AGRESJA INSTRUMENTALNA - akt agresji służący osiągnięciu innego celu poza zadaniem bólu czy zranieniem.
AGRESJA WROGA - akt agresji poprzedzony uczuciem gniewu, którego celem jest zadanie bólu lub zranienie.
ALTRUIZM - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z pominięciem własnego interesu. Często człowiek angażując się w takie działania, ponosi określone koszty.
ATRYBUCJA WEWNĘTRZNA - wnioskowanie, że przyczyną zdarzenia są twoje właściwości, w odróżnieniu od czynników, które są względem ciebie zewnętrzne.
ATRYBUCJA ZEWNĘTRZNA - wnioskowanie, iż jakaś osoba zachowała się w określony sposób ze względu na właściwości sytuacji, w której się znalazła. Zakłada się tu, że w tej sytuacji większość ludzi reagowałaby w ten sam sposób.
ATRYBUCJE OBRONNE - takie wyjaśnienie zachowania, które pozwala unikać poczucia tego, że jest się podatnym na zranienia i śmiertelnym.
AUTOPERSWAZJA - długotrwała zmiana postawy, która jest konsekwencją prób usprawiedliwiania samego siebie.
BARIERA NADMIERNEJ UFNOŚCI - zbyt duże zaufanie do trafności własnych sądów. Zazwyczaj nie są one tak trafne, za jakie się je przyjmuje.
BEHAWIORYZM - szkoła psychologiczna, która utrzymuje, iż aby zrozumieć ludzkie zachowanie, wystarczy jedynie rozważyć nagradzające właściwości środowiska - to znaczy to, w jaki sposób pozytywne i negatywne wydarzenia w otoczeniu są związane ze specyficznymi zachowaniami.
BEZREFLEKSYJNY KONFORMIZM - podporządkowanie się zinternalizowanym normom społecznym bez zastanawiania się nad przesłankami działania.
BŁĘDNE OKREŚLENIE PRZYCZYN POBUDZENIA - przypisanie własnego pobudzenia niewłaściwemu źródłu, czego konsekwencją jest fałszywa bądź nadmiernie silna emocja.
BODZIEC WYZWALAJĄCY AGRESJĘ - przedmiot kojarzony potocznie z działaniami agresywnymi. Sama jego obecność zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia aktów agresji.
DEHUMANIZACJA - proces polegający na pozbawieniu ofiary cech ludzkich i deprecjonowaniu jej wartości. Dehumanizacja obniża opór przed dokonywaniem aktów agresji i sprawia, że raz podjęta agresja ułatwia następne zachowania tego typu i znacznie zwiększa prawdopodobieństwo ich wystąpienia.
DEINDYWIDUACJA - utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów.
DOBÓR KREWNIACZY - koncepcja, zgodnie z którą zachowania jednostki mające na celu ochronę życia spokrewnionych z nią osób są utrwalane poprzez mechanizm naturalnej selekcji.
DOSTĘPNOŚĆ - łatwość, z jaką możemy sobie uświadomić rozmaite myśli i idee. Idea dostępna to taka, która jest obecnie uświadamiana albo, która może łatwo zostać przywołana do świadomości.
DYSONANS PODECYZYJNY - dysonans, który zostaje nieuchronnie wzbudzony po podjęciu decyzji. W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej.
DYSONANS POZNAWCZY - popęd albo poczucie dyskomfortu, pierwotnie definiowane jako konsekwencja utrzymywania dwóch lub więcej niezgodnych ze sobą elementów poznawczych, następnie określany jako konsekwencja zaangażowania się w działanie, które jest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej i rozsądnej.
EFEKT CZĘSTOŚCI KONTAKTÓW - zjawisko polegające na tym, że im częściej widzimy i kontaktujemy się z drugą osobą, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie ona naszym przyjacielem.
EFEKT CZYSTEJ EKSPOZYCJI - zjawisko polegające na tym, że im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić.
EFEKT PIERWSZEŃSTWA - proces, za sprawą którego nasze pierwsze wrażenie dotyczące innej osoby wpływa na to, że jej późniejsze zachowanie interpretujemy w sposób zgodny z tym pierwszym wrażeniem.
