Kolokwium. Pytania i odpowiedzi:

1. Co bada Polityka Społeczna?

-potrzeby ludzkie

-środki zaspokajania potrzeb

-wybrane typy stosunków

-oceny i opinie ludzi

-„otoczeninie” PS

2. Definicje Polityki Społecznej

Definicja 1: MPS: Działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych. Działanie te zmierzają do:

• Kształtowania ogólnych warunków pracy, bytu ludności (na odpowiednim dla danego kraju poziomie)

• Prorozwojowych struktur społecznych

• Stosunków społecznych opartych na równości i sprawiedliwości społecznej, sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie.

Definicja 2: Polityczna i społeczna działalność państwa, samorządów i organizacji społecznych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykiem życiowy, i wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa i ekonomicznie i socjalnie słabszych.

3. Czym są i jak dzielimy POTRZEBY?

Elementarnym celem polityki społecznej jest jak najlepsze zaspokojenie wszelkich potrzeb człowieka. Potrzeba to stan napięcia lub odczucie braku wynikające z biologicznej i psychicznej struktury organizmu. Potrzeby można badać empirycznie Potrzeby człowieka dzielimy na:

Potrzeby materialne - zdrowie, praca, potrzeby biologiczne, mieszkaniowe

Potrzeby niematerialne - piękno, środowisko naturalne

Potrzeby duchowe - bezpieczeństwo, miłość, akceptacja

4. Różnice między polityką społeczną a polityką socjalną:

Polityka społeczna - działania państwa oraz innych sił publicznych i sił społecznych, które zajmują się kształceniem warunków życia ludności oraz stosunków międzyludzkich.

Polityka socjalna - obejmuje węższy zasięg działa, ograniczający się do udzielania bez ekwiwalentnych świadczeń

5. Jakie są środki zaspokajania potrzeb?

-finansowe

-rzeczowe

-dostarczane w formie usług

6. Jakie są źródła badawcze w diagnozie społecznej:

-sprawozdania i inne dokumenty urzędowe

-zbiory danych statystycznych dot. społ., gosp.

-Ankiety i wywiady - dane pierwotne i wtórne.

7. Czym jest Otoczenie polityki społecznej?

-Pojęcie bardzo różnorodne, na który ma wpływ bardzo wiele czynników takich jak:

- sytuacja ludnościowa

-gospodarka

-porządek instytucjonalny

-kultura społeczeństwa, wartości tradycje

-przemiany struktury społecznej niebędące efektem prowadzonej PS

8. Jakie normy powinny spełniać wskaźniki społeczne?

-powinny dotyczyć dziedzin o najważniejszym znaczeniu dla społeczeństwa

-powinny odzwierciedlać efekty działalności społeczeństwa i jego instytucji

-pomiary powinny być przeprowadzane wielokrotnie i wzajemnie porównywane

-powinny odnosić się do całego kraju, ale z możliwości analizę danych z poszczególnych jednostek administracyjnych

-powinny umożliwiać międzynarodowe porównania warunków życia

- nie powinny być zbyt kosztowne ani pracochłonne

9. Typologia wskaźników społecznych:

-obiektywne/subiektywne (ze względu na charakter danych)

-naturalne/wartościowe (ze względu na jednostki pomiaru)

-cząstkowe/grupowe/syntetyczne (ze względu na cel badania)

-nakładów/efektów (ze względu na przedmiot badania)

-stymulanty/de stymulanty (ze względu na pożądany poziom)

10. Cele Milenijne:

Milenijne cele rozwoju (Realizowane w ramach Projektu Milenijnego (ang.United Nations Millennium Project) stanowi część Deklaracji Milenijnej, przyjętej na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w 2000 roku. Projekt skupia się na kwestiach wojny i pokoju, zdrowia, ubóstwa oraz w szczególności zobowiązuje bogate kraje do podjęcia działań na rzecz poprawy warunków życia na świecie, w szczególności w krajach tzw. Trzeciego świata.W Projekcie Milenijnym ustalono wiele konkretnych ilościowych i określonych w czasie celów, które trzeba osiągnąć. Stąd wywodzi się osiem głównych celów - dokument Milenijne Cele Rozwoju. Zakładany termin ich realizacji to rok 2015.)

