lek. med. Janina Badowska
STRES POD KONTROLĄ - MŁODY CZŁOWIEK W OBLICZU SYTUACJI TRUDNYCH.
Temat wygłoszony na Seminarium Przedsiębiorczości
Wysłuchaliście tu informacji na temat na jakich kierunkach możecie się kształcić, jakie są możliwości zatrudnienia, jakie są programy pomocowe i możliwości wsparcia finansowego i bardzo dobrze że dowiadujecie się o tych wszystkich składowych rzutujących na waszą przyszłość wcześniej, przed podjęciem tej bardzo ważnej decyzji.
Ale myślę, że wy i wasi nauczyciele zdajecie sobie sprawę, że właśnie teraz zaczyna się dla was ten trudny okres, do którego trzeba się przygotować. Ogromna presja dobrze zdanego egzaminu maturalnego gdyż jego wynik będzie decydujący czy zostaniecie przyjęci na wymarzony kierunek studiów a jeśli nie to musicie być na to przygotowania, bo mimo waszych starań, chęci, włożonego wysiłku los jest niewiadomy. Koniecznie musicie mieć przygotowaną alternatywę i nie możecie z góry zakładać, że to właśnie ja będę studentem danej uczelni. Wychodząc z takiego założenia narazimy się na sytuację wytrącającą nas ze stanu równowagi zakłócającą nasz spokój, musimy być na to przygotowania bo inaczej odbierzemy to jako porażkę jako wydarzenie zagrażające i uznamy, że nie możemy tej sytuacji sprostać. Jeśli się przygotujemy to poziom stresu nie przekroczy możliwości radzenia sobie.
W innym wypadku nasza reakcja będzie niebezpieczna. I tu podam przykład młodej dziewczyny, bardzo pilnej, pracowitej, zdolnej, która po nieudanym starcie na studia nie próbuje innych rozwiązań, może lepszych, bo przecież nie wiemy, co życie przyniesie. Zamyka się w sobie, izoluje się od otoczenia, nie odzywa się do nikogo, nie je, nie śpi, w końcu popada w depresję i musi podjąć leczenie. Sytuacja, o której mówię dotknęła jednostkę nieprzygotowaną, jej reakcja na stres była niebezpieczna. A przecież tok wydarzeń mógł być całkiem inny. Zaczym podam wam drugi przykład różny od tego chciałam podkreślić żebyście podejmowali decyzje przemyślane, zgodne z zainteresowaniami, i nie kierowali się oczekiwaniami innych. Owszem rad trzeba wysłuchać, ale ostateczna decyzja należy do was, bo to wasze życie. I tu przykład: młody człowiek, bardzo zdolny, dobrze uczący się kieruje się zdaniem rodziców będąc powiedziałabym pod ich presją. Dostaje się i podejmuje studia na Akademii Medycznej, po czym po pierwszym roku studiów mimo, że wszystkie przedmioty zaliczył, rezygnuje. Wraca do domu i stwierdza pewnie: To nie dla mnie, ja zmieniam kierunek, to mnie nie interesuje, to mnie nie pociąga, ja mam zupełnie inne zainteresowania, jeśli skończę te studia dla was nie będę szczęśliwy - nie wrócę tam i wybiera inny kierunek studiów - techniczny. Kończy je, pracuje uzyskując uznanie przełożonych.
Ale możecie sobie wyobrazić moment, kiedy oświadczył w domu, że rezygnuje z upragnionego kierunku rodziców. Spowodowało to ogromny zamęt
w rodzinie. Rodzice jego przeżyli stres, bo nie byli na to przygotowani i długo nie mogli mu tego wybaczyć, ale on jest szczęśliwy z podjętej decyzji, a przecież to najważniejsze.
Stres jest normalną reakcja biologiczną każdego organizmu - normalnym fizjologicznym zjawiskiem związanym z procesami życia. Stres towarzyszy każdemu nas, jest naturalną reakcją na codzienne wyzwania i życiowe zmiany zarówno negatywne i pozytywne.
Jednym ze sposobów na udane życie jest umiejętne radzenie sobie ze stresem. To przecież nie sam stres jest niebezpieczny dla człowieka, ale to jak na niego reagujemy. Bardzo często stres wywoływany jest przez negatywne myślenie - można interpretować nową sytuację myśląc „na pewno sobie nie poradzę” Wtedy nie mamy szans na efektywne zadziałanie. ale jeśli postrzegamy nową sytuację jak taką z którą można przecież sobie poradzić nasze działanie będzie inne.
Zbyt niski poziom stresu powoduje spadek motywacji, apatię, znudzenie. Zbyt wysoki napięcie, trudności z koncentracją, lęk, zamęt, zwolnienie refleksu, fizyczne zmęczenie.
Optymalny poziom stresu jest niezbędny do efektywnego działania człowieka tzw. EUSTRES. Jest potrzebny, pobudza nas, wzmacnia nasze reakcje, podnosi prób naszej reaktywności, umożliwia skuteczne działanie. Każdy z nas potrzebuje niezbędnego poziomu stymulacji, by móc sprostać wyzwaniom i reagować adekwatnie do sytuacji. Negatywny jest dopiero taki strumień bodźców, który przekracza pewne granice naszej indywidualnej wytrzymałości. To zjawisko nosi nazwę DYSTRESU.
Reakcja na stres.
Fizjologiczne:
- wzrost aktywności systemu nerwowego,
- zwiększony poziom adrenaliny,
- bóle głowy, pleców, żołądka, biegunka.
Psychologiczne:
- lęk,
- stany depresyjne,
- smutek,
- irytacja,
- rozczarowanie życiem.
Pojawiają się zmiany w zachowaniu:
- palenie,
- nadużywanie alkoholu,
- obgryzanie paznokci,
- zaburzenia snu,
- rozdrażnienie,
- łatwe wpadnie w gniew,
- unikanie kontaktów z ludźmi.
Pojawiają się zmiany w myśleniu:
- trudności z koncentracją,
- zapominanie,
- negatywne myślenie.
Nauczmy się kontrolować poziom stresu. Często jest to związane ze sposobem, w jaki myślimy o danej sytuacji, musimy być przygotowań do mogących zajść nieprzyjemnych wydarzeń, poprzez przewidywanie możliwych skutków sytuacji i psychiczne przygotowanie się na nie, lub prze realne działanie np. nie martwmy się o egzamin a uczmy się do niego.
Stresy redukujemy poprzez:
- redukcję wagi wydarzeń,
- redukcję niepewności,
- posłuchanie uspakajającej, relaksującej cię muzyki,
- kontrolowanie oddechu,
- relaksację wyobrażeniową,
- racjonalne pozytywne myślenie,
- przypominanie sobie przyjemnych wydarzeń,
- przypominanie sobie osiągnięć.
Oczywiście jak w każdym przypadku najlepsza i najskuteczniejsza jest profilaktyka w radzeniu sobie ze stresem. Profilaktyka to na przykład:
- utrzymywanie kontaktu z natura - pachnący las, śpiew ptaków na pewno cię odpręży
- wygospodaruj czas dla siebie, zrób sobie przyjemności tak jak lubisz: wyłącz telefon, usiądź
wygodnie w fotelu lub idź na spacer.
- porozmawiaj z kimś, kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać, pozwól sobie pomóc,
- stosuj techniki relaksacyjne - może to być joga czy medytacja, czy po prostu kontrolowanie
oddechu - to sprawi, że poczujesz się wyciszony, spokojny ( ale rób to systematycznie).
- uprawiaj sport - ćwiczenia fizyczne są lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż
obsesyjne negatywne myślenie o tym, co może się wydarzyć i zamartwianie się,
- zdrowo się odżywiaj, unikaj używek, papierosów, alkoholu,
- rozwijaj w sobie poczucie humoru, bo przecież śmiech to zdrowie,
- naucz się gospodarować czasem - zrób plan dnia, tygodnia, zrób spis rzeczy, które masz do
załatwienie: pilnych, bardzo pilnych i tych, które mogą poczekać,
- zorganizuj dobrze miejsce pracy i rozłóż właściwie czas pracy - rób przerwy wpleć w nie
elementy z profilaktyki.
A teraz już na koniec weźmy wszyscy głęboki oddech i to, co króciutko wam powiedziałam przemyślcie i zastosujecie.
lek. med Janina Badowska
4