1. Jakie są podstawowe teoretyczne ujęcia rozumienia roli społecznej?

2. Jaki jest związek między rolą a osobowością?

3. Wyjaśnij co rozumiemy przez tożsamość osobistą i społeczną. W jaki sposób tworzy się tożsamość?

4. Scharakteryzuj koncepcję osobowości G.H. Meada.

• Jednostka nie może jedynie poprzez znaczące symbole przedstawiać sobie na forum umysłu poszczególne elementy sytuacji i swoje reakcje, musi także spoglądać na siebie jako na działający obiekt. Uprzedmiatawiajacy siebie samego oraz własnego działanie obraz jednostki to SELF, jaźń.

• Pojęcie osobowości a jaźń (self)

• Osobowość - zbiór cech i zjawisk psychicznych, które w przypadku każdej osoby tworzą niepowtarzalną konfigurację (w takim ujęciu posiadać ją także zwierzęta)

• W przypadku człowieka osobowość to nie tylko obraz ale ciągłe pojmowanie siebie samego w konkretnych sytuacjach - samoświadomość, rodzaj wewnętrznej refleksyjnej aktywności

• Osobowość wg Meada jest więc bytem którego jądrem jest poczucie siebie samego, jaźń, tworząca z osobowości refleksyjny i doznający obiekt

• Aspekt społeczny psychologii

• Jaźń nie jest dana od urodzenia, ujawnia się w stosunkach z innymi ludźmi (dynamizm osobowości nie polega na zmianie jej cech a na tym iż jest ona rozwijającą się refleksją nad własnym i cudzym działaniem, oddziaływującą zarówno na samą siebie jak i na innych)

• Socjalizacja

• Jest nie tylko wpajaniem jednostce określonych wzorów norm nawyków, przekonań a raczej PROCESEM KSZTAŁTOWANIA JAŹNI I UMYSŁU

• Mechanizm umożliwiający wzajemne porozumiewanie się ludzi oraz samoświadomość to STAWIANIE SIĘ W ROLI DRUGIEGO, dzięki niemu kształtuje się jaźń

• Kształtowanie się osobowości w procesie socjalizacji:

• Opanowanie języka

• „faza zabawy” - dziecko symbolicznie ujmując innych odgrywa ich role, najpierw z najbliższego otoczenia, a potem tych o których mówią pojęcia np. indianina

• dziecko w trakcie zabawy stawia się w sytuacji innego - wykształca się niepełna self, połowiczna osobowość

• dziecko zanim nauczy się doświadczać siebie uczy się doświadczać innych naśladując ich zachowania

• konkretny inny którego zachowani dziecko odtwarza ma swoją nazwę, występuje jako znaczący symbol

• symbol jest znaczący gdy przypisana mu jest określona postawa

• postawa to skłonność wytwarzania przez organizm takiego ciągu reakcji które biorąc pod uwagę okoliczności zmierzają do osiągnięcia celu wyraźnie wskazywanego przez rolę

• dziecko bawiąc się przestaje naśladować konkretne osoby a zaczyna odtwarzać zachowania właściwe dla danej roli

• dziecko dokonuje tajemniczego skoku odtwarzając treści zachowania (np. indianina) wysnuwając je z samej treści symbolu . znaczący symbol przenosi i utrwala realne znaczenia

• wykształca się zespół oczekiwań dotyczący różnych ról (matki) a w konsekwencji także do samego siebie

• „pierwsze poczucie ja” - dziecko ukazuje się sobie w relacji z innymi osobami

• kształtuje się umiejętność „stawiania się w roli drugiego”

• faza gry - drugi etap kształtowania się jaźni - przechodzenie z wyobrażeń poszczególnych „ja” w różnych relacjach („ja w relacji z matką” itp.) na wyższy poziom

• w fazie gry dziecko uczy się spełniać określoną rolę tak by zadowolić oczekiwania innych uczestników

• dziecko musi więc kontrolować swoje zachowania z punktu widzenia wielu osób, czyli całej grupy

• generalizowany inny - symbol pozwalający na kontrolowanie zachowania nie tylko ze względu na konkretną osobę, ale na cel - przykład PIŁKA NOŻNA - wspólny cel - wygranie meczu , jednostka musi się zachowywać odpowiednio i stawiać w roli całej grupy

• zgeneralizowany inny kształtujący się w fazie gry pozwala się stać jednostce obiektem dla samej siebie