EFEKT WIDZA - zależność polegająca na tym, że im więcej jest świadków nagłego wypadku, tym mniejsza istnieje szansa, że którykolwiek z nich podejmie interwencję.
EMBLEMATY - niewerbalne gesty, które w danej kulturze są dobrze zdefiniowane. Mają zwykle swoje bezpośrednie słowne odpowiedniki, tak jak znak OK.
EMOCJONALNY KOMPONENT POSTAWY - emocje i uczucia, jakie ludzie kojarzą z obiektem postawy.
FACYLITACJA SPOŁECZNA - napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszych.
GRUPA NIESPOŁECZNA - grupa, w której dwie lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sobą.
GRUPA OBCA - grupa, z którą jednostka się nie identyfikuje.
GRUPA SPOŁECZNA - grupa, w której dwie lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależny od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać.
HEURYSTYKA DOSTĘPNOŚCI - nieformalna reguła umysłowa, na mocy której ludzie wydają sąd, kierując się tym, jak łatwo mogą coś przywołać do świadomości.
HEURYSTYKA REPREZENTATYWNOŚCI - uproszczona metoda wnioskowania polegająca na tym, że klasyfikacji czegoś dokonuje się na podstawie stopnia podobieństwa do przypadku typowego.
HEURYSTYKA ZAKOTWICZENIA/DOSTOSOWANIA - uproszczona metoda wnioskowania, która polega na posłużeniu się jakąś liczbą czy wartością jako punktem wyjściowym i następnie na sformułowaniu odpowiedzi na pytanie przez zmodyfikowanie tej wartości stanowiącej zakotwiczenie. Ludzie często nie modyfikują jej w stopniu wystarczającym.
HEURYSTYKI WYDAWANIA SĄDÓW - uproszczone reguły wnioskowania, którymi posługują się ludzie, by wydawać sądy w sposób szybki i efektywny.
HIPOTEZA EMPATII-ALTRUIZMU - przekonanie, zgodnie z którym empatia odczuwana względem drugiej osoby skłania do udzielenia jej pomocy bez względu na konsekwencje podjętych czynów.
HIPOTEZA MIMICZNEGO SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO - hipoteza głosząca, że własny wyraz mimiczny może determinować emocję, która jest doświadczana.
HIPOTEZA PRZEŁADOWANIA URBANISTYCZNEGO - przekonanie, że mieszkańcy miast, broniąc się przed nadmiarem stymulacji, jakich dostarcza im miejskie życie, wykazują tendencję do zamykania się w sobie i unikania kontaktów z innymi ludźmi.
INDUKOWANIE - szybkie rozprzestrzenianie się emocji lub zachowań w tłumie.
INFORMACYJNY WPŁYW SPOŁECZNY - wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ spostrzegamy te osoby jako źródło informacji, dające wskazówki dla naszego zachowania. Dostosowujemy się, ponieważ wierzymy, że cudza interpretacja niejasnej sytuacji jest bardziej poprawna niż nasza.
INGRACJACJA - stosowanie strategii w celu manipulowania ludźmi czy zdobywania ich sympatii.
INTROSPEKCJA - proces, w którym człowiek spogląda w swoje wnętrze i bada swoje myśli, uczucia i motywy.
INWESTYCYJNY MODEL ZWIĄZKU - teoria, w której przyjmuje się, że to, co ludzie wnoszą w dany związek, zależy od satysfakcji, jaką im on daje. Satysfakcji definiowanej w kategoriach nagród, kosztów, a także poziomu odniesienia i porównawczego poziomu odniesienia oraz inwestycji, które stracą, gdy się z tego związku wycofają.
JA ODZWIERCIEDLONE - spostrzeganie siebie oczami innych ludzi i włączanie ich opinii do własnego pojęcia Ja.
KIEROWANIE WRAŻENIEM - świadome bądź nieświadome aranżowanie starannie skonstruowanej prezentacji Ja, która wytworzy u innych określone wrażenie, zgodne z naszymi celami czy potrzebami w interakcji społecznej.
