RELACJE Z RODZICAMI

1. Uwagi wstępne

Tenis jest taką dyscypliną sportu, w której rodzice również mają ważną rolę do spełnienia. Jako trenerzy powinniśmy współpracować z nimi, traktując przy tym jako istotną cząstkę zespołu. Jeżeli mamy pod opieką szkoleniową zawodnika, to w pewnej mierze musimy ją roztoczyć także nad jego rodzicami. Wynika to z faktu, że istnieje potrzeba posiadania przez rodziców wspólnej z trenerem i zawodnikiem filozofii działania.

Bycie dobrym rodzicem tenisisty wcale nie jest takie łatwe, ponieważ wszystko w zasadzie jest nowe. Dlatego też trener, który posiada doświadczenie i wiedzę fachową powinien zaoferować pomoc opiekunom swojego zawodnika. Bodaj najlepszy pomysł na ułożenie sobie stosunków z rodzicami można zawrzeć w słowach „współpraca bez wzajemnego wchodzenia sobie w drogę”. Oznacza to potrzebę wyznaczenia im takiej roli, którą będą w stanie wypełnić i która da im poczucie, że mają wkład w sukces całego zespołu.

Warunkiem takiej współpracy jest dobra komunikacja w trójkącie rodzic-zawodnik-trener. Ponadto trener musi zdawać sobie sprawę z etapu, na jakim znajduje się rodzina zawodnika w jej przygodzie z tenisem:

FAZY	CHARAKTERYSTYKA
Rozpoczęcie przygody dziecka ze sportem: dzieciństwo	Rodzice generalnie są naiwni. Trener kieruje zarówno działaniami dziecka jak i rodziców.
Zwiększenie zaangażowania dziecka i rodziców: dojrzewanie	Rodzice muszą poświęcać większą ilość czasu, wysiłku i pieniędzy. Może to skłonić rodziców do analizy aktywności tenisowej dziecka wg relacji koszty/korzyści. Rodzice mogą wykazywać nadmierne zaangażowanie emocjonalne.
Stabilizacja zaangażowania: okres młodzieńczy	Rodzice zaczynają wycofywać się z życia sportowego dziecka. Bardziej racjonalne podejście do działalności sportowej dziecka. Rodzina adaptuje się do wymagań młodego sportowca.
Samodzielność dziecka w świecie tenisa: dojrzałość	Syn/córka samodzielnie kieruje swoją działalnością sportową. Rodzice interesują się, ale nie są już tak zaangażowani emocjonalnie.

2. Przyczyny powstawania problemów w relacjach z rodzicami

• Większość nie posiada wiedzy o tenisie,

• Niektórzy tracą niezbędny dystans do spraw tenisowych - nie potrafią spojrzeć na tenis z właściwej perspektywy,

• Wielu rodziców czuje się nadmiernie wykorzystywanych i niedocenianych przez zawodnika i trenera,

• Niektórzy rodzice chcieliby zająć miejsce trenera,

• Niektórzy rodzice mają poczucie, że trener zajmuje ich miejsce,

• Niewielu jest rodziców, którzy nie działają w dobrej wierze,

• Czasami przyczyną jest zła komunikacja lub jej całkowity brak,

• Zadaniem trenera powinno być rozwiązywanie tych problemów.

Organizacja spotkania z rodzicami

Jeżeli to tylko możliwe należy przed rozpoczęciem kolejnego sezonu zorganizować zebranie z rodzicami, w celu wymiany poglądów na temat tenisa i treningów. Odpowiednio wcześnie trzeba poinformować o takim spotkaniu i zaprosić rodziców do udziału w nim.

Na samym zebraniu trener powinien starać się stworzyć przyjemną, przyjazną i swobodną atmosferę. Powinien być także dobrze do niego przygotowany - posiadać plan zagadnień, które zamierza poruszyć np.: przedstawienie siebie i swoich współpracowników, zaprezentowanie swojej filozofii nauczania/treningu oraz ogólnego zarysu programu treningowego, celów na nadchodzący sezon, kryteriów selekcji do kadry zespołu, zasad uczestnictwa w treningach i zawodach, kodeksu dyscyplinarnego, istotnych informacji na temat polityki klubu, federacji, itp.