5. Wyjaśnij relację jaźń społeczeństwo w perspektywie koncepcji Meada.

• Zgeneralizowany inny (spojrzenie na siebie z punktu widzenia całej grupy) - pozwala spojrzeć na własne działanie jako na element większej całości i w tym kontekście uświadomić sobie swoją indywidualność

• Społeczeństwo potrzebuje osób zdolnych do podejmowania własnych inicjatyw będących odpowiedzią na pojawiające się w procesie społecznym relacje innych

• Indywidualność ma znaczenie w kontekście części większego zorganizowanego systemu relacji

• Jaźń nie może istnieć bez społeczeństwa, w najlepszym razie jaźń i społeczeństwo rodzą się jako bliźniaki

• Jaźń jest złożona z jednej strony jest uogólnionym pojęciem samego siebie , z drugiej strony jest poczuciem działającej jednostki - działającej wobec zewnętrznego świata i samej siebie

• I i ME ja przedmiotowe (me) i ja podmiotowe (I)

• ME - to co społeczne, utrwalone w dzielonym z innymi doświadczeniu

• I - nieustanny projekt nas samych i społeczeństwa do którego należymy

6. W jaki sposób i za pomocą jakich mechanizmów dokonuje się zapośredniczenie jednostki i społeczeństwa wg R. Dahrendorfa?

• Zapośredniczenie jednostki i społeczeństwa dokonuje się poprzez rolę społeczną, która jest niezależnym od jednostki nakazem zachowania przypisanym do danej pozycji. To społeczeństwo definiuje i redefiniuje role, poprzez które na jednostkę wywierany jest nacisk. Człowiek nie wykonujący swej roli jest ukarany, człowiek zaś wykonujący ją należycie jest nagradzany bądź po prostu nie karany,

7. Scharakteryzuj wspólnotę

WSPÓLNOTA - Związek charakteryzujący się w wysokim stopniu osobistą intymnością, głębokością, moralnym zobowiązaniem, trwaniem w czasie. Przeciwstawiana zrzeszeniu. (Wspólne więzi, interakcje, miejsce ograniczone geograficznie - kontakt twarzą w twarz, utożsamiana z wsią przeszłości)

8. scharakteryzuj wspólnotę zawodową na przykładzie dokerów

Wspólnota zawodowa jest rodzajem wspólnoty ochronnej, zapewniającej członkom poczucie komfortu ale jednocześnie wymagającej konformizmu, tłumiącej konflikt, zapobiegającej zmianie. Ochronne wspólnoty kształtują się na małym ograniczonym terenie lub w izolowanej społeczności (np. robotników). Wspólnota zawodowa to członkowie tego samego zawodu którzy dzielą ze sobą pewien styl życia. Są w pewnym sensie oddzieleni od reszty społeczeństwa.

Determinanty kształtowania się wspólnot - zagrożenie z zewnątrz, izolacja społ. Lub przestrzenna

1. członkowie w. Zawodowej tworzą system wartości który ma swoje źródła w środowisku pracy

2. system ten oddziałuje na jednostki na zewnątrz i wewnątrz środowiska pracy

Charakter pracy dokerów - przypadkowość zatrudnienia, przestrzenna izolacja, niski status pracy wytworzenie się subkultury niezwykła lojalność wobec kolegów, podejrzliwość wobec dyrekcji, wiara w przypadek, myślenie indeterministyczne (brak odpowiedzialności?), brak rozdziału między pracą a domem, solidarność grupowa na zewnątrz, wewnątrz - walka, rywalizacja związana z charakterem zawodu

9. scharakteryzuj wspólnotę i jej działanie na przykładzie ruchu oazowego

10. Dlaczego jednostki wybierają wspólnotę w tak różnych społeczeństwach jak jak społeczeństwa zachodnie i społeczeństwa realnego socjalizmu wg B. Lewenstein i M. Melchior? Jakie wnioski można z tego wysnuć na temat czynników sprzyjających uczestnictwu we wspólnotach?

