktów, a także wzorców zachowań nabywanych w poprzednich związkach.
Ocenia się wpływ domu rodzinnego na każdego z małżonków, a szczególnie atmosferę panującą w domu, (relacje z rodzeństwem także)
Wgląd w tej terapii rozumie się jako zrozumienie znaczenia minionych źródeł obecnego zachowania każdego z małżonków. Każdy ma zrozumieć dlaczego jest taki a nie inny, czego i z jakiego powodu oczekuje w związku i dlaczego reaguje w taki a nie inny sposób.
Przyczyn obecnych trudności szuka się w historiach życia obojga małżonków.
1. ŚWIADOMA I NIEŚWIADOMA UMOWA MALŻEŃSKA
Czyli inaczej niepisane indywidualne porozumienie , które obejmuje oczekiwaniai obietnice obojga małżonków. Uwzględnia oczekiwania i zobowiązania:
Świadome i zwerbalizowane
Świadome i niezwerbalizowane
Nieświadome
W przypadku małżeństwa zrównoważonego umowa zostaje zachowana - czyli panuje spokój
W przypadku chęci zmiany partnera bądź nagłej zmiany samego siebie powstaje dysharmonia.
Praca terapeuty tutaj polega na :
1 etap- małżonkowie spisują czego oczekują od partnera i jakie oczekiwania chcą spełniać w stosunku do niego
2 etap- doprecyzowuje się te potrzeby i oczekiwania, również te które wcześniej nie były do końca uświadomione, następnie terapeuta pomaga na jednej kartce zawrzeć wszystkie potrzeby i oczekiwania małżonków
3 etap polega na pracy w wyraźnymi sprzecznościami i szukaniu kompromisów, ustępstw
2. PRZENIESIENIE NIEZASPOKOJONYCH POTRZEB Z DZIECIŃSTWA
Podkreśla się , ze w nieudanych małżeństwach jedno lub dwoje małżonków maja potrzeby, które nie zostały zaspokojone w dzieciństwie , taka osoba wybiera partnera w taki sposóbmy był odpowiedni do powielania poprzednich konfliktów.
Koluzja- wspólna gra i tajne porozumienie (Dicks), partnerzy grają ze sobą co pozwala im na tajne rozwiązywanie swoich neurotycznych problemów, wzmacnia te mechanizmy obronne.
3. WZORCE Z DOMU RODZINNEGO.
Buda (1977) uważa że jednostka uczy się swej małżeńskiej roli na podstawie identyfikacji z rodzicem tej samej płci. Do tego schematu wbudowuje się także komplementarna rola drugiej płci. Nauczona forma związku staje się dla jednostki normą idealną. W małżeństwie oboje partnerzy starają się przystosować swój związek do wewnętrznych schematów. Z miłości jednostka może być gotowa wyrzec się części swego programu związku i przystosować się, wywoła to jednak wewnętrzną sprzeczność. Po upływie określonego czasu schemat związku znów się przebija i jednostka ma tendencję do sprowadzenia związku na zaprogramowaną drogę, partner oczywiście też, co może się stać podstawą konfliktów. Przytoczone informacje pomagają w wyborze partnera do stabilnego małżeństwa na podstawie charakterologicznego podobieństwa partnera do rodzica przeciwnej płci. Roli swojej płci dana osoba nauczyła się od rodzica tejże płci, jednak przyjęła także program całościowego zachowania rodziców w związku małżeńskim. Ten zaprogramowany system może być harmonijnie realizowany jedynie z partnerem, który ma podobnie wewnętrznie zaprogramowany obraz rodzica płci przeciwnej. Ze wspomnianym programem w jednostce wiąże się również fakt, że w małżeństwach, które po sobie następują, wielu ludzi powtarza te same wybory, błędy i problemy.
