Tenis na wózkach

Wiesław Chrobot

Zapoczątkowany od 1976 roku tenis na wózkach został najszybciej rozwijającym się, wyzywającym i ekscytującym sportem dla ludzi niepełnosprawnych.

Kiedy przed 20 laty Brad Parks organizował w Kalifornii pierwsze mecze i turnieje dla wózkarzy, nikt nie przypuszczał, że ten nowy sport zyska tak wielu zwolenników na całym świecie. W 1980 roku powołana została do życia Amerykańska Fundacja Wheelchair Tennis ( NFWT ), która walnie przyczyniła się do popularyzacji tej gry w innych krajach. W październiku 1988 roku można było już utworzyć Międzynarodową Federację Tenisa na Wózkach ( IWFT ) do której przystąpiły Australia, Kanada, Francja, Wielka Brytania, Izrael, Japonia i USA. Zaczęto organizować międzynarodowe turnieje , a dzięki transmisjom telewizyjnym mecze mogły oglądać miliony ludzi. Międzynarodowa Federacja Tenisowa

( ITF ) od samego początku z dużą sympatia śledziła poczynania pionierów nowego sportu. Funkcję sekretarza IWFT ds. koordynacji tenisa na wózkach objęła jedna z czołowych zawodniczek holenderskich, Ellen de Lange, osoba bardzo energiczna, która potrafiła nawiązać kontakty ze związkami tenisowym na wszystkich kontynentach. Postawa ITF zachęciła związki narodowe do działania - w 40 krajach powstały stowarzyszenia lub kluby tenisistów niepełnosprawnych, przy niektórych związkach utworzone zostały specjalne komisje. W 1992 roku firma zajmująca się produkcją sprzętu sportowego, sponsor rozgrywek o Pucharu Davisa podpisał trzyletni kontrakt z IWFT, gwarantując znaczną pomoc finansową. Dotacje te umożliwiły realizację programu promocji „ wheelchair tennis”, szkolenie trenerów i instruktorów, organizowanie „ Klinik tenisowych” oraz meczów pokazowych. Dzięki temu programowi tenis na wózkach dotarł do 70 krajów.

Cenna inicjatywa popierana finansowo przez ITF, to letnie obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. W szkołach integracyjnych popularyzowany jest mini tenis na wózkach.

Od 1985 roku dla tych, którzy uprawiają tenis wyczynowo wprowadzone zostały rozgrywki drużynowe o Puchar Świata. Natomiast po zademonstrowaniu tego sportu dla niepełnosprawnych na olimpiadzie w Seulu - został uznany w 1992 roku za oficjalny sport olimpijski niepełnosprawnych i w 1996 roku w Atlancie wózkarzom rozdano medale, w których nasi reprezentanci zajęli czołowe pozycje.

Dla tenisa profesjonalnego najważniejszy był rok 1994, kiedy to dzięki pomocy finansowej jednej z firm wprowadzone zostały rozgrywki Masters, gromadzące na starcie 8 najlepszych zawodniczek i zawodników świata. Zwycięzcami pierwszego turnieju byli Amerykanin, Stephen Welch i holenderka Monique Kalkman. Od 1994 roku prowadzone są również rozgrywki Nec Tour wzorowane na kalendarzu ATP i WTA. Obejmują one 30 turniejów Super Series i Championschips Series oraz około 60 turniejów satelitarnych w których można zdobywać punkty klasyfikacyjne. Komputerowe listy klasyfikacyjne prowadzone są na wzór ATP. Od 1991 roku obowiązuje piękny zwyczaj wręczania podczas uroczystej kolacji organizowanej z okazji turnieju Roland Garros nagród mistrzom świata ITF i IWTF.

Tenis na wózkach ukazuje się jako atrakcyjny i pełen wyzwań sport dla osób niepełnosprawnych, który może stać się dla nich „ sposobem na życie” oraz możlwiością poznawania nowych ciekawych miejsc oraz ludzi z całego świata. Dlatego też wszystkie inicjatywy, zarówno Polskiego Związku Tenisa na Wózkach i środowisk z nim związanych, otwierają nowe horyzonty w integracji ludzi niepełnosprawnych, umacniają więzi międzyludzkie, a co najważniejsze pozwalają kształtować poprzez sport osobowość tych ludzi i ich cechy wolicjonalne, które są niezbędne w tenisie.

Można powiedzieć, że tenis na wózkach pod względem poziomu gry jak i widowiskowości z pewnością jest w stanie konkurować z tenisem dla osób pełnosprawnych.

Śledząc rozwój tej dyscypliny, oglądając turnieje i doceniając wyniki sportowe można z pełną odpowiedzialnością stwierdzić i zauważyć jak nikła, a nawet niewidoczna linia dzieli tenis na wózkach z tenisem dla osób pełnosprawnych.

Chciałbym wszystkim Państwu , którzy będą mieli okazję czytać ten wykład, nie tylko zaznajomić z tenisem na wózkach, ale siegnąć nieco głębiej, do sfery ducha tej dycypliny, by czytajacy w miarę zdrowy i cały, spoglądający często z politowaniem na „ męczących się” na korcie niepełnosprawnych zdobył się na podziw siły, ambicji i jakże zdeterminowanej motywacji tych ludzi. To właśnie oni przede wszystkim tworzą tą dyscyplinę. Miłość do sportu, miłość do tenisa była w ich przypadku często silniejsza niż ludzkie ułomności, niedomaganie, kalectwo, które w różny sposób ich dotknęło. Potrafią wzbić się ponad bariery, co znaczy dla nich po prostu żyć normalnie, grać normalnie. Wielu graczy doskonale radzi sobie w pojedynkach z pełnosprawnymi. Mistrzowie tej dyscypliny pokonują dobrych, biegajacych tenisistów, a okazji do zmierzenia się na korcie jest, i mam nadzieję, będzie coraz więcej poprzez organizowanie różnorakich turniejów integracyjnych.

Chciałbymm wyrazić szczere uznanie i podziw dla takich ludzi jak Piotr Jaroszewski - pionier „wheelchair tennis” w Polsce, absolwent AWF, mój przyjaciel, który po ciężkim wypadku porusza się tylko na wózku, będąc kiedyś dobrze zapowiadającym się zawodnikiem tenisa a później badmintona, a obecnie jeden z czołowych graczy świata, także Wiceprezes Integracyjnego Klubu Tenisa w Płocku. Jest on przykładem, jak w krótkim czasie dzięki zapałowi, sile woli i chęci można w Polsce zorganizować turniej tenisowy o randze międzynarodowej, na który przychodzą liczne grona ludzi zainteresowanych tą dyscypliną sportu, jak i ci, którzy nie obcowali z tenisem, jednocześnie nie zrywając z wyczynowym uprawianiem sportu

Tenis na Wózkach jest doskonałą metodą rehabilitacji ruchowej, a z drugiej strony jednym z najbardziej skutecznych sposobów integracji młodzieży pełnosprawnej i niepełnosprawnej. W tenisa mogą grać wspólnie wszyscy, młodzi i dorośli, inwalidzi i ludzie zdrowi, i to jest jeden z największych walorów tego sportu. Dlatego w krajach zachodnich kluby tenisowe otworzyły się przed „wózkarzami”, organizowane jest dla nich szkolenie, turnieje integracyjne. Piękny dorobek ma w tej dziedzinie ma Holandia. Natomiast u nas panują uprzedzenia i dawne złe nawyki; powszechnym zjawiskiem jest obojętność, dlatego myślę, że wykłady takie jak te pozwolą lepiej ludziom uświadomić i zrozumieć pozycję osób niepełnosprawnych w naszym kraju.

Polski Tenis na Wózkach

(Historia)

-1993 : mecz pokazowy w Sopocie Klaus Salzmann ( Austria ) - Piotr Jaroszewski .

-1994 : pierwsze zebranie założycielskie.

I Mistrzostwa Polski w Płocku.

-1995 : 2 styczeń - początek działalności Polskiego Towarzystwa Tenisa na Wózkach

maj - I Międzynarodowe Mistrzostwa Polski (Satelita): Petrochemia Polish Open w

Płocku,

wizyta w Płocku Ellen de Lange - Sekretarza Generalnego IWTF.

Udział polskiej drużyny męskiej w Drużynowych Mistrzostwach Świata - World Cup

w Holandii

wrzesień : Otwarte Mistrzostwa Polski - na stałe do Wrocławia.

Przygotowania do organizacji Drużynowych Mistrzostw Świata w Polsce ( prace

nad ofertą).

-1996 : I Halowe Mistrzostwa Polski - na stałe do Drzonkowa k/ Zielonej Góry.

Podwyższenie kategorii do Championships Series 4 dla Petrochemia Polish Open.

Udział drużyny męskiej Polski w Drużynowych Mistrzostwach Świata - World Cup

w Australii.

Udział Piotra Jaroszewskiego i Tadeusza Kruszelnickiego w Paraolimpiadzie w

Atlancie.

Oficjalne złożenie oferty organizacji Drużynowych Mistrzostw Świata w roku 1997 w

Polsce.

I Turniej Integracyjny w Sierosławiu k/Poznania.

-1997 : Petrochemia Polish Open w rewelacyjnej obsadzie ( 7 zawodników z pierwszej "30"

list światowych IWTF - między innymi nr 1 : Ricky Molier z Holandii ).

Walne Zebranie Delegatów PTTnW podczas Petrochemia Polish Open - wybór

nowego Zarządu ( Prezes - Grzegorz Dmeński ).

Wizyta władz IWTF : Ellen de Lange i Stiga Ericsona w Sopocie, Warszawie i

Wrocławiu.

Udział męskiej drużyny Polski w Drużynowych Mistrzostwach Świata - World Cup w

Wielkiej Brytanii - miejsce 9 na 32 startujące kraje.

Odebranie Polsce przez IWTF organizacji Drużynowych Mistrzostw Świata - World

Cup 98 - Puchar Świata w Hiszpanii.

-1998 : włączenie IWTF w struktury ITF - 01 styczeń.

Walne Nadzwyczajne Zebrania Delegatów w Drzonkowie podczas III Halowych

Mistrzostw Polski.

Wizyta Prezydenta IWTA (władz światowych tenisa na wózkach ) Martina

McElhattona w Płocku podczas Petrochemia Polish Open.

Udział Polski w Drużynowych Mistrzostwach Świata w Hiszpanii - reprezentacja

męska ( 10 miejsce na 36 krajów startujących ) , reprezentacja kobiet ( 13 miejsce ) -

pierwszy start.

Zjazd Sprawozdawczo - Wyborczy PTTnW - wybór nowych władz

( Prezesem PTTnW zostaje wybrany Włodzimierz Wapiński )

I Warszawski Turniej Tenisa na Wózkach

Rejestracja w Sądzie Polskiego Związku Tenisa na Wózkach

-1999 : Turniej w Sopocie Indoor Polish Open w kalendarzu imprez światowych ITF

(Satelita ); Drużynowe Mistrzostwa Świata Nowy Jork - 9 m. drużyny męskiej, 16 m.

drużyny kobiet; awans Tadeusza Kruszelnickiego i Piotra Jaroszewskiego na

Paraolimpiadę Sydney 2000; Rejestracja nowych klubów - PZTnW zrzesza już 10

klubów

-2000: polskie turnieje uzyskują wyższą rangę w klasyfikacji ITF - Telekomunikacja Polska

S.A. Indoor Polish Open w Sopocie jest już turniejem kategorii CS4 ( z pulą nagród

8000 USD),

natomiast Polski Koncern Naftowy Polish Open w Płocku awansował o kategorię

wyżej do CS3 (pula nagród 8000 USD).

Polska drużyna męska ( Jaroszewski, Kruszelnicki ) w Drużynowych Mistrzostwach

Świata zajmuje 5 miejsce ( najwyższe w historii startów będąc rewelacją Mistrzostw ),

drużyna kobiet natomiast zajmuje 15 m.

Prezes PZTnW Włodzimierz Wapiński zostaje wybrany na członka Zarządu Polskiego

Komitetu Paraolimpijskiego.

W październiku start na Paraolimpiadzie w Sydney Piotra Jaroszewskiego, Tadeusza

Kruszelnickiego pod opieką trenera Witolda Meresa. Debel Jaroszewski/ Kruszelnicki

zajmuje miejsce 5-8, w grze singlowej Tadeusz Kruszelnicki jest ostatecznie na miejscu

9-16, natomiast Jaroszewski Piotr na miejscu 17-32.

Tadeusz Kruszelnicki uzyskuje najwyższy w swojej karierze ranking - 10m. na liście

singlowej ITF.

Po raz pierwszy rozgrywany jest Światowy Turniej Masters w grze deblowej, do

którego kwalifikuje się Kruszelnicki w parze z Jayantem Mistry (W.Brytania) i

Jaroszewski z Philiphem Bonnet (Francja).

Duży sukces Polaków: Kruszelnicki/ Mistry na miejscu 3-4, Jaroszewski/ Bonnet na

miejscu 5-6.

Turniej w Sopocie uzyskuje na rok 2001 kategorię CS 3.

ITF składa Polsce propozycję organizacji Drużynowych Mistrzostw Świata w 2003

roku

-2001: Po raz pierwszy zostały rozegrane Drużynowe Mistrzostwa Polski - tytuł Mistrza

Polski dla IKT Płock; Udany start w światowym Turnieju Masters ( Amersfoort -

Holandia ) Tadeusza Kruszelnickiego: drugie miejsce w deblu w parze z Jayantem

Mistrym ( W. Brytania ), miejsce 3-4 w singlu.

-2002: Włodzimierz Wapiński zostaje wybrany do Zarządu IWTA ITF; Podpisanie

kontraktu z ITF na organizację Drużynowych Mistrzostw Świata 2003 w Sopocie; w

NEC Wheelchair Tennis Tour 2003 dwa nowe polskie turnieje:Leszno Cup (CS4),

Wrocław Cup (CS5);nowe wybory Zarządu PZTnW - Włodzimierz Wapiński

ponownie Prezesem; po raz pierwszy Drużynowe Mistrzostwa Polski Mikstów

(IKSON - LOB Wrocław - I miejsce);

-2003: Sopot - organizacja Drużynowych Mistrzostw Świata zakończona sukcesem-

uczestnicy zgodnie określili jako najlepsze Mistrzostwa w historii; w Polsce trzy

turnieje międzynarodowe: Orlen Polish Open ( CS2), Leszno Cup (CS4), Wrocław

Cup(CS5); IKT Płock Drużynowym Mistrzem Polski oraz Mistrzem Polski Mikstów;

we Wrocławiu mała rocznica - X Mistrzostwa Polski - pożegnanie zasłużonej

reprezentanki Polski - Teresy Szyszka

-2004; styczniowe Mistrzostwa Świata w Nowej Zelandii zakończone ogromnym

sukcesem Polski - drużyna męska Wicemistrzem Świata; czwórka

reprezentantów Polski kwalifikuje się na Paraolimpiadę Ateny 2004

(Kruszelnicki Tadeusz, Jaroszewski Piotr, Batycki Albin, Agnieszka

Bartczak ) ; Wrocław Cup - kategorię wyżej (CS4)

W Polskim Związku Tenisa na Wózkach zrzeszonych jest 10 klubów :

1. Integracyjny Klub Tenisa w Płocku

2. IKSON "LOB" Wrocław

3. Zielonogórskie Stowarzyszenie Tenisa „Tennis Wheelchair” Zielona Góra

4. UKS "SIUKS" Warszawa

5. SKS Konstancin

6. KSN "START" Warszawa

7. SKT "Wózkarzy" Sopot

8. DSSN "Aktywni" Wrocław

9. "Top-End Classic" Warszawa

10. IKS "Spartakus" Koźmin Wlkp.

Polski Związek Tenisa na Wózkach jest członkiem International Wheelchair Tennis Association ( IWTA), International Tennis Federation (ITF).

Polski Związek Tenisa na Wózkach jest członkiem Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego.

Zarząd Polskiego Związku Tenisa na Wózkach

Prezes - Włodzimierz Wapiński

Wiceprezes - Albin Batycki

Sekretarz Generalny - Wiesław Chrobot

Skarbnik - Marek Pienczyn

Członek Zarządu - Piotr Jaroszewski

Dyrektor Biura : Katarzyna Kędzierska

Główny Księgowy : Bożenna Kijanowska

Adres do korespondencji : Polski Związek Tenisa na Wózkach

Ul. Merliniego 9

02 - 511 Warszawa

tel. / faks 022 646 20 67

tel. [phone]

www.pztnw.org.pl

e mail : [e-mail]

Tenis ziemny na wózkach jest dyscypliną uprawianą bez ograniczeń wiekowych, nie wymaga udziału wiekszej ilości osób, jak w grach zespołowych, a daje też możliwosci gry towarzyskiej z osobą sprawną fizycznie. Obecnie w innych krajach odbywają się już imprezy, w których wspólnie startują i współzawodniczą ze sobą osoby sprawne i niepełnosprawne. Umożliwiają to przyjęte przez Międzynarodową Federację Tenisową przepisy. Właśnie te zalety integracyjne należałoby uznać za szczególnie cenne, nie zapominając też o aktywnej rehabilitacji niepełnosprawnych poprzez sport - i to zarówno fizycznej jak i psychicznej.

Przepisy gry w tenisa na wózkach są bardzo zbliżone jak w popularnym tenisie poza punktem pozwalajacym zawodnikom na odbijanie piłki po drugim koźle, jeżeli zajmuje pozycję za końcową linią. Stąd też gra prowadzona jest zadaniczo z głębi kortu i zawodnik rzadko znajduje się przy siatce. Nie mniej jednak zaawansowani zawodnicy coraz częściej stosują woleje. Natomiast, jeżeli piłka uderzana jest po pierwszym koźle, jej kontakt z nawierzchnią musi być w obrębie linii wyznaczających kort. Ci, którym serwis z góry sprawia szczególnie duzo trudności - mogą serwować z dołu. Wózek traktowany jest jako część ciała zawodnika, podczas uderzenia piłki musi na nim siedzieć. Nie wolno też używać nogi, czy protezy do hamowania lub unieruchamiania wózka podczas serwisu lub odbijania piłki. Do nauki gry mogą być z powodzeniem używane wszystkie typy wózków, jednakże wózki sportowe umożliwiają większą swobodę manewru. Jedynym warunkiem dopuszczenia zawodnika do rozgrywek wheelchair jest przedstawienie zaświadczenia lekarskiego, że jest osobą niepełnosprawną. Innymi słowy musi on być inwalidą mającym jedną lub obie kończyny dolne niesprawne. Zawody rozgrywane są indywidualnie i w deblu, przez kobiety i mężczyzn. Jeżeli podczas meczu zepsuje się wózek, zawodnik i jego ekipa maja maksymalnie 20 minut na usunięcie awarii. Jeżeli podczas gry zawodnik dozna urazu, ma on prawo przerwania gry na 3 minuty.

Tenis to dyscyplina techniczna, gdzie proces nauczania i doskonalenia nawyków czuciowo - ruchowych techniki jest trudny i długotrwały. Tenisista na wózku musi jednak łączyć doskonale opanowaną zdolność poruszania się na wózku z umiejętnościami technicznymi niezbędnymi do gry w tenisa, co jest znacznie trudniejsze. Dużo także zalet zależy od rodzaju wózka, na którym gra zawodnik. Dzięki nowoczesnym technologiom zaczęto produkować wózki inwalidzkie lżejsze i zwrotniejsze, dające paraplegikom możliwość samodzielnego przemieszczania się z miejsca na miejsce. W początkowym okresie nauki gry w tenisa mogą być używane wózki wszystkich typów, do gry jest jednak niezbędny wózek sportowy. Koła przednie powinny być małe, co ułatwia manewrowanie wózkiem. Ogólnie wózek powinien być zwrotny, szybki, łatwy w manewrowaniu, a jednocześnie bezpieczny i dajacy komfort użytkownikowi. Od 1993 roku w tenisie zaczęły pojawiać się wózki trójkołowe, produkowane przez jedna z amerykańskich firm. Pierwszym Europejczykiem na takim wózku był Brytyjczyk S.Roche. Wózek trójkołowy jest bardzo szybki, zwrotny, lekki ( 6 kg ), a jednocześnie bardzo stabilny dzięki obniżeniu środka ciężkości i przesunięciu przedniego kółka przed stopy. Chociaż wózki takie pojawiają się w innych dyscyplinach, często nazywa się je wózkami do tenisa. Wśród wózków czterokołowych nadal chętnie są używane wózki wielu firm.

Nie ma oddzielnych wymagań dotyczących rakiet. Zasadą jest jednak, że rakieta używana przez tenisistę na wózku powinna mieć dużą główkę oraz system zwiększający tłumienie drgań. Rakieta zbyt ciężka, czy źle wyważona może sprzyjać powstawaniu urazów, z których najczęstszym są zapalenia ścięgien stawów nadgarstka, łokcia i ramienia. Preferowane są korty twarde, chociaż turnieje odbywają się zarówno na kortach ziemnych, sztucznych, tartanie, jak i asfalcie.

Tak naprawdę tenis na wózkach niewiele różni się od popularnego tenisa ziemnego. „Wózkarze” ( bo tak ich się potocznie nazywa ) korzystają z tych samych kortów i sprzętu tenisowego, stosują ten sam uchwyt rakiety, ustawienie się do piłki, uderzenia z głębi kortu, serwis, wolej, topspin, slajs itd.

Przy nauczaniu techniki stosuje się dodatkowo ćwiczenia ogólnorozwojowe. Zwierają one stretching ( ćwiczenia rozciągające ), ćwiczenia z piłkami, ćwiczenia uderzeń „na sucho” i wyuczenie umiejętności niezbędnych do manewrowania wózkiem na korcie.

Do doskonalenia techniki w początkowej fazie nauki bardzo przydatnym jest minitenis, uczy się tam podstawowych uderzeń z forhendu i bekhendu, serwisu i returnu. Także przydatnym w tej fazie nauki może okazać się pokaz video. Przy większym opanowaniu techniki można stosować turnieje wewnętrzne rozgrywane między jej uczestnikami.

PODSUMOWANIE

Trudno dziś wyliczyć wszystkie imprezy tenisa na wózkach, które według wielu znawców tej dyscypliny są jej siłą napędową. Jest ich coraz więcej. Wystarczy wspomnieć o ważniejszych turniejach rangi Open, z których większość istnieje już 20 lat: Australia, Wielka Brytania, Szwajcaria, Stany Zjednoczone i wiele innych krajów, a od niedawna także i Polska - znakomity turniej Polish Open odbędzie się w tym roku po raz dziesiąty w Płocku.

Można powiedzieć, że wszędzie gdzie są niepełnosprawni tenisiści prędzej, czy później dojdzie do zorganizowania turnieju w tej dyscyplinie. Co roku przybywa nowych imprez, o czym świadczy chociażby tegoroczny terminarz. U nas w Polsce dyscyplina ta rozwija się błyskawicznie i już teraz możemy pochwalić się zawodnikami klasy światowej, takimi jak, Tadeusz Kruszelnicki, Piotr Jaroszewski, Albin Batycki czy Jerzy Kulik Kulik. Obecnie w kilku miastach na terenie naszego kraju powstały grupy entuzjastów, które zajęły się propagowaniem tej dyscypliny sportu.

Zbliżenie i uproszczenie przepisów tenisa ziemnego na wózkach do tenisa dla osób pełnosprawnych umożliwia szerokie zainteresowanie tym sportem w środowisku osób niepełnosprawnych. Organizacje takie jak IWTF umożliwiły startowanie w takich turniejach jak Polish Open tenisistom nie tylko z czołówki światowej, ale także takim, którzy dopiero rozpoczynają swoją karierę, poprzez wprowadzenie odpowiednich kategorii.

Dostępność do uprawiania tego sportu jest także uwarunkowana czynnikami finansowymi. Wiąże się to z kosztami obecnie dość drogich specjalistycznych wózków tenisowych i odpowiednich rakiet. Mogę tu podać przykład z najnowszych danych, że w Polsce sport ten uprawia około 80 - 90 osób. Są regiony, w których nie ma ani jednego wózkarza. Można więc powiedzieć, że w Polsce jest nadal zbyt mało ludzi uprawiający tą piękną dyscyplinę sportu Jest to przede wszystkim brak odpowiedniego klimatu dla sportu osób niepełnosprawnych i pewne uprzedzenia.

Nauczanie tej dyscypliny sportu stawia wiele wyzwań zarówno trenerom jaki i zawodnikom. Obecnie w Polsce jest mała dostępność literatury związana z nauczaniem tenisa na wózkach i jest niewiele osób zajmujących się tą dziedziną. Największe trudności dla początkujących zawodników zazwyczaj sprawia nauka jazdy na wózku, odpowiedniego poruszania się po korcie. Jest to tak samo istotne jak nauka techniki poruszania się po korcie dla osób pełnosprawnych. Dlatego też tak istotne jest wprowadzenie przy nauczaniu odpowiednich nawyków.

Z psychologicznego punktu widzenia trening powinien kształtować i doskonalić określone czynności i stany psychiczne oraz formować najkorzystniejsze właściwości osobowości sportowca, a szczególnie tak zwaną odporność psychiczną, która powinna cechować zawodników w takich dyscyplinach jak tenis na wózkach. Jak stwierdza Fish, jeden ze znanych psychologów do dyscyplin takich potrzebne są takie cechy jak: odwaga, charakter, koncentracja, wiara we własne siły. Stwierdza on, że podstawowym motorem działalności człowieka jest siła destruktywna, którą należy właściwie skanalizować. Między innymi pomocny w tym względzie może okazać się sport, dzięki któremu siła destruktywna przekształcona jest w konstruktywną. W tenisie siłą ta kierowana jest głównie na niszczenie przeciwnika. Jeżeli tenisista żałuje osoby, z którą wygra nie ma co liczyć na sukcesy w sporcie, ponieważ podświadomie chce przegrać. Sport, a szczególnie tenis wymaga odpowiedniego charakteru , który zawodnicy powinni kształtować przez samo dyscyplinę, w połączeniu z uświadomieniem sobie głównego celu życia, linii życiowej. Tenisista na korcie uczy się pracować nad sobą. Powinien on umieć panować nad sobą, nad wybuchowością i drażliwością. Nie powinien pokazywać przeciwnikowi, że nie panuje nad swoimi uczuciami.

Duże znaczenie decydujące o wyborze tenisa są jego walory, względnie uczucia jakie przeżywali kandydaci w stosunku do tej dyscypliny. W późniejszych latach kariery sportowej mobilizują osiągane wyniki, chęć podnoszenia kwalifikacji, odnoszone sukcesy oraz radość, przyjemność, zadowolenie i inne uczucia łączące się z tą grą. Przykładem takim może być reprezentant Polski Tadeusz Kruszelnicki, który z odległych miejsc rankingowych przedarł się poprzez swoją ciężką pracę i samozaparcie do czołowej 8 - ki światowej, i który w przyszłości ma nadzieję cały czas się rozwijać i pogłębiać swoje umiejętności. Rezultaty w przypadku naszego reprezentanta nie przyszły łatwo. Główną rolę odegrały tu właściwości osobowości tj.: pracowitość, systematyczność, umiejętne dążenie do zwycięstw, wytrwałość, nieustępliwość i samozaparcie.

Tenis na wózkach może być atrakcyjną grą i pasjonującym widowiskiem. Nasuwa się tutaj wniosek, że jedynie wtedy będzie większy napływ osób niepełnosprawnych do sportu tenisowego, gdy wywoła się zaciekawienie tą dyscypliną, a następnie rozwinie zainteresowania i zamiłowania do tenisa. Dzieci i młodzież winni jak najwcześniej poznawać tę dyscyplinę, a więc oglądać różnego rodzaju zawody, które mogłyby pozytywnie kształtować proces integracji. Zatem należy informować o najlepszych wynikach czołowych tenisistów i innych grających, udostępniać osobą niepełnosprawnym obiekty tenisowe i sprzęt, aby wszyscy mieli okazje spróbować odbić prawdziwą rakietą piłeczkę tenisową - zasmakować przyjemności gry na kortach tenisowych. Tą działalnością muszą być zainteresowane kluby sportowe, a szczególnie tenisowe, które umożliwiłyby w przyszłości, aby Polski tenis na wózkach zaistniał na stałe w czołówce światowej.

Bibliografia

1. Cross - Kwartalnik, czasopismo

2. Nowak Mariusz - Metodyka nauczania tenisa na wózkach

3. Officiating Guidelines For Wheelchair Tenis - Przepisy i kodeks Londyn ITF 2003

4. Tenis na wózkach - Kwartalnik nr.1,2, czasopismo

5. Sarah Bunting - MoreThan Tennis Londyn ITF 2001

9

---