11. Jak definiuje się małżeństwo? w czym przejawia się jego społeczny charakter?

1. Małżeństwo jest instytucją, za pomocą której społeczeństwa zapewniają sobie wychowanie następnych pokoleń oraz przekazanie im dziedzictwa kulturowego i materialnego

2. Małżeństwo to pewien zespół środków instytucjonalnych umożliwiających społeczeństwu realizację zadań wiążących się z prokreacją i socjalizacją swych członków oraz określających stosunki pokrewieństwa w ramach grupy, w tym przede wszystkim przypisujących dzieciom ich rzeczywistych lub domniemanych rodziców

W czym przejawia się społeczny charakter małżeństwa:

1. zawsze oznacza fakt powstania określonych stosunków społecznych pomiędzy osobami które tworzą związek małżeński (publiczna forma zawarcia małżeństwa)

2. dziedziczenie nazwiska i majątku

3. uprawnienia seksualne (gdy współżycie pozamałżeńskie nie jest akceptowane) - dziecko otrzymuje pochodzenie , umiejscowienie w strukturze - z tej perspektywy ważniejsze ojcostwo prawne niż biologiczne.

12. Scharakteryzuj rodzinę jako grupę, instytucję, wspólnotę.

Rodzina jako:

1. grupa

• rodzina to grupa określona przez stosunki seksualne odpowiednio unormowane i trwałe, by mogła zapewnić wychowanie i rodzenie dzieci

• grupa pierwotna - charakteryzuje się współpracą i bezpośrednimi kontaktami (face to face) wchodzących w jej skład osób

• rodzina stanowi duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób skupionych we wspólnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziwą lub domniemaną łączność biologiczną, tradycję rodzinną i społeczną

• wspólne zamieszkiwanie członków, wspólne nazwisko, wspólna własność, ciągłość biologiczna, wspólna kultura duchowa - te cechy wyróżniają natomiast rodzinę spośród innych grup

• struktura socjometryczna, struktura władzy

• bliskość przestrzenna, mała liczba członkoe, stosunki o charakterze osobowym

1. instytucja

• jest formalnie ustanowiona i funkcjonuje wg określonych norm społecznych w ramach danego systemu społecznej kontroli

• pełni niezbędne dla rozwoju społeczeństwa funkcje (prokreacja, socjalizacja, funkcja miłości - trzy podstawowe)

• traci cechy instytucji poprzez utratę funkcji, coraz ważniejsze stają się w niej cechy grupy nieformalnej; jest zarazem grupąś zinstytucjonalizowaną i nieformalną

1. wspólnota / zrzeszenie

• community - wspólnota, association - zrzeszenie (Tonniens)

• wspólnota - naturalne zrzeszenie ludzi ze względu na cel, podobne wzajemne uczucia i wspólne dążenia. Zrzeszenie - sztuczne zorganizowanie się ludzi dla osiągnięcia wspólnych celów; racjonalne działanie, pewien stopień sformalizowania -

• wspólnotowy charakter rodziny:

• wypływa z natury ludzkiej (podział na płci, popęd seksualny)

• wymaga od małżonków zespolenia celów i dążeń

• rządzi się miłością

• daje swym członkom wiele radości

• uspołecznia ona uczucia i dążenia swych członków tak że są skłonni zrezygnować na jej rzecz ze swej indywidualności

• zrzeszeniowy charakter rodziny:

• posiada określoną strukturę prawną, gwarantuje jej ona trwałość

• posiada własną organizację wewnętrzną z określeniem praw i obowiązków poszczególnych członków rodziny

• realizuje wiele celów drugorzędnych nadając im odpowiednią rangę w stosunku do celu podstawowego

13. Scharakteryzuj strukturę rodziny

Struktura - model powiązanych między sobą pozycji społecznych

Struktura rodziny - stałe ramy nie zawsze sformalizowane wewnątrz których przebiega życie i zachowania małżeńsko rodzinne, do struktury rodziny zaliczamy:

1. formy instytucjonalne - tworzące małżeństwo i rządzące nim , uznane formy wyboru partnera - wiek uznany za ospowiedni, instytucjonalne formy zawarcia i rozwiązania małżeństwa, liczba partnerów itp.

