1. ius in bello -Prawo konfliktów zbrojnych(ius in bello), nazywane też międzynarodowym prawem humanitarnym, to zbiór przepisów zaakceptowanych przez społeczność międzynarodową dotyczących sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych, ochrony ich ofiar oraz uczestników. Określa ono, w jaki sposób i jakimi środkami wolno prowadzić działania wojenne, jak w czasie wojny należy traktować ludność cywilną, jakie prawa przysługują jeńcom, itd. Prawo konfliktów zbrojnych zostało skodyfikowane przede wszystkim w szeregu konwencji genewskich i haskich.

2. Ius ad bellum - prawo do prowadzenia wojny. Dawniej traktowane jako atrybut podmiotowości prawno międzynarodowej przysługujące każdemu państwu, co oznaczało, iż prowadzenie wojny było dopuszczalnym przez prawo środkiem rozwiązania sporu międzynarodowego. Obecnie prawo do prowadzenia wojny jest zakazane przez Kartę Narodów Zjednoczonych z 1945 roku, która nie tylko zakazuje używania siły w stosunkach międzynarodowych, ale także grożenia jej użyciem

3. Poszczególne warunki usprawiedliwiające wojnę - bellum iustum według św. Rajmunda z Pennafort, św. Tomasza z Akwinu- Wojna sprawiedliwa (łac. bellum iustum) to wojna prowadzona z polecenia władzy książęcej. Dbanie o państwo zostało powierzone książętom, powinni oni bronić podległych sobie miast, królestw i prowincji. Wolno im bronić państwa siłą miecza przeciw burzycielom wewnętrznym karaniem złoczyńców. Wojna jest usprawiedliwiona także, gdy strona, przeciw której wojna ma być prowadzona, zasłużyła na to jakimś przewinieniem. Słuszność sprawy (causa iusta) usprawiedliwia, zatem prowadzenie wojny. Sprawiedliwą nazywa się wojnę dla pomszczenia krzywd. Kolejnym usprawiedliwieniem jest uczciwość zamiaru (intentio recta), a więc dla poparcia dobra lub uniknięcia zła.. Św. Rajmund z Pennafort (zm. 1275), określił pięć warunków, które muszą być spełnione, aby można było uznać wojnę za sprawiedliwą: 1. Nigdy celem wojny nie może być zabijanie nieprzyjaciół, walczyć wolno jedynie w obronie zagrożonego życia, wolności lub własności; 2. W wojnie należy odrzucić wszelkiego ducha zemsty, nienawiści i chciwości; 3. Dążyć należy do jak najszybszego przywrócenia pokoju; 4. Decyzję o wojnie podejmować może jedynie monarcha; 5. Nie wolno angażować do walki kobiet, dzieci ani duchownych.

4. Modyfikacja warunków wojny sprawiedliwej w dobie wojny z terroryzmem- W wypadku wojny z terroryzmem nie pojawia się ewidentna wina, można zatem wymagać podania dowodu winy co w wypadku wojny z terroryzmem jest niemożliwe, wiec żadna wojna nie będzie wtedy sprawiedliwa, albo wystarczy uzasadnione podejrzenie winy, co sprawi, że każda wojna z krajami "wysokiego ryzyka" może być nazwana sprawiedliwą. Metamorfozie ulega warunek wyczerpania możliwości negocjacji. Negocjacje z krajem oskarżonym o sprzyjanie terroryzmowi mogą trwać dowolnie długo, skoro nie wiemy, do czego mają doprowadzić, można, zatem uznać ten warunek za niemożliwy do spełnienia. Skoro wina jest niejasna, to trudno wyegzekwować od podejrzanego państwa jakieś zmiany, liczyć na likwidowanie czegoś, co grozi terrorem.
      W wypadku terroryzmu nie sprawdza się reguła, że lepsze są rozmowy niż wojna. Przedłużanie pokoju stanowi korzyść dla terroryzmu i zwiększa groźbę wiszącą nad światem. Warunek czystych intencji staje się nieprzydatny. Można zawsze utrzymywać, że walka z terroryzmem jest bezinteresownym dążeniem do pokoju w świecie, ale z drugiej strony sprzyja rozlicznym interesom USA.

5. Definicja społeczeństwa obywatelskiego- społeczeństwo, w którym działalność niezależnych od państwa różnego typu instytucji, organizacji, związków i stowarzyszeń jest podstawą samodzielnego rozwoju obywateli oraz stanowi wyraz ich osobistej aktywności, społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością do samo organizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony władzy państwowej.

6. Obywatelskość - cechy- aktywność społeczna, udział w organizacjach pozarządowych, samorządność, wolontariat, współpraca dla dobra wspólnoty, poczucie troski o dobro wspólnoty

7. Locke a społeczeństwo obywatelskie- jednostki nie rodzą się obywatelami; każdy wybiera swoją przynależność - woluntaryzm (w granicach i w oparciu o prawa, które posiada), podstawa - wolność; jej negatywny charakter (przeciwko możliwości skrzywdzenia); społeczeństwo obywatelskie istnieje tylko po to, aby zapewnić nienaruszalność praw jednostki, a nie żeby przejąć te prawa, jednostki mają prawa, a rządy je otrzymują od nich (przekazanie - transfer), realny a nie hipotetyczny kontrakt: idea samorządu; reprezentacja; parlamentaryzm; rola zaufania w stosunku do rządzących. John Locke twierdził, iż społeczeństwa nie są zależne od instytucji państwa, a interesy jednostki mogą być realizowane tylko dzięki obywatelskiej współpracy. Społeczeństwo powinno mieć warunki, aby działać swobodnie w ramach istniejącego systemu praw, społeczeństwo obywatelskie powstaje, aby regulować "boski" system własności. Społeczeństwo obywatelskie Locke`a było społeczeństwem posiadaczy, gdyż pełnoprawnym członkiem tego społeczeństwa mógł zostać, który oświadczył wyraźnie swoją chęć. W przeciwieństwie do zgody milczącej, tylko zgoda wyraźna łączy jednostkę ze społeczeństwem na wieki.

8. Monteskiusz a społeczeństwo obywatelskie- . Ideałem społeczeństwa i państwa była dla Monteskiusza równowaga między władzą centralną a całą siecią stowarzyszeń, instytucji i tradycyjnych praw, ograniczających władzę i skłaniających ją do poszukiwania porozumienia ze społeczeństwem. Powinny istnieć niezależne instytucje mające na celu pilnowanie czy władza nie nadużywa swoich praw.

9. Tocqueville a społeczeństwo obywatelskie- Alexis de Tocqueville podkreślał dużą role stowarzyszeń obywatelskich, które są "szkołą demokracji", ponieważ to w tych organizacjach obywatele mogą nabywać doświadczeń samo organizacji i wolności, stowarzyszenia stanowią główną zaporę przed despotyzmem.

10. Państwo a społeczeństwo obywatelskie- Bez silnego państwa, które może pozwolić sobie na samoograniczenie w pewnych dziedzinach, oraz silnie ugruntowanych więzi społeczne i etyczne nie można mówić o idei społeczeństwa obywatelskiego. Zatem państwo powinno być silnie związane ze społeczeństwem obywatelskim, wspomagać jego rozwój, powinno stwarzać warunki sprzyjające wzmocnieniu obywatelskiej aktywności.

11.poszczególne cechy działania w duchu obywatelskiego nieposłuszeństwa

- obiektywna bezprawność czynu;

• motywacja moralno-polityczna;

• naruszenie prawa musi mieć jawny i publiczny charakter;

• działanie musi mieć celowym i zamierzonym aktem naruszenia prawa;

• nie zmierza do obalenia prawa w ogóle, ale do jego udoskonalenia;

• sprawca nie stawia czynnego, fizycznego oporu organom władzy państwowej, sprawca gotów jest poddać się wymiarowi sprawiedliwości i ponieść przewidzianą karę

12.różnice między on a zwykłym przestępstwem, zbrojnym oporem-

Popełniając przestępstwo nie działamy w imię przekonania, że przepisy, które łamiemy rażąco naruszają wartości dla nas istotne, co ma miejsce w przypadku on. Zarówno przestępstwo jak i zbrojny opór zakładają użycie przemocy, a on dopuszcza nie używanie przemocy, stosowanie innych metod.

13. pośrednie i bezpośrednie on- Bezpośrednia akcja oznacza, że cel staje się środkiem. Może mieć ona charakter symboliczny, jak w przypadku ruchów pokojowych, które w 1983 roku rozpoczęły poważną walkę z eksportem broni. Jako grupa luźno zebranych działaczy na rzecz pokoju zatrzymaliśmy łódź z bronią. Przetrzymując ją przez godzinę, chcieliśmy symbolicznie przeszkodzić eksportowi broni i pokazać co jest naszym dążeniem. Akcją bezpośrednią może być także urzeczywistnienie celu. Bezdomni, którzy okupują dom, urzeczywistnili jeden ze swych celów. Większość akcji bezpośrednich funkcjonuje także bezpośrednio i symbolicznie przez to, że wpływają m.in. na osoby podejmujące decyzje. Do metod o charakterze akcji bezpośredniej zaliczymy m.in. takie konkretne działania, jak: blokady,marsze protestacyjne, pikiety i inne; zaś do metod o charakterze akcji pośredniej zaliczymy np.: petycje, listy

14. pozytywne i negatywne efekty działań w duchu on na funkcjonowanie państwa i społeczeństwa- Pozytywne:
- wyostrzenie świadomości sprawiedliwości społecznej.
- o.n. sprzyja budowaniu więzi społecznej.
- kanalizując działania zapobiegamy groźniejszym dla społeczeństwa działaniom.
- działanie o krok dalej niż tworzenie precedensów.
Negatywne:
- istnieje niebezpieczeństwo chaosu, dlatego trzeba uwzględniać zasadę powściągliwości.
- może prowadzić do rozbicia społeczeństwa jeśli ludźmi kierują osobiste interesy, chęć władzy, pieniędzy itp.

1.W ostatnich dziesięcioleciach można zaobserwować wzrost znaczenia organizacji religijnych i poza religijnych w wielu przedsięwzięciach politycznych i prawodawczych.

2. Współokreślają cele w państwie, kierunki jego polityki, oddziałują na proces rekrutacji na stanowiska publiczne.

3. Nauczanie religijne i moralne kościołów kształtuje osobowość ludzi w tym także polityków, a treści ich decyzji władczych jest często przez prawdy duchowe zdominowana lub przynajmniej wykształtowana.

4. Kościół prowadzi swoja działalność świadomie i można go porównać z grupami interesów działającymi w państwie.

15. wolność negatywna- Wolność negatywna odnosi się do sfery, w obrębie której nie ma żadnych zewnętrznych przeszkód, aby człowiek mógł działać zgodne z własnymi wytycznymi i kierując się swoimi wartościami miał możliwość zmierzać do celu, który on sam uznaje jako godny zabiegania. Bardzo silnie uwypuklona zostaje jedna z cech konstytutywnych liberalizmu — indywidualizm; człowiek jako racjonalne indywiduum stojące przed społeczeństwem. Jedynym realnym bytem nie jest społeczeństwo, jak chcieliby to widzieć konserwatyści, ale potrzeby jednostek. Nie istnieje coś, co Rousseau nazwał wolą powszechną, której jednostki się podporządkowują. Instytucje wszelakie mają służyć człowiekowi. Podkreślają to wyraźnie teoretycy liberalizmu. Zwracają uwagę, iż wszelkie instytucje są skutkiem działań podejmowanych przez ludzi. Nie są one bytami nadrzędnymi, nie realizują żadnych z góry narzuconych celów, lecz umożliwiają osiąganie celów indywidualnych. Wolność od jest pewnym brakiem, nieobecnością przeszkód. Jest ona bierna i obiektywna. Podstawowym jej sensem jest wolność od kajdan, zniewolenia, więzienia przez innych. Próbując lepiej unaocznić, czym jest wolność negatywna, posługuje się Berlin metaforą otwartych drzwi. Człowiek wolny stoi przed wieloma otwartymi drzwiami, choć wcale nie ma on obowiązku, którychkolwiek przekraczać (to już byłoby wkraczanie w obszar wolności pozytywnej). Wolność w tym ujęciu jest raczej sposobnością do działania, niż samym działaniem. Zawiera się w tym możliwość wyboru powstrzymania się od działania, od realizacji jakichkolwiek celów, co wcale nie przekreśla wolności.

16. wolność pozytywna- Sens tej koncepcji wynika z pragnienia kontrolowania swojego życia; z chęci bycia sobie panem; z marzenia, aby żadne zewnętrzne przeszkody nie stawały na drodze do realizacji naszych celów, a istniały warunki umożliwiające ich osiąganie. Stajemy się wolni przyjmując aktywną postawę, będąc podmiotem, a nie przedmiotem działania. Wolność ta kładzie nacisk na aktywność, wprowadza kategorię subiektywnego odczucia wolności. Aby móc panować nad własnym życiem, nie można być „niczyim niewolnikiem", ani natury, ani własnych często zgubnych namiętności ani innych politycznych, prawnych, społecznych gatunków „niewolnictwa". W trakcie procesu wyzwalania się może dojść do uświadomienia sobie rozszczepienia jaźni na „panującą" i „uległą". Panująca strona to rozum, „wyższa natura", „prawdziwa, autonomiczna" osobowość albo określana jest jako „to, co we mnie najlepsze". W tym dualistycznym spojrzeniu na człowieka jaźni „panującej" przeciwstawia się „niższą naturę", irracjonalne impulsy, nie kontrolowane pragnienia, dążenia do natychmiastowej przyjemności, „empiryczną" albo „heteronomiczną" osobowość wymagającą surowej dyscypliny. Prawdziwe Ja można też utożsamiać z czymś szerszym od samej jednostki, jako społeczną całość, której przypisuje się nadrzędność. Ten byt, narzucając swą „organiczną" jednolitą wolę jednostkom przyczynia się do własnego i ich wyswobadzania.

17. wolność egzystencjalna- Wolność egzystencjalna polega na tym, że człowiek jest skazany na wybieranie jednej z wielu otwierających się przed nim w danym momencie możliwości. Szczególnym rodzajem wolności egzystencjalnej jest wolność wyboru między dobrem i złem. Wolność egzystencjalna jest tym większa, im większy jest zakres możliwości, z których mogę wybierać i w kierunku, których mogę działać. Przykładem wolności egzystencjalnej jest na przykład wybór pomiędzy pójściem do kina czy na wycieczkę, jakiego dokonuje młody człowiek, albo jego wybór pomiędzy pójściem na studia polonistyczne czy matematyczne itp. Z wyborem o charakterze moralnym mamy do czynienia wówczas, gdy głos sumienia zwróci temu samemu młodemu człowiekowi uwagę na to, że jakaś jego skłonność, która sama w sobie nie jest ani dobra ani zła, przyniesie krzywdę innym ludziom. Dzięki wolności egzystencjalnej człowiek wykracza poza porządek natury

18 wolność metafizyczna- Szczególnym przypadkiem wolności egzystencjalnej jest wolność metafizyczna, która dotyczy tych wyborów życiowych, które mają charakter moralny, a więc są wyborami między głosem sumienia a żądzami i skłonnościami w sytuacji, gdy sumienie się tym żądzom i skłonnościom sprzeciwia. Mamy tu do czynienia z tymi wyborami w życiu ludzkim, gdy na rozwidleniu dróg jedna jest jakby oświetlona światłem, podczas gdy druga jest ciemna. Niezależnie od szczegółowego poglądu na naturę sumienia, tak rozumiana wolność metafizyczna jest na płaszczyźnie wyborów częścią wolności egzystencjalnej, wszelako ze względu na swój duchowy charakter, tzn. ze względu na swój związek z wolą Boga, wykracza poza płaszczyznę wyborów egzystencjalnych, otwierając w człowieku nowy, właśnie duchowy wymiar.

19. społeczeństwo katalektyczne, wolny rynek- W społeczeństwie katalaktycznym prawo ewoluuje niezwykle wolno. Sprawia to wrażenie, że prawo jest niezmienne. Takie niezmienne prawo jest potężne i panuje nad społeczeństwem, chroniąc je przed panowaniem człowieka nad człowiekiem. Społeczeństwo katalaktyczne jest - wraz ze swoimi obyczajami, instytucjami prawnymi, mechanizmem rynkowym itd. - wynikiem dziesiątki tysięcy lat trwającej ewolucji, na którą składały się wprawdzie ludzkie działania, ale która nie toczyła się wedle żadnego ludzkiego planu. Dlatego ludzki umysł nie jest w stanie tej ewolucji w pełni zrozumieć, nie jest też w stanie pojąć w pełni mechanizmu funkcjonowania cywilizacji katalaktycznej. Przeświadczenie to nie jest spowodowane niedocenianiem wartości ludzkiego rozumu, czyli brakiem racjonalizmu, ale jedynie wynikiem krytycyzmu, bez którego racjonalizm jest jedynie swoją kulawą parodią. Rozum bez krytyki rozumu nic bowiem nie jest wart poznawczo, zaś praktycznie przynieść może ogromne szkody.

Społeczeństwo katalektyczne - opiera się na sferze wolności w której może podejmować decyzje, które nie są namacalne. np. niewidzialna ręka rynku - ludzie starają się podejmować racjonalne decyzje, a
nie kierować się własnymi interesami. katalaksja - wymiana -> robienie z wroga przyjaciela

Wolny rynek umożliwia szybki, bezpośredni i przebiegający bez zakłóceń kontakt między wynalazcą a przedsiębiorcą zainteresowanym posłużeniem się wynalazkiem czy nową technologią dla zwiększenia własnych zysków.

20. relacja wolności pozytywnej i negatywnej - gwarancja czy zagrożenie- Dla zwiększania wolności pozytywnej w pewnych grupach (np. pomagając ubogim) musimy poświęcić wolność negatywną innych grup (np. opodatkowując zamożnych). Do pewnego stopnia daje się godzić oba warunki, aby być wolnym trzeba mieć możliwości działania w sytuacji, gdy nie występuje niepotrzebna ingerencja.

Wolność pozytywna to możliwość osiągnięcia zamierzonych celów. W przeciwieństwie do wolności negatywnej, która winna być dystrybuowana egalitarnie, wolność pozytywna implikuje nierówność. Nie można wyobrazić sobie, aby wszyscy dysponowali identycznymi możliwościami, które różnicowane są przez indywidualne dyspozycje, odmienność warunków czy zrządzenie losu wreszcie.

Wolność negatywna: "Jak daleko sięga obszar, w granicach którego podmiot - osoba czy grupa osób - ma lub powinien mieć całkowitą swobodę działania wedle własnej woli, bez wtrącania się innych osób?". Berlin w charakterystyczny dla siebie metaforyczny sposób nadaje temu pytaniu także inną postać: ile drzwi stoi przed mną otworem, jakie są przeszkody, które napotykam? W sensie negatywnym wolność tego rodzaju polega na braku przymusu. Uświadomiwszy sobie, iż pojmowanie wolności jako realizacji pragnień bez ingerencji ze stronny innych osób, może oznaczać osiąganie wolności także przez wygaszenie pragnień, Berlin modyfikuje koncepcję wolności przez jej obiektywizację, uznanie, iż polega ona na braku przeszkód na drodze realizacji pragnień ("ile drzwi stoi przede mną otworem").Wolność pozytywna: "Co lub kto jest źródłem władzy lub ingerencji, która może przesądzić, że ktoś ma zrobić raczej to niż tamto, być taki a nie inny?", czy kieruję sobą sam, czy też czynią to inni.

Wolność negatywna oznacza decydowanie i działanie swobodne w ramach prawa. Wolność pozytywną Berlin rozumie jako bycie panem samego siebie, nie zaś czyimś niewolnikiem czy też niewolnikiem natury lub uczuć. Obywatele stanowiąc prawa są panami samych siebie, i w tym sensie są wolni. Rousseau uważa niepodporządkowanie się woli powszechnej za rezygnację. Berlin, przeciwnie, upatruje w dominacji ogółu czy społeczeństwa nad jednostką przymusu, który niweczy wolność jednostki.

21. znaczenie wolności egzystencjalnej w ostatnich latach PRL- tego nie mam(??)

22. formalne i materialne znaczenie pojęcia dobra wspólnego- Dobro wspólne - nie tylko suma pojedynczych dóbr, należy do każdego z osobna i do wszystkich razem, pewna własność wspólnoty;
Sprawiedliwość jest sposobem dochodzenia d dobra wspólnego
Formalne - cecha wspólnoty, która ma prowadzić do pełnego i ostatecznego bycia członkiem wspólnoty
Materialne - zawsze bycie poniżej w stosunku do ideału, który ma być osiągnięty
23.obowiązki organizacji politycznej a dobro wspólne- Angażowanie wszystkich członków społeczeństwa, Zaangażowanie na rzecz wszystkich (korzyści dla ogółu), Członkowie szukają dobra dla wspólnoty przynosi osobiste korzyści, Wszyscy mają prawo do korzystania z warunków dobra wspólnego, Obowiązek harmonizowania partykularnych interesów, Uwzględnianie mniejszości, Stworzenie warunków, aby być pełnoprawnym człowiekiem, członkiem sugestia dzielenia dobra z innymi; interes publiczny to◊społeczeństwa szczęście ogółu
24.osoba a dobro wspólne -Dobro wspólne a dobro jednostki są komplementarne; osoba jest zwierzęciem politycznym realizuje się z innymi i dla innych; dobro wspólne ma na celu pełniejszą realizację jednostki
25. wspólnota a dobro wspólne -Znaczenie wspólnot, ich racja istnienia, sens struktur są pewnym dobrem
Odpowiedzialność wszystkich za dobro wspólne
Stworzenie takich warunków, aby dobro wspólne mogło być udziałem wszystkich członków społeczeństwa
Pewne niższe wspólnoty nie są w stanie osiągnąć poziomu rozwoju i jest to zadanie wspólnot wyższych, aby im pomóc

---