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA - sposób, w jaki ludzie komunikują, intencjonalnie bądź nieintencjonalnie, bez słów. Wskaźniki niewerbalne obejmują mimikę, ton głosu, gesty, pozycje i ruchy ciała, dotyk, spoglądanie.
KOMUNIKAT PERSWAZYJNY - komunikat przekonujący do zajęcia określonego stanowiska w danej sprawie.
KOMUNIKATY WZBUDZAJĄCE STRACH - komunikaty perswazyjne, które próbują zmienić postawy ludzi poprzez wzbudzanie w nich strachu.
KONFLIKT MOTYWÓW MIESZANYCH - konflikt, w którym obie strony mogą zyskać dzięki współdziałaniu, a jednostka może zyskać jeszcze więcej dzięki rywalizowaniu ze swoim partnerem.
KONFLIKT O SUMIE ZEROWEJ - konflikt, w którym wygrana jednej strony jest zawsze równa przegranej drugiej strony, tak jak w zawodach lekkoatletycznych.
KONFORMIZM - zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wpływu innych ludzi.
KRAŃCOWY BŁĄD ATRYBUCJI - skłonność do czynienia atrybucji z dyspozycji w odniesieniu do całej grupy ludzi.
KREOWANIE USPRAWIEDLIWIEŃ DLA MOŻLIWEJ PORAŻKI - tworzenie utrudnień i wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym wytłumaczeniem.
MIŁOŚĆ BRATERSKA - uczucie zaangażowania, bliskości w stosunku do drugiej osoby, któremu nie towarzyszy namiętność ani pobudzenie fizyczne.
MIŁOŚĆ EROTYCZNA - intensywna tęsknota za drugą osobą, której towarzyszy fizjologiczne pobudzenia. Kiedy wszystko układa się dobrze - druga strona również nas kocha - odczuwamy ogromne spełnienie i ekstazę, a kiedy nie - odczuwamy głęboki smutek i rozpacz.
MODEL WYPRACOWANIA PRAWDOPODOBIEŃSTW - teoria, w której zakłada się, że istnieją dwa sposoby zmiany postawy za pośrednictwem komunikatów perswazyjnych. Centralna strategia pojawia się, gdy ludzie mają motywację i zdolność do skupienia uwagi na argumentach zawartych w komunikacie. Peryferyczna strategia występuje, gdy ludzie nie skupiają swojej uwagi na argumentach, lecz są pod wpływem charakterystyk powierzchniowych.
MODEL WSPÓŁZMIENNOŚCI - koncepcja, według której dokonujemy atrybucji przyczynowych dotyczących zachowania jakiejś osoby na podstawie obserwacji faktów, które zmieniają się wraz z jej zachowaniem - na przykład, jak dalece czyjś taniec staje się niezdarny tylko wówczas, gdy tańczy z tym, a nie innym partnerem.
MOTYWACJA WEWNĘTRZNA - angażowanie się w jakieś działanie, ponieważ sprawia nam ono przyjemność lub wzbudza nasze zainteresowanie, a nie wskutek zewnętrznych nacisków lub dla zewnętrznych korzyści.
MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA - angażowanie się w jakieś działanie wskutek zewnętrznych nacisków bądź dla zewnętrznych korzyści, a nie dlatego, że wykonanie zadania sprawia nam przyjemność bądź wzbudza nasze zainteresowanie.
MYŚLENIE GRUPOWE - rodzaj myślenia, w którym bardziej liczy się dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy niż realistyczne uwzględnianie faktów.
NIEREALISTYCZNY OPTYMIZM - forma obronnej atrybucji, polegająca na przeświadczeniu ludzie, że rzeczy dobre przydarzą się raczej im niż podobnym do nich, a złe przydarzą się raczej innym niż im samym.
NIEWYSTARCZAJĄCA KARA - dysonans wzbudzony wtedy, gdy jednostka nie ma wystarczającego zewnętrznego uzasadnienia, że nie zaangażowała się w pożądane przez nią działanie lub zrezygnowała z pożądanego przez nią obiektu, co zwykle prowadzi do obniżenia atrakcyjności zakazanego działania lub obiektu.