2. Wzory regulujące współżycie wewnątrz rodziny oraz wyznaczające hierarchię władzy i autorytetu

3. Układ wzajemni powiązanych ról - pozycje i role małżonków (rola instrumentalna męża i ekspresyjna żony), charakter stosunków między rodzicami i dziećmi

4. Struktury dziedziczenia majątku władzy czy nazwiska

5. Cykle / fazy życia małżeńsko rodzinnego

Strukturę rodziny wyznacza liczba i wiek jej członków różne formy organizacyjne , charakter źródeł utrzymania, środowisko zamiesznia, styl życia. Wśród typów organizacyjnych rodziny wyróżnia się - rodzinę nuklearną, poligamiczną, poszerzoną, zmodyfikowaną rodzinę poszerzoną (kilka nuklearnych), rodzinę chłopslą, robotniczą, inteligencką, miejską, wiejską,

14. scharakteryzuj funkcje rodziny

Funkcja - działalność skierowana na określony cel kontynuowana w ramach danej struktury społecznej bądź dla podtrzymania danej społeczności w jej stanie normalnym bądź tez dla zaspokojenia potrzeb....

Funkcje instytucji - skutki działań, bez których społeczeństwo nie może istnieć

Funkcje rodziny (wg bycia grupą bądź tez instytucją)

• INSTYTUCJONALNE

• Prokreacyjna - biologiczna

• Ekonomiczna

• Opiekuńcza

• Socjalizacyjna

• stratyfikacyjna - gwarantująca członkom określony status

• Integracyjna - funkcja społecznej kontroli zachowań poszczególnych członków rodziny (seksualnych, dorastających dzieci...)

• OSOBOWE:

• Małżeńska - zaspokajania potrzeb małżonków

• Rodzicielska - potrzeby uczuciowe rodziców dzieci

• Braterska

Funkcje z punktu widzenia trwałości i zmienności:

• FUNKCJE ISTOTNE (PIERWSZERZĘDNE)

• Prokreacja

• Socjalizacja

• Funkcja miłości

• FUNKCJE AKCYDENTALNE (DRUGORZĘDNE)

• Opiekuńćza

• Religijna

• Ekonomiczna

• rekreacyjna

15. dlaczego zdaniem B. Szackiej trudno jest zdefiniować rodzinę?

Z perspektywy antropologicznej i historycznej - porównując różne jej formy w perspektywie czasu i przestrzeni, ciężko jest znaleźć wspólny element właściwy każdej z nich. Ponadto pojęcie rodziny zawiera w sobie powiązane, ale nie tożsame elementy - pokrewieństwo o podłożu biologicznym i zamieszkiwanie we wspólnym gospodarstwie domowym mogące łączyć osoby bez związków krewniaczych. Osoby spokrewnione zaś mogą żyć w różnych gospodarstwach domowych. Ciężko jest wyznaczyć rodzinę ze względu na pokrewieństwo - istnieją bliżsi i dalecy krewni a także powinowaci zaliczani do zbioru krewnych. Wielu badaczy za główne kryterium uznaje więc wspólne zamieszkiwanie a nawet postuluje by w ogóle nie mówić o rodzinie a o gospodarstwie domowym.

16. Jakie są powszechne zasady odnoszące się do rodziny występujące we wszystkich znanych społeczeństwach?

Dwa stałe elementy to :

1. małżeństwo - społecznie uznany związek kobiety i mężczyzny (+ odróżnianie dzieci zrodzonych w małżeństwie i poza nim)

2. tabu kazirodztwa - zakast incestu, utrzymywania stosunków seksualnych z krewnymi. Uzasadnienie biologiczne i społeczne (dziedziczenie). Powszechne tabu odnosi się tylko do najbliższych krewnych - rodzeństwa , rodziców, dzieci.

Różne są reguły dziedziczenia, zamieszkiwania, typy włądzy w rodzinie, zasady doboru partnerów....

17. Scharakteryzuj różne wzory małżeństwa i rodziny jakie znamy

Małżeństwo:

• Ilość partnerów

• monogamiczne (m+k) - najpowszechniejsze

• poligamiczne

• poligynia - związek 1 mężczyzny z wieloma kobietami (społeczeństwa silnie zhierarchizowane, dużo żon - bogactwo, prestiż, sukces reprodukcyjny)

• poliandria - związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami (plemię Toda - mało ziemi, ograniczenie dostępu meżczyzn do kobiet, ograniczenie rozrostu populacji)

• dziedziczenie:

• partylinearne

• matrylinearne

• bilateralne (ale może faworyzować męskiego potomka, kobieta dziedziczy w ostateczności jak w przypadku tronu brytyjskiego.