Trener może także, a nawet powinien wyjaśnić ogólne funkcje uprawiania sportu (w tym tenisa), np.: wkład w rozwój osobisty i społeczny, życiowo przydatne umiejętności, rozwój pasji sportowej, kształtowanie tożsamości, itp. Oprócz tego, że zwróci uwagę na korzyści dla rozwoju psychicznego (dyscyplina, pewność siebie, motywacja), fizycznego (sprawność i kondycja fizyczna) i społecznego (współpraca), powinien wspomnieć także o tym, że tenis wymaga poświęceń - jest nieodłącznie związany z obciążeniem stresami, nieustanną rywalizacją, niebezpieczeństwem odniesienia kontuzji, wyeksploatowania organizmu.

Bardzo potrzebne i przydatne okazuje się przeznaczenie przez trenera pewnej ilości dodatkowego czasu na objaśnienie rodzicom co mogą zrobić w domu aby wspomagać rozwój kariery dziecka oraz generalnie na wcielanie w życie idei współpracy partnerskiej pomiędzy zawodnikiem, rodzicami a trenerem. Ponadto należy zawsze zarezerwować czas na pytania rozmówców, wyznaczyć datę następnego spotkania a także ustalić termin dyżuru dla interesantów, przynajmniej raz w tygodniu. Najistotniejszą sprawą jest aby dać wszystkim odczuć, że są ważni i potrzebni oraz wykonują wartościowe zadanie ale, że to trener jest w tym układzie profesjonalistą i głównodowodzącym.

4. Wskazówki dla trenerów

Poniżej zamieszczono wybrane wskazówki dla trenerów odnoszące się do ich postawy wobec rodziców.

Co należy

Czego nie należy

Należy...: Aktywnie włączyć rodziców do realizacji programu rozwoju sportowego dziecka Wyjaśnić rodzicom wymagania trenera w stosunku do ich dziecka Umieć rozpoznawać różne typy rodziców: nadmiernie zaangażowany, wspierający, niezaangażowany Traktować rodziców jak dorosłych i nie karać dzieci za złe zachowanie rodziców Starać się zidentyfikować zachowania, które wspomagają lub utrudniają pracę oraz uświadomić rodzicom kiedy ich zachowanie jest konstruktywne a kiedy destrukcyjne Starać się zidentyfikować kiedy rodzice pomagają a kiedy szkodzą swoim dzieciom oraz uświadomić im kiedy ich zachowanie ma negatywny wpływ Regularnie spotykać się z rodzicami Powiedzieć rodzicom, że nam też zależy na współpracy z nimi Pomagać rodzicom wyznaczać sobie konkretnych zadań związanych z karierą dziecka Informować w odstępach miesięcznych o postępach dziecka W trakcie współpracy ustalić zasady postępowania rodziców i trenerów (co należy a czego nie należy) być stanowczym i konsekwentnym w relacjach z rodzicami kontrolować swoje zachowanie i emocje

Nie należy...: Mówić rodzicom, że ich dziecko będzie mistrzem jeżeli brak mu ku temu predyspozycji Mówić rodzicom aby we wszystkim zdali się wyłącznie na Ciebie Czynić z wygrywania celu nadrzędnego sierota ??? Wchodzić w konflikty z rodzicami Próbować przejąć roli rodziców Myśleć, że jeden zawodnik uczyni Ciebie sławnym i bogatym Oczekiwać, że zachowanie rodziców zmieni się natychmiast Unikać spotkań i rozmów z rodzicami Pod wpływem rodziców koncentrować się wyłącznie na jednym zawodniku a zaniedbywać innych