NORMA ODWZAJEMNIANIA - norma społeczna, która stwierdza, że jeżeli otrzymujesz coś dobrego od innej osoby, to jesteś zobowiązany odpłacić jej tym samym.
NORMAWZAJEMNOŚCI - założenie, że inni będą nas traktować w ten sam sposób, w jaki my ich traktujemy.
NORMATYWNY WPŁYW SPOŁECZNY - wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ chcemy być przez nich lubiani i akceptowani.
NORMY SPOŁECZNE - ukryte albo jasno sprecyzowane reguły grupy dotyczące akceptowanych zachowań, wartości i przekonań jej członków.
NORMY SUBIEKTYWNE - przekonania na temat tego, jak inni ludzie, z których opinią się liczymy, ocenią określone zachowanie.
OBRONA STANOWISKA NIEZGODNEGO Z WŁASNĄ POSTAWĄ - proces, który pojawia się, kiedy ktoś wyraża opinię lub postawę sprzeczną ze swoim osobistym przekonaniem lub postawą.
OCZEKIWANIA OPARTE NA KATEGORII - oczekiwania dotyczące ludzi bazujące na cechach grupy, do której te osoby przynależą, na przykład oczekiwanie, że ktoś kocha chodzić na przyjęcia, ponieważ należy do towarzystwa miłośników przyjęć lub żeńskiego kółka studenckiego.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ - przekonanie, że odpowiada się za własne czyny.
OSOBOWOŚĆ ALTRUISTYCZNA - osobowość, którą charakteryzuje tendencja do udzielania pomocy innym osobom.
OSZCZĘDNOŚĆ POZNAWCZA - teza mówiąca, że ludzie uczą się stosować efektywne uproszczenia myślowe i praktyczne reguły zdroworozsądkowe, które pomagają im zrozumieć rzeczywistość społeczną, ponieważ nie są zdolni przetwarzać całej oddziałującej na nich informacjo społecznej.
PAMIĘĆ AUTOBIOGRAFICZNA - treści pamięciowe dotyczące własnych myśli, uczuć i zachowań w przeszłości.
PERYFERYCZNA STRATEGIA PERSWAZJI - przypadek, w którym ludzie nie analizują argumentów zawartych w komunikacie perswazyjnym, są natomiast pod wpływem wskazówek peryferycznych.
PŁAWIENIE SIĘ W CUDZEJ CHWALE - dążenie do poprawienia własnego wizerunku przez wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są sławni.
PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI - tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim zachowanie ludzi jest wynikiem oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli czynników sytuacyjnych.
POJĘCIE JA - zawartość naszego Ja, to znaczy spostrzegane przez nas nasze własne myśli, przekonania i cechy osobowości.
POLARYZACJA GRUPOWA - tendencja grup do podejmowania decyzji, które są bardzie skrajne niż początkowe inklinacje członków.
POMNIEJSZANIE - niedocenianie wpływu jednej przyczyny naszego zachowania, kiedy inna przyczyna jest szczególnie wyrazista i łatwo dostrzegalna.
PORÓWNANIA SPOŁECZNE W DÓŁ - porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się niżej w zakresie jakiejś cechy czy zdolności, mające na celu uzyskanie poczucia większego zadowolenia z siebie.
PORÓWNANIA SPOŁECZNE W GÓRĘ - porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się wyżej niż my w zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu określenie standardu doskonałości.
PORÓWNAWCZY POZIOM ODNIESIENIA - oczekiwania ludzi odnośnie poziomu nagród i kar, które otrzymaliby w różnych związkach z innymi.
POSTAWA - trwała ocena - pozytywna lub negatywna - ludzi, obiektów i pojęć.
POSTAWA OPARTA NA EMOCJACH - postawa oparta bardziej na uczuciach i wartościach ludzi niż na przekonaniach o naturze obiektu postawy.
POSTAWA OPARTA NA POZNANIU - postawa oparta przede wszystkim na przekonaniach ludzi na temat właściwości obiektu postawy.
POSTAWA OPARTA NA ZACHOWANIU - postawa oparta na obserwacji, jak zachowujemy się wobec obiektu postawy.
POