3. Model topograficzny:
Świadomość
Przedświadomość
Procesy cenzorujące
Nieświadomość
Świadomość - to czego doświadczam teraz. Najmniejsza część życia psychicznego
Przedświadomość - to, co poza bezpośrednią świadomością lecz możliwe do przypomnienia poprzez skupienie uwagi (np. nr telefonu)
Nieświadomość - w strukturze psychologicznej, miejsce wypartych (bolesnych lub zagrażających) wspomnień i pragnień. Są niedostępne świadomości, „udostepnia” je psychoanaliza lub hipnoza.
Za przesuwanie do nieświadomości wszystkiego co niewygodne i/lub bolesne odpowiada wyparcie
Główne założenie: psychiczny determinizm - nic nie dzieje się przez przypadek, cokolwiek robimy, czujemy, myślimy, o czym śnimy, marzymy, w kim się zakochujemy, kogo poślubiamy, ile zarabiamy - wszystko ma swój psychologiczny motyw: motywowani jesteśmy przez wewnętrzne nieświadome siły.
Rys.8. Nieświadomość. Model topograficzny