5. Wskazówki dla zawodników

Co należy

Czego nie należy

Należy...: Być cierpliwym w stosunku do rodziców Dawać z siebie maksimum zaangażowania i czerpać radość z gry w tenisa Rozmawiać z rodzicami o swojej grze oraz ich odczuciach z nią związanych Być wdzięcznym rodzicom za to, że dali Tobie szansę gry w tenisa Zrozumieć, że rodzice też popełniają błędy Starać się być dobrym uczniem i łączyć naukę z grą w tenisa Zrozumieć, że miłość rodziców do Ciebie nie jest zależna od Twoich uzdolnień i osiąganych wyników w tenisie

Nie należy...: Źle traktować rodziców Oczekiwać od rodziców, że poświęcą wszystko dla Twojej kariery tenisowej Traktować rodziców jak niewolników lub chłopców na posyłki Nie należy wprawiać ich w zakłopotanie niewłaściwym zachowaniem na korcie lub poza nim Oczekiwać od rodziców perfekcji Ćwicząc z rodzicem narzekać, że nie potrafi grać z równą Tobie siłą

6. Wskazówki dla rodziców

Należy:

Nie należy:

• ... poznać trenera swojego dziecka • ... szanować zdanie trenera, pozwolić mu prowadzić młodego zawodnika • ... oceniać postępy dziecka • ... rozmawiać z innymi rodzicami i zawierać nowe znajomości • ... stworzyć jasne sposoby wymiany informacji • ... być hojnym w pochwałach • ... być przy dziecku wtedy, gdy przegrywa ale jednocześnie zostawić je same jeżeli sobie tego życzy • ... zachęcać zarówno do maksymalnego wysiłku (zaangażowania, starania się) jak i do osiągania dobrych wyników • ... traktować dziecko tak samo, niezależnie od wyniku • ... czerpać radość i przyjemność z oglądania dziecka podczas gry w tenisa • ... zachować luz, spokój i pozytywne nastawienie • ... dbać aby dziecko miało także inne zajęcia oprócz tenisa • ... być realistycznym w swoich oczekiwaniach co do kariery tenisowej swojego dziecka • ... obserwując mecz lub trening usadowić się w pewnej odległości od kortu, umożliwiającej jednak śledzenie wydarzeń na nim • ... pokazywać dziecku, że zależy nam przede wszystkim na nim a nie tylko na wyniku - witać swoje dziecko po meczu słowami: „Jak tam mecz ? Jak ci się grało ?”

• ... traktować tenisa jako jedynej drogi do sukcesu w życiu • ... zachowywać się tak, jakby świat miał się zawalić jeżeli moje dziecko przegra mecz • ... reagować karą lub krytyką na złe wyniki lub popełnione błędy • ... udawać, że się nie dostrzega nagannego zachowania na korcie lub poza nim, oszukiwania, używania niewłaściwych słów • ... udzielać dobrych rad z boku kortu lub próbować przejąć rolę trenera • ... interweniować w trakcie trwania meczów (jeżeli jest to konieczne, można zwrócić się do sędziego) • ... ignorować skarg odnośnie pojawiających się dolegliwości lub bólu • ... zapominać, że dziecko cały czas się rozwija, rośnie, dojrzewa • ... zaniedbywać pozostałe swoje dzieci • ... stosować ironicznych uwag aby podnieść motywację lub wywoływać strachu w celu poprawienia dyscypliny tenisowej • ... zmuszać dziecko do specjalizowania się wyłącznie w tenisie • ... doprowadzić do sytuacji, w której dziecko boi się porażki głównie ze względu na prawdopodobną reakcję rodzica • ... zawsze witać dziecka słowami: „Wygrałeś ?” • ... bywać na każdym treningu i na każdym meczu • ... mówić: „wygraliśmy”, „przegraliśmy”, „graliśmy” • ... zmuszać dziecka do rozmowy po meczu • ... inwestować w karierę tenisową dziecka z myślą o zwrocie poniesionych nakładów w przyszłości • ... zaniedbywać swoje własne potrzeby

4

---