Dziecko uczy się od rodzica tej samej płci roli, która będzie pełnić w dojrzałym życiu
Obraz rodzica przeciwnej płci bezpośrednio wpływa na wybór partnera
Wzorzec rodziny, którą stworzyli rodzice wyznacza ogólny wzorzec przyszłej rodziny, prawdopodobieństwo udanej rodziny jest tym większe Im bardziej podobny obraz pierwszej rodziny ma oboje partnerów
Wrodzone cechy charakteru małżonków
Wzorce rodzeństwa
4. WZORZEC RODZEŃSTWA
Wyróżnia się zdolność identyfikacji z taką osobą, która pochodzi z takiej samej co do kolejności i płci konstelacji rodzinnej.
Przykład: starszy brat, który miał młodszą siostrę najlepsza relację stworzy z kobietą: młodszą siostrą starszego brata.( relacje komplementarne)
5. KOMBINACJE TYPÓW OSOBOWOSCI.
Żona pragnąca miłości i uczuciowo oziębły mąż (zona pragnąca miłości romantyczka, mąż zapracowany sztywny charakter, mało uczuciowy)
Mąż który szuka w żonie matki (mąż szuka romantyzmu przeważnie ma kochankę , z którą chce się ożenić, szybki ślub w młodości)
Małżeństwo z obustronną zależnością(oboje myślą ze więcej dają niż dostają)
Małżeństwo paranoiczne (nadmierna zazdrość, mała samoocena, depresje)
2. Behawioralna i kognitywna terapia małżeńska. (uprzejmości, nagrody)
Podstawa terapii_ nakłanianie od samego początku małżonków do pozytywnego zachowania się do siebie . badania wykazały bowiem, że zadowolenie w pozytywny sposób wpływa na zachowanie wobec siebie. (ucieszyć partnera- to zwiększyć jego zadowolenie ze związku)
1. TRENING KOMUNIKACJI (rozw. Problemów- wzajemne wysłuchanie „żali” potem burza mózgów nad rozwiązaniem)
Uważne słuchanie i właściwe rozumienie tego co partner mówi!
Zrozumiałe i nieagresywne wyrażanie własnych pozytywnych oraz negatywnych uczuć i żądań
Gdy weźmie się pod uwagę wyznaczanie nagród za wypełnienie zobowiązań wtedy:
Układ kiedy wypełnienie zobowiązań przez jednego z małżonków jest nagrodą za wypełnienie zobowiązań przez drugiego (coś za coś, zależność)
Układ w którym za wypełnienie zobowiązań jest przewidziana specyficzna nagroda (nie połączone zależnością, zobowiązania odrębne)
Układ który nie uwzględnia nagród bezpośrednich (bezinteresowne wypełnianie zobowiązań)
2.1. terapia kognitywna
Wstępnie opracowana prze Becka jako sposób oddziaływania na depresje i nerwice. Okazało się skuteczna także w nieco bardziej skomplikowanych zaburzeniach powstała terapia behawioralno- kognitywna (małżeńska).
Obiektami jej oddziaływania na procesy poznawcze sa:
Fałszywe rozumienie wypowiedzi i zachowań partnera
Przypisywanie złych intencji
Oczekiwanie na złe zachowanie
Upowszechnione zakładanie złych intencji partnera
Żądania dotyczące zachowań
Istotny cel terapii to zmiana myślenia, w którym przejawia się fałszywe uprzedzenie.
Na powodzenie tej terapii wpływa:
Gotowość partnerów do pozostania razem
Wiek Im młodsi tym lepiej
Emocjonalne zaangażowanie w małżeństwie
Wspólne cele małżonków
3. Humanistyczno- psychologiczna terapia małżeńska.
Główny postulat tej terapii to bezpośrednie , szczere i otwarte komunikowanie się, które jest autentycznym sposobem wyrażania siebie.
Obejmuje to także wyrażanie wobec partnera uczuć agresywnych, bo to podejście odrzuca wzorzec człowieka jako zawsze dobrego i muszącego się uśmiechać, uważa takie zachowanie za bezpośrednią agresywną manipulację.