• Zasada primogenitury - dziedziczenie całego majątku przez najstarszego z synów (posiadłośc ziemska)

• Miejsce zamieszkania:

• Matrylokalne

• Patrylokalne

• Neolokalne

Rodzina:

• Wielkość

• Nuklearna (elementarna)

• Wielka

• Władza

• Patriarchalna

• Matriarchalna

• Rodzina partnerska

• Dobór małżeński

• Endogamia - zawieranie małżeństw w obrębie jednej zbiorowości (ortodoksyjni Żydzi)

• Egzogamia

18. scharakteryzuj rodzinę epoki przedprzemysłowej

• rodzina - zbiorowość tworząca gospodarstwo domowe (społeczeństwo postrzegane jako złożone z takich zbiorowości a nie jednostek)

• jest jednostką reprodukcyjną i produkcyjną (mieszczanie, chłopi)

• głowa rodziny - najczęściej mężczyzna, biolog. Ojciec, ale mogła to być także kobieta, bezdzietny kawaler itp.- ma władzę absolutną

• do każdego domu wstęp mieli obcy - brak prywatności

• prawo nie ingeruje w wewnętrzne sprawy rodziny (nieformalna kontrola sąsiedzka)

• domownicy - służba, osoby zamężne nie mogące utrzymać własnego gospodarstwa, w domach rzemieślników - uczniowie itp.

• Rozmiar rodziny świadczył o położeniu ekonomicznym

• W Europie płn-zach - rodzina rozszerzona wokół jednej rodziny elementarnej, w eur poł-wsch - wokół kilku

• O doborze małżeńskim decyduje usytuowanie społeczne i względy ekonomiczne, partnerów wybierają rodziny, małżeństwo - układ polityczny, ekonomiczny

• Przemieszczanie się dzieci między rodzinami - niesformalizowana adopcja

• Książki kucharskie - adresowane do mężczyzn, ich główną domeną - rodzina a nie obowiązki zawodowe

• Rola kobiety - rodzenie dzieci (oddzielone od opieki)

• Duża śmiertelność- nieprzejmowanie się dziećmi , są zabezpieczeniem na szarość i siłą roboczą , uznane za dorosłe nawet po ukończeniu 7 lat

• Ruchliwość jednostek między rodzinami - tworzeni się tkanki społęcznej

19. scharakteryzuj rodzinę dominującą w społeczeństwie przemysłowym

• źródłem utrzymania praca najemna poza domem

• tzw „rodzina tradycyjna”

• demokracja - jednostka staje się samoistną wartością (romantyzm)

• rodzina elementarna - ,małe gospodarstwo ruchliwsze, dostosowane do warunków (ale ze względu na warunki wciąż rodzina 3 pokoleniowa, natomiast bez dalszych krewnych itp.)

• zawierane ze względu na decyzję partnerów

• wykształcenie się sfery publicznej która staje się domeną mężczyzn - kryterium ojcostwa - utrzymywanie rodziny

• podstawą męskiej tożsamości - nie relacje z dziećmi a kobietami

• kobieta - wykluczona ze sfery publicznej, umocniony związek z reprodukcją, osłabiony z produkcją (ale robotnice ..)

• rola matki donioślejsza niż rola żony

• spadek śmiertelności dzieci, zaczynają się wiązać powoli nie z korzyściami a kosztami. Dzieciństwo - okres życia poświęcony nauce a nie pracy

• prywatność staje się wartością

• rodzina wolna od ingerencji otoczenie ale poddana kontroli państwa

• wyłącznie wielu funkcji rodziny z jej struktur (nauczanie dzieci, opieka nad ludźmi starymi, ograniczenie ojcowskiej (rodzicielskiej) władzy

20. scharakteryzuj rodzinę współczesną. Jakie są tendencje zmian w niej zachodzących?

• rozluźnienie związków między życiem seksualnym, małżeństwem, reprodukcją

• zmierzch władzy patriarchalnej

• zmienia się treść ról męża matki ojca żony

• zmienia się pozycja dzieci

• poszerza się zakres wpływu państwa na rodzinę

• władza:

• sądy rodzicielskie mogą pozbawić władzy rodzicielskiej i odbierać im dzieci, rzecznicy praw dziecka

• władza męża słabnie na skutek emancypacji kobiet (dostęp do studiów wyższych, uprawnienia do głosowania, praca zawodowa)

• dotychczasowa pełna odpowiedzialność za rodzinę w sytuacji pracy zawodowej kobiet postrzegana jako upośledzenie