1. Zlikwidowanie skrajnego ubóstwa i głodu

1. Zmniejszenie o połowę do 2015 w porównani z 1990 liczby ludzi, których dochód jest mniejszy niż 1$ dziennie (podniesiono do 1,25$)

2. Zmniejszenie o połowę do 2015 w porównani z 1990 liczby ludzi głodujących

2. Zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym. Przynajmniej 5 lat nauki (ukończenie szkoły podstawowej)

3. Wspieranie zrównoważenia w prawach mężczyzn i kobiet oraz wzmocnienie pozycji kobiet. Głównie chodzi o dostęp da nauki na poziomie wyższym

4. Zmniejszenie wskaźnika umieralności dzieci do lat 5 o 2/3 do roku 2015

5. Poprawa opieki zdrowotnej nad matkami. Zmniejszenie o ¾ w porównaniu z 1990 rokiem wskaźnika umieralności okołoporodowej

6. Zwalczanie AIDS, malarii i innych chorób

1. Zahamowanie do 2015, a następnie zmniejszenie liczby zachorowań na AIDS

2. J.W. dot innych groźnych chorób

7. Zapewnienie stanu równowagi ekologicznej środowiska. Stosowanie zrównoważonych metod gospodarowania zasobami naturalnymi poprzez uwzględnienie zasad zrównoważonego rozwoju w krajowych strategiach i programach, stosowanie metod hamujących zubożenie środowiska naturalnego. Zmniejszenie o połowę liczby ludzi pozbawionych stałego dostępu do czystej wody pitnej. Do 2020 roku osiągnięcie znacznej poprawy warunków życia przynajmniej 100 milionów mieszkańców slumsów.

8. Rozwijanie i wzmacnianie światowego partnerstwa w sprawie pokoju. Stworzenie globalnego partnerskiego porozumienia na rzecz rozwoju poprzez wypracowanie dostępnego dla wszystkich, opartego na jasnych przepisach, przewidywalnego i nikogo nie dyskryminującego systemu handlowo - finansowego, zobowiązanie uczestników systemu do podejmowania działalności promującej dobre praktyki rządzenia, rozwój i ograniczanie ubóstwa, uwzględnienie szczególnych potrzeb państw najsłabiej rozwiniętych, wyspiarskich i śródlądowych (zwłaszcza zwiększenie dostępu do rynków krajów rozwiniętych, redukcję długów, zwiększenie pomocy rozwojowej), wypracowanie strategii na rzecz zapewnienia pracy młodemu pokoleniu, zwiększenie dostępu do leków dla krajów rozwijających się oraz umożliwienie im korzystania z dobrodziejstw nowoczesnej technologii.

Niewiarygodne ale prawdziwe - realizacja tych celów idzie całkiem nieźle. Część już się udało zrealizować. Na pewno nie uda się zrealizować wszystkich założeń, ale warto próbować. Inna sprawa, że część zamierzeń ciężko zmierzyć. Zamieszam link do mapy, z której korzystaliśmy na zajęciach (całkiem fajna): http://devdata.worldbank.org/atlas-mdg/

11. Minimum egzystencji i minimum socjalne (pomiar ubóstwa). Wyznacza się je metodą określenie potrzeb podstawowych.

1. Minimum egzystencji - bezwzględne minimum potrzebne do przeżycia. Brak możliwości brania udziału w życiu społecznym. Funduszy wystarcza jedynie na: wyżywienie, odzież, mieszkanie, higienę. Wszystko w bardzo ograniczonym zakresie.

2. Minimum socjalne - minimum zapewniające egzystencje oraz pozwalające na udział w życiu społecznym. Pieniędzy starcza na: to co w minimum egzystencji + sport, kultura, transport i łączność, wychowanie, wypoczynek

12. HDI (Human Development Index) - syntetyczny wskaźnik społeczny. Co jest brane pod uwagę:

1. Zdrowie (długość życia)

2. Edukacja (długość pobierania nauki, poziom alfabetyzacji)

3. Dochody ludności per capita w dolarach

13. Sektory PS. Podział, rodzaje struktura:

Podmioty polityki społecznej, podział ze względu na:

1. Charakter podmiotów krajowych:

1. organizacje publiczne,

2. organizacje prywatne,

3. organizacje pozarządowe.

2. Obszar działania:

1. międzynarodowe,

2. krajowe,

3. regionalne,

4. lokalne.

3. Rodzaje działania:

1. ustawodawcze,

2. wykonawcze,

3. kontrolne,

4. sądownicze.