Podejście Rogersa jest ważne dla terapii beh- psych. ( empatia, serdeczność, autentyczność, niedyrektywność terapeuty)
małżeństwo otwarte: model w którym każdy z małżonków może i powinien pozostać sobą, bez prób manipulacji, dominacji…)
żyć teraźniejszością i mieć realistyczne oczekiwania
szacunek dla prywatności partnera
otwarta komunikacja- nie oczekiwać ze partner odgadnie nasze mysli
elastyczność roli
równość
autentyczność
zaufanie
4. Koncepcje systemowe w terapii małżeńskiej
Rodzinna koncepcja systemowa:
strukturalna teoria rodziny Minuchina zajmuje się trzema wymiarami małżeństwa :
cechy organizacyjne (członkostwo, granice…)
ukształtowanie wzorców transakcyjnych jako przejaw rozwoju systemu (zawierają reakcje partnerów i kontekst)
reakcje systemu na stres
2. Teoria systemów rodzinnych Bowena opiera się na pojęciu dyferencjacji :ja” przeciwstawionemu pojęciu łączenia się, terapia ma pomóc w osiągnięciu pożądanej dyferencjacji.
3. współczesna koncepcja szkoły Palo Alto ma rozwiązać problem poprzez:
rozstrzygnięcie go na innym poziomie
reinterpretacji
paradoksu
TERAPIA SYSTEMICZNA!
Nie istnieje żadne prawdziwe wyjaśnienie zdarzenia ani żadna prawdziwa interpretacja „Prawda powstaje w wyniku interpretacji uczestników i odnosi się do kontekstu.
Terapeuta udaje że nic nie wie, niczego nie rozumie i sam pozwala sobie wszystko jeszcze raz opowiedzieć. W taki sposób dokonuje się poznanie i wypowiedzenie wczesnej czegoś niewypowiedzianego.
Mediolańska szkoła systemiczna - metoda zadawania pytań drogą okrężną ( sprzecznie z terapią behawioralną, zamiast żony terapeuta zapyta męża : jak pan sądzi co teraz czuje żona)
TERAPIA NARRACYJNA!
Forma terapii systemicznej: szkicuje problemy i losy jako zdarzenia a metoda jest opowiadanie ich i ponowne opowiedzenie. Zdarzenia opowiadane często bywają bardzo subiektywne o opowiadający są przekonani o ich prawdziwości, po każdym kolejnym opowiedzeniu tej samej historii wiele aspektów zostaje pominiętych, bądź się zmienia.
Eksternalizacja- oddzielanie problemu od osoby opowiadającej
5. Racjonalnie edukacyjna terapia małżeńska
Zgodnie z tą terapią główny problem nieudanych małżeństw to nierozważne podejście do życia i małżeństwa. Terapeuta eliminuje romantyzm , daje autorytatywne rady, ta terapia proponuje logiczne myślenie , które ma kierować emocjami.
W tej terapii za mit uznaje się :
wieczną miłość
miłość jako potężna czarodziejkę, która załatwi każdy kłopot
mit o złym losie- dlaczego to mnie spotyka?
Mit o małżonkach jako najlepszych przyjaciołach
„romantyczna miłość tworzy idealne małżeństwo”
Dla dzieci nawet nieszczęśliwe małżeństwo jest lepsze niż rozwód
Pojawienie się dzieci poprawia nawet kiepskie małżeństwa
Zdrady niszczą każde małżeństwo
Terapia stawia także na praktyczne rozwiązanie problemów- czyli jak najszybciej według wskazówek terapeuty
6. Wartościowa koncepcja terapii małżeńskiej
Cel- przezwyciężenie konfliktu poprzez wskazanie a wartości wyższe, niż indywidualne potrzeby, cele i życzenia. Sam terapeuta ma sprawiać wrażenie człowieka zrównoważonego, który swoim zachowaniem wzbudza poczucie, że istnieje cos ważniejszego niż konflikty, oraz że w imię miłości, odpowiedzialności… mogą przezwyciężyć swoje mało ważne słabości. Wiara daje dodatkowe atuty terapeucie może ją wykorzystać podczas sesji.