• małżeństwo:

• zawierane za sprawą indywidualnych decyzji

• cel: zaspokajanie potrzeb emocjonalnych i seksualnych a nie ekonomicznych czy reprodukcyjnych

• coraz więcej rozwodów (indywidualizm, dążenie do satysfakcji)

• upowszechnianie się związków nieformalnych , jawność związków homoseksualnych

• wzrost dzieci urodzonych spoza związków małżeńskich

• Ojciec

• Oddzielenie funkcji biologicznej i społecznej (adopcje, rozwody, ponowne małżeństwa)

• Matka

• Rodzina postrzegana przez pryzmat więzi matki z dzieckiem (akceptacja samotnych matek, „rodzina niepełna”, decyzje o przyznaniu władzy rodzicielskiej)

• Matkami dzieci pozmałżeńskich - kobiety z dołu i góry drabiny społecznej

• Utrata jednoznaczności biologicznej (matki zastępcze)

• Dzieci

• Nei są inwestycją (fundusze emerytalne)

• Autonomiczna pozycja

• Wolne od odpowiedzialności dzieciństwo

• Dzieci coraz kosztowniejsze i jest ich w rodzinie coraz mniej „dzieci wysokiej jakości”

• Państwo a rodzina

• Ustawodastwo rodzinne

• Ustawodastwo socjalne(system zasiłków może osłabić pozycję ojca, decyzja co do ilości posiadanych dzieci itp)

• System podatkowy

21. scharakteryzuj współczesną rodzinę polską.

• najwyższy w europie odsetek osób uważających rodzinę za bardzo ważną a małżeństwo za formę nieprzestarzałą (ponad 90%)

• jest to skutkiem wpływu kościoła katolickiego i liczby rodzin rolniczych odpowiadających wzorem rodzinie przedprzemysłowej

• w latach 90 zmiany takie jak w Europie Zach. W latach 60' i 70' :

• oddzielanie sfery życia seksualnego od małżeństwa i prokreacji

• wzrasta tolerancja dla przedślubnych stosunków seksualnych młodzieży

• wzrasta odsetek młodzieży szkół ponadpodstawowych mających za sobą inicjację seksualną

• Małżeństwo

• Jest wysoko cenioną wartością ale współczynnik zawieranych małżeństw w latach 90 obniżał się

• Modele małżeństwa (ile procent za jakim się opowiada w 1995, po przecinku ile realizuje) - tradycyjny (43%, 26%) , partnerski (35%, 24%), mieszany

• Dzieci:

• Wysok odsetek opinii ze rodzice powinni zrobić wsyztsko dla dobra dziecka (67)

• Polacy najczęściej chcą mieć 2 dzieci

• Matki i ojcowie

• Rodziny wyraźnie matkocentryczne (młodzież częściej z matką ma dobre reolacje i znią rozmawia o wszelkich sprawach pzoa polityką - o tej częściej z ojcem)

• Konflikty

• Przyczyny nieporozumień - sytaucja finansow, brak pieniędzy i pracy, podział obowiązków, problemy związane z wychowaniem

• Więzy rodzinne silniejsze w sytuacjach kryzysowych

• Zmniejszanie dzietności - większy ciężar opieki na d ludźmi starymi

• Rodzina i państwo:

• Polityka prorodzinna rozumiana jako propagowanie tradycyjnego modelu rodziny, w odczuciu społecznym zaś - jako pomoc w uzyskiwaniu mieszkania, rozwijanie pomocy socjalnej państwa i zmniejszanie bezrobocia

22. scharakteryzuj 4 typy napięć w rodzinie na podstawie badań Września

4 typy napięć w rodzinie wg Września:

1. ANTAGONIZNACJA - relacje międzypokoleniowe najbliższe postrzeganiu w kategoriach konfliktu. Ograniczanie do minimum częstotliwości i intensyfikacji kontaktów, postawa roszczeniowa, roszczenia często wzmacniane sankcjami

• silne oddziaływania kontrolne, słabe socjalizacyjne

• brak planowanej transmisji kulturowej

2. KOEGZYSTENCJA- paralelizm aktywności społecznej pokoleń w świecie życia codziennego, życie razem ale obok siebie - znaczne zaangażowanie w działalność pozarodzinną. Niższy niż w p. 1) potencjał konfliktowy, lecz wciąż jest on znaczny. Ten typ sprzyja u młodzieży kształtowaniu postaw innowacyjnych

• osłabione oddziaływanie socjalizacyjne i kontrolne

• ograniczona transmisja kulturowa

3. KOOPERACJA - gdy przedstawiciele różnych pokoleń starają się unikając konfliktu maksymalizować swój zysk wynikający ze wzajemnych interakcji w rodzinie. Wysoki stopień świadomości braku wspólnych celów. Nie zawsze świadoma kalkulacja zysków i strat.