Sektor Publiczny (SP):

1) funkcje - wszystko to, co dotyczy funkcjonowania państwa.

2) procesy:

a) materialne (zakup dóbr i usług),

b) transferowe (redystrybucja dochodów, renty, emerytury, zasiłki)

3) majątek publiczny:

a) wymiar realny (rzeczowy majątek publiczny: drogi, lasy, źródła pitnej wody)

b) wymiar finansowy ( daniny publiczne: podatek od nieruchomości, dochodowy)

4) cele:

a) niezbywalne - polegające na zarządzaniu i ochronie państwa (administracja, ochrona bezpieczeństwa, wewnętrzny wymiar sprawiedliwości)

b) zbywalne - zależne od modelu państwa i przyjętej polityki społecznej (edukacja, ochrona zdrowia, pomoc socjalna, mieszkalnictwo, kultura oraz przedsięwzięcia gospodarcze: energia, komunikacja, łączność).

Elementy składowe SP:

• organy władzy publicznej (administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa - sądy i trybunały),

• gminy, powiaty i samorządy województwa itp.,

• jednostki budżetowe,

• państwowe szkoły wyższe,

• jednostki badawczo - rozwojowe,

• państwowe i samorządowe instytucje kultury,

• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotne,

• ZUS, KRUS, NFZ, PAN itp.

Sektor prywatny:

1. cel - osiąganie zysków

2. podmioty - jednostka ludzka (osoby fizyczne i prawne),

3. spółki:

1. osobowe - element personalny - wspólnicy (cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna),

2. kapitałowe - stały wkład kapitałowy (akcyjna, z ograniczona odpowiedzialnością)

3. spółdzielnie w interesie członków

4. cechy:

1. samofinansowanie,

2. prowadzenie działalności na podstawie rachunku ekonomicznego,

3. realizacja celów komercyjnych,

4. dbałość o interesy indywidualne,

5. autonomia,

6. gromadzenie kapitału,

7. racjonalne wydawanie środków na potrzeby własne,

8. brak wpływu decydującego na gospodarkę kraju.

Trzeci sektor:

Nazewnictwo - no profit/NGO (nie działa dla zysku),

1. Formy:

1. niekomercyjny charakter,

2. fundacje i stowarzyszenia.

2. Cechy:

1. samorządność i dobrowolność członkowska,

2. różne źródła finansowania,

3. inne uregulowania prawne.

3. Rola:

1. świadczenie usług społecznych,

2. reprezentacja i rzecznictwo interesów wybranych zbiorowości,

3. łagodzenie konfliktów,

4. promowanie solidarności i altruizmu,

5. kształtowanie wspólnoty i demokratyzacji stosunków społecznych

3. Dialog obywatelski (społeczny) między sektorem publicznym a organizacjami pozarządowymi w celu przekazywania opinii, informacji ustaleń - celów, instrumentów strategii.

4. Przejście od modelu państwa resortowo-korporacyjnego do modelu samorzodowego.

Międzynarodowe podmioty:

1. Globalne - ONZ:,

1. w obszarze polityki społecznej, podstawowe działania:

2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka,

3. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturowych

2. Regionalne (Rada Europy, UE).

Podmioty krajowe:

1. ustawodawcze - Sejm, Senat,

2. wykonawcze: prezydent, administracja centralna

1. organy naczelne: Rada Ministrów,

2. organizacje administracji terenowej,

3. organy centralne: prezes GUS, UOKiK, OCK, Komendant Główny Policji

4. kontrolne: NIK, RPO, RPD, PiP.

14. Klasyfikacja uwarunkowań Polityki Społecznej:

1. Zewnętrzne:

1. Wynikające z uczestnictwa w światowym systemie ekonomicznym

2. Zobowiązania związane z udziałem w ponadnarodowych organizacjach

3. Możliwości rozwojowe. Dostęp do rynków zagranicznych i zewnętrzne transfery finansowe

2. Wewnętrzne:

1. Ustrojowo-polityczne

2. Materialne (ekonomia, infrastruktura, ekologia)

3. Związane z czynnikiem ludzkim; demograficzne/społeczne

4. Wynikające z zastosowanego (realizowanego) modelu polityki Społecznej

15. Zasady polityki społecznej (literki obok wybranej zasady odnoszą się do modelu polityki społecznej, który z nie korzysta. Literka z „-„ oznacza, że dana polityka jest realizowany w słabym stopniu przez dany model) :

