Interakcji społecznych:
- Kontakt wzrokowy pojawia się tylko w sytuacji, gdy temat rozmowy jest dla chłopca istotny. Raczej preferuje pozycję bokiem do rozmówcy, aktywnie unika kontaktu wzrokowego.
- Emocjonalnie labilny, zdarzały mu się zachowania agresywne o niewielkim nasileniu wobec kolegów szkolnych. Potrafi uzasadnić przyczynę swojej złości, agresji - argumentuje obroną przed atakami kolegów.
- U M. można zaobserwować zachowania lękowe. Boi się pająków, robaków, nie podnosi przedmiotów z ziemi, we wcześniejszym dzieciństwie bał się psów.
- Ma trudności z zagospodarowaniem czasu wolnego - preferuje zabawy z komputerem.


2. Rozwój komunikacji pozawerbalnej:
- U M. zwraca uwagę słaba mimika twarzy, niedostateczne regulowanie kontaktów społecznych postawą ciała. Przyjmuje pozycję bokiem do rozmówcy, siedzi pochylony do przodu, plecy wypukłe, głowa zazwyczaj opuszczona w dół. Wyraz twarzy przez większość czasu smutny, usta skrzywione do dołu, niezależnie od tematu rozmowy. Wyraźnie ożywia się tylko podczas rozmów o komputerze.
- Gestykuluje słabo. Wzrusza ramionami.
- Wykonuje gest potakiwania i przeczenia podczas wypowiadania słów „tak” i „nie”.


3. Rozwój komunikacji werbalnej:
- Bardzo wczesny rozwój mowy - pojedyncze wyrazy i onomatopeje około 7 miesiąca życia. Mając 2,5 roku mówił pełnymi zdaniami. Przed trzecim rokiem życia odpowiadał na pytania, formułował pytania, używał zwrotów grzecznościowych.
- We wczesnym dzieciństwie (do trzeciego roku życia) zdarzało mu się powtarzać echolalicznie pojedyncze wyrazy.
- Mowa nadmiernie pedantyczna, bardzo bogate słownictwo. Niewielkie trudności z rozumieniem idiomów, dobrze sobie radzi z przysłowiami powszechnie używanymi.
- Wyraźne zaburzenia prozodii, mowa nadmiernie cicha, lekko spowolniona. Słaba ekspresja emocji w mowie.
- Używa prawidłowo przeczenia i twierdzenia, podaje najważniejsze informacje o sobie. Używa prawidłowo zaimków.
- Używa słów grzecznościowych - we wcześniejszym dzieciństwie zwracało uwagę nadużywanie słów „przepraszam” i „dziękuję”.
- Potrafi opowiadać o zdarzeniach w których brał udział, ale wypowiedzi są mało spontaniczne, wymaga wielu pytań, odpowiada raczej krótkimi zdaniami.
- Ma trudności z przyswajaniem norm społecznych dotyczących rozmowy - zwracał się długo do dorosłych, nauczycieli przez „ty”, zwracał nauczycielom uwagę, sprawiał wrażenie nadmiernie odważnego, czasem aroganckiego.





4. Wzorce zachowania, zainteresowania i dominujące aktywności:
- M. preferuje zabawę samodzielną, utrzymuje od niedawna kontakty tylko z tymi rówieśnikami, którzy podobnie jak on interesują się w znacznym stopniu komputerem. Preferuje dzieci starsze od siebie.
- Nie bawi się i nigdy się nie bawił w zabawy tematyczne i symboliczne. Z rówieśnikami potrafi grać w niektóre gry z regułami.
- We wcześniejszym dzieciństwie liczył samochody, przystanki autobusowe podczas podróży.
- Większość inicjowanych przez M. rozmów obraca się wokół tematów z gier komputerowych, ewentualnie książek fantazy.
- Nie lubi zmiany otoczenia, reaguje niepokojem. Szczególnie nie lubi gdy osoby trzecie wprowadzają mu zmiany w komputerze - potrafi wówczas wpaść w dużą złość.


5. Funkcjonowanie sensomotoryczne:
Na podstawie obserwacji chłopca zauważono zaburzenia w zakresie przetwarzania bodźców sensorycznych.

a) Wzrok
- patrzenie peryferyczne

b) Zmysł słuchu
M. nie lubi głośnych dźwięków, źle reaguje na tłum ludzi, męczy się w dużych sklepach. We wcześniejszym dzieciństwie zatykał uszy, próbował się chować przed przejeżdżającymi samochodami. Obecnie zaczyna sporadycznie słuchać muzyki młodzieżowej.

c) Zmysł dotyku
Drapie brzegi mebli, oskubuje kanty mebli, długo obgryzał paznokcie. Obskubuje paznokcie u nóg, obgryza przyrządy do pisania.

d) Zmysł smaku
Między trzecim a ósmym rokiem życia obserwowano u M. wybiórczość pokarmową. Źle tolerował zupy z wieloma składnikami, jadał tylko „gładkie” potrawy, odrzucał owoce,
warzywa.

6) Rozwój ruchowy
Rozwój ruchowy względnie prawidłowy. W rozwoju pominięta została jedynie faza pełzania. Raczkował później niż zaczął chodzić. Siadał i stawał samodzielnie w wieku 6 miesięcy, zaczął chodzić w wieku 10 miesięcy, raczkował około 12 miesiąca. Obecnie chłopiec porusza się sztywno, zauważa się u niego lekką niezgrabność ruchową, zgarbienie. Zwracają uwagę dyskretne zaburzenia koordynacji oko - ręka. Lateralizacja: oko lewe, ręka lewa, noga lewa.

7) Funkcjonowanie poznawcze
- Brak istotnych nieprawidłowości w rozwoju poznawczym.
- Czyta od czwartego roku życia, czyta płynnie. Alfabet znał w wieku 2 lat.
- Pisze szybko, ale pisanie go męczy, nie robi błędów, ma trudności z estetyką pisma. Nie lubi pisać. Zaczął pisać w 7 roku życia.
- W wieku 2 lat odliczał do 200, obecnie brak problemów z matematyką, nieznaczne trudności z geometrią - problemy z posługiwaniem się narzędziami kreślarskimi.
- Obsługuje komputer biegle, także programy w języku angielskim. Komputer i książki fantazy są jedynymi zainteresowaniami chłopca

8) Informacje medyczne:
Chłopiec urodził się z ciąży pierwszej. Przebieg ciąży powikłany - w wywiadzie gestora (w 34 tygodniu). Poród siłami natury, dziecko urodziło się owinięte pępowiną, ze złamanym obojczykiem. 7/7/9 pkt. w skali Agar. W szóstym miesiącu życia ujawniła się padaczka - wyleczona skutecznie, aktualnie bez napadów padaczkowych. W 11 r.ż rozpoznano u chłopca niedoczynność tarczycy i niewydolność trzustki. Obecnie pod opieką poradni gastroenterologii i endokrynologii. Młodszy brat M. (7 lat) także cierpi na niedoczynność tarczycy.
W drugiej klasie SP u chłopca rozpoznano ADHD, okresowo podawano mu Rispolept do 1,5 mg/dobę.

Wnioski:
Ogólny obraz całościowego zaburzenia rozwoju M. odpowiada kryteriom diagnostycznym zespołu Aspergera. W postępowaniu diagnostycznym wykluczono zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) jak również ADD - zespół zaburzeń koncentracji uwagi bez nadpobudliwości ruchowej.

Ze względu na specyfikę rozwoju M. należy zapewnić mu maksymalnie bezpieczne i przewidywalne otoczenie, do każdej przewidywanej zmiany powinno się go odpowiednio wcześnie przygotować. W grupie rówieśniczej warto objąć M. dyskretną opieką - chronić go przed napastowaniem przez lepiej funkcjonujących społecznie kolegów, prowadzić w grupie klasowej edukację na temat tolerancji, rozumienia potrzeb innych osób. Szczególnie należy zwrócić uwagę aby nie przypisywać zawsze M. winy za ewentualne konflikty z kolegami. Ze względu na zaburzenia komunikacji, M. nie posiada umiejętności skutecznego dochodzenia swoich racji na drodze rozmowy.
Można wykorzystać wiedzę M. w wąskich tematach odpowiadających jego pasjom do podkreślania jego wartości jako osoby inteligentnej. Należy stworzyć M. otoczenie pozbawione zbędnych hałasów ze względu na wyraźną nadwrażliwość słuchową. Taki rodzaj zaburzenia organizacji sensorycznej może także powodować wrażenie niedostatecznego koncentrowania się chłopca na poleceniach werbalnych - nawet niewielki poziom hałasu może powodować trudności z wyłowieniem słów z tła dźwiękowego. Wskazana terapia stymulacyjna - stymulacja sensoryczna i/lub zajęcia Integracji Sensorycznej.
Ze względu na skłonność chłopca do izolowania się należy zachęcać go do kontaktów z innymi, do aktywnej socjalizacji i poprzez ograniczanie czasu spędzanego na zajmowaniu się swoimi zainteresowaniami w samotności.
Aby uzyskać wysoki poziom motywacji M. do pracy, warto bazować na materiale odpowiadającym jego zainteresowaniom. Należy unikać kar, natomiast zdecydowanie podkreślać jego mocne strony i chwalić każdy sukces. M. musi mieć jasną strukturę granic w domu i szkole, oczekiwania wobec niego powinny być formułowane w sposób stanowczy a wymagania muszą być konsekwentne. Aby uniknąć frustracji, należy dać mu jednocześnie możliwość rozwijania swoich zainteresowań w odpowiednio dużym zakresie, jednak wtedy kiedy nie koliduje to z przewidzianym planem zajęć.
_________________
pozdrawiam

Arkusz obserwacyjny dziecka

Data.........................

Czas trwania obserwacji............................

Główna tematyka zajęć..........................

1. Nastroje dziecka podczas pracy............................................................

2. Zachowanie komunikacyjne (inicjatywy).........................................................

3. Zachowanie komunikacyjne (reakcje).....................................................................

4. Motoryka mała (postawa, lokomocja, ruchy głowy)

5. Motoryka mała ( koordynacja ruchów rąk, koordynacja wzrokowo- ruchowa, manipulacje)

6. Aktywność spontaniczna ( preferencja zachowań)

7. Współdziałanie (rodzaj ćwiczeń, czas)

8. Opanowanie nowych umiejętności

9. Umiejętności utrwalone

10. Samoobsługa

11. Obserwacje uzupełniające

Podpis nauczyciela

---