• silniejsze oddziaływanie kontrolne niż socjalizacyjne (manipulacje)

• kontrolowana, niezbyt intensywna transmisja kulturowa, autocenzurowanie treści

4. ASYMILACJA - znaczne przenikanie norm i wartości pomiędzy pokoleniem dzieci a pokoleniem dorosłych, zdominowanie pokolenia młodszego przez pokolenie starsze (zaspokajanie przez rodziców własnych potrzeb - akceptacji itp.).U dzieci - mogą pojawiać się problemy z kształtowaniem tożsamości społecznej adekwatnej do własnego pokolenia. Ten typ sprzyja kształtowaniu się postaw konerwatywnych. Wzmożony przepływ informacji, kontrolowanie informacji konfliktogennych, maksymalizacja stosunków.

• silne oddziaływania kontrolne i socjalizacyjne, wzajemne wzmacnianie systemu kontroli wewnętrznej

• silna transmisja kulturowa

23. scharakteryzuj 3 typy podtrzymywania rutynowego rzeczywistości przez rodziców i ich dzieci

1. TYPY KONTYNUACYJNY

• powielanie istniejących wzorów rutynowego podtrzymywania zinternalizowanej rzeczywistości w świecie życia codziennego w rodzinie. Obiektywne przyczyny ograniczenia interakcji (praca) są wzmacniane poprzez ich intensyfikację (ładunek emocjonalny) i rytualizację pewnych czynności (wspólny posiłek)

• rodzina pochodzenia postrzegana przez dzieci jako ważne środowisko socjalizacyjne Rodzina przeważnie grupą pozytywnego odniesienia. Gdy tak nie jest - bez konsekwencji.

• Brak presji w celu stymulowania bardziej intensywnych form rutynowego podtrzymywania rzeczywistości (nadużywanie słowa „kocham cie” itp.)

• Satysfakcja z zaspokajanych przez rodzinę potrzeb

• Dominujące typy napięć - kooperacja, asymilacja

2. TYP ZACHOWAWCZY

• działania przedstawicieli obu pokoleń są tu nastawione na maksymalizację własnego poczucia komfortu

• obiektywne ograniczenie interakcji wzmacniane przez świadome unikanie interakcji w pewnego typu sytuacjach - np. istniejącego lub potencjalnego konfliktu interesów (a także poprzez intensyfikacje rytualizację - ale słabiej)

• rodzina nie zawsze postrzegana jako ważne środowisko socjalizacyjne

• rodzina pochodzenia bywa grupą pozytywnego odniesienie Gdy tak nie jets - zaburzenia (brak wymiany inf) w realizowanych wzorach podtrzymywania zinternalizowanej rzeczywistości, Wtedy rodzic(e) - kroki w celu bardziej intensywnego rutynowego podtrzymywania rzeczywistości (emocjonalne formy powitań, zwierzenia) co prowadzi do spadku satysfakcji z życia rodzinnego.

• Trzy typy konfliktów: koegzystencja (przewaga), antagonizacja, , kooperacja

3. TYP NEGACYJNY -świadome kwestionowanie występujących w rodzinie wzorów samoidentyfikacji i potwierdzania zinternalizowanych norm i wartości

• Znaczne zaangażowanie dzieci w życie pozarodzinne

• Świadome unikanie sytuacji kryzysowych w celu podtrzymania poczucia komfortu

• Rodzina przestaje być głównym podmiotem socjalizacyjnym potwierdzającym zinternalizowaną rzeczywistość

• Zaburzenia procedur podtrzymywania zinternalizowanej rzeczywistości mechanizmy zmierzające do neutralizacji obustronnie niekorzystnej sytuacji (głównie perswazja)

• W celu bardziej intensywnych form podtrzymywania zinternalizowanej rzeczywistości - manipulacyjne wywoływanie poczucia winy

• Najniższy poziom satysfakcji

• Dominujące typy napięć: antagonizacja, koegzystencja.

Występowanie typów: zachowawczy (45%), kontynuacyjny (37%) , negacyjny (4,5%)

24. scharakteryzuj metody podtrzymywania rzeczywistości w warunkach kryzysu.

4 typy podtrzymywania zinternalizowanej rzeczywistości w warunkach kryzysu:

1. TYP REGRESYJNY

• zamykanie się w sobie, postawa unikania problemu a po przekroczeniu niezbędnej intymnej granicy bezpieczeństwa - agresja

• unikanie konfrontacji i konfliktów, przebywanie osobno w wymiarze symbolicznym i fizycznym

• typ antywspólnotowy

2. TYP AKTYWIZUJĄCO-PROSPEKTYWNY

• podejmowanie silnych prób przezwyciężenia kryzysu

• szukanie rozwiązań, niegodzenie się z losem

• niepozwalanie na zamknięcie się najbardziej poszkodowanych we własnym świecie

• modyfikacja własnych planów na rzecz pomocy najbardziej potrzebującym

• silniejsze przenikanie między światem rodziców a dzieci

3. TYP WSPÓLNOTOWY

• konsolidacja rodziny wokół pojawiającego się problemu, wyłączanie się z rutyny codziennego życia

• presja na wszystkich członków rodziny by reagowali w ten sam sposób

• zawieszenie realizacji włąsnych planów na rzecz wspólnoty

4. TYP HISTERYCZNY

• znaczna chwiejność nastrojów, skupianie się na włąsnym, gorszym położeniu

• wspieranie poprzez rozpamiętywanie świeżych ran na przemian z unikaniem drażliwego tematu

• silne tendencje rodziców do zawężania dwóch rzeczywistości życia codziennego do jednej wzorowanej na pierwotnej socjalizacji (cofanie czasu)

-

25. Jakie czynniki wpływają na utrzymywanie się znaczenia rodziców jako znaczących innych dla dorastających dzieci a jakie sprzyjają szukaniu znaczących innych poza rodziną?

Czynniki sprzyjające utrzymywaniu się znaczenia rodziców jako znaczących innych dla dorastających dzieci:

• gdy rodzina jest grupą pozytywnego odniesienia

• sytuacja kryzysowa (?)

• gdy rodzice są autorytetem w sprawach norm, wartości

• zmienna - płeć - bycie kobietą

Czynniki sprzyjające szukaniu znaczących innych poza rodziną:

• wysoki stopień identyfikacji ze strukturami socjalizacji wtórnej (grupa rówieśnicza)

• ilość czasu spędzanego poza domem

• rodzina jest negatywną grupą odniesienia

• duża atrakcyjność rynkowa zdobywanego wykształcenia i wykonywanej pracy

26. Jakie zmiany w wewnątrzrodzinnym systemie kontroli zaobserwował w swoich badaniach wrzesień?

• zaniechanie wykorzystywania przemocy fizycznej (jednorazowe spoliczkowanie spowodowane jednorazowym rażącym przekroczeniem obowiązujących norm - skuteczność oceniana przez dzieci i rodziców bardzo wysoko)

• liberalizacja ekonomicznych środków kontroli -

• ograniczenie możliwości wywierania wpływu przez obniżanie, zabieranie kieszonkowego (podejmowanie przez dorastające dzieci różnych form pracy)

• wyjątek: duże jednorazowe wydatki (wycieczka zagraniczna, sprzęt komputerowy)oddziaływania manipulacyjne ze strony rodziców - znaczne

• prawie żadne możliwości oddziaływania w przypadku dzieci pracujących w sektorach z możliwością zrobienia szybkiej kariery - wykształcanie się stosunków partnerskich

• proces powolniejszy w rodzinach zamożnych gdzie dysproporcje między zarobkami rodziców a nawet dobrze zarabiających dzieci są większe

• mechanizm kontroli grup pierwotnych takich jak: perswazja, krytyka, ośmieszenia, manipulacja, ( badania Września) plotka, pogarda, ostracyzm

• dążenie do równomiernego stosowania perswazji, , manipulacji, krytyki przez rodziców i dorastające dzieci (konieczność negocjacji, konsensusu)

• ośmieszenie stosowane bardzo rzadko jako forma wzmocnienia

---