1. Zasady deklarowane

2. Zasady realizowane:

1. Przezorności L, M

2. Samopomocy L-, M

3. Solidarności społecznej R, M-

4. Pomocniczości L, R-, M

5. Partycypacji R, M

6. Samorządności M

7. Dobra wspólnego L-. R, M

8. Wielosektorowości L, M

Modele Polityki Społecznej:

1. Model Liberalny (Wielka Brytania)

2. Model Redystrybucyjny (Szwedzki)

3. Model Motywacyjny (USA)

16. Style realizacji Polityki Społecznej:

1. Wyzywający - Jest skuteczny gdy grupa potrzebujących jest kompetentna, ma duże aspiracje i jest aktywna. Zakłada duże zaufanie społeczne. Jest skierowana do ludzi, którzy chcą, ale nie bardzo mogą. Jest to najrzadziej realizowany model.

2. Opiekuńczy - Jest przeznaczony dla osób, które nie mają umiejętności (nie potrafię!). Dotyczy to na przykład osób niepełnosprawnych, zwalnianych z dużych zakładów, gdzie nabyło się jedną wąską specjalizacje. Stosuje się tu kredyty, przekwalifikowania, dotacje na otworzenie własnej firmy

3. Bodźcowy - daje nagrody. Styl ten zakład, że ludzie potrafią i mogą, ale nie bardzo chcą. Stosuje się tu dodatki za pracę w szkodliwych warunkach. Nagrody za osiągnięcia, pożyczki na podniesienie kwalifikacji

4. Rygorystyczny - dla osób, które potrafią, mogą ale nie chcą. Wiąże się z zachowaniami patologicznymi. Zakłada wprowadzenia sankcji/presji. Nie zawsze jest skuteczny (np. Kara śmierci w USA).

17. Instrumenty Polityki społecznej:

1. Ekonomiczny - polityka konsumpcyjna, polityka cen, system podatkowy

2. Informacyjne - szkoły, kampanie społeczne , media

3. Prawne - konstytucja, ustawy, prawo cywilne, karne, rodzinne

4. Kadrowe - ludzie tworzący prawa (posłowie, senatorowie, sędziowie), pracownicy opieki społecznej, nauczyciele, policjanci, wolontariusze.

5. Kształtowanie przestrzeni - infrastruktura, szkoły szpitale, sprzęt medyczny

6. Gospodarowanie czasem - myślenie przyszłościowe

• POJĘCIA KTÓRE WARTO ZNAC:

• Postęp społeczny - to ciąg zmian społecznych, którym przypisujemy pozytywne cechy. Dotyczy całego społeczeństwa.

• Problem społeczny - dotyczy całego społeczeństwa

• Skuteczność polityki społecznej - gdy coraz mniej osób potrzebuje ratunku

• Ruch naturalny - urodzenia, zgony, zmiany stanu cywilnego

• Przyrost naturalny - stosunek urodzeń ń do zgonów

• Ruch przestrzenny - migracje (wewnętrzne i zewnętrzne)

• Przyrost rzeczywisty - saldo migracji zewnętrznej, zsumowanej z przyrostem naturalnym

• Polityka pronatalistyczna - zachowanie lub p[odniesienie ilości urodzeń. Odmłodzenie społeczeństwa.

• Polityka antynatalistyczna (depopulacyjna) - ma zahamować nowe urodzenia. Kraje 3 świata, Chiny

• Neutralna polityka ludnościowa - nie mieszanie się państwa w kwestię urodzeń

• Polityka prorodzinna - pomoc dla rodzin posiadających dzieci

• Ubóstwo - stan w którym jednostce lub grupie nie udaje się zaspokajać podstawowych potrzeb w(uwzględniając warunki danego kraju)

• Wskaźniki rozwoju społecznego - zdrowie, edukacja, stopień solaryzacji

• Stopa koloryzacji - W Polsce mierzy się na 3 grupach wiekowych: 7-14, 15-18, 19-24

• Analfabeta - nie potrafi przeczytać ani napisać nic o własnym życiu

• Analfabetyzm funkcjonalny - odnosi się do braku umiejętności poprawnego pisania, czytania ze zrozumieniem i prawidłowego dokonywania prostych obliczeń

• Rynek pracy - kształtowany jest przez podaż/popyt na miejsca pracy

• Bezrobocie - osoby chętne do podjęcia pracy nie są w stanie jej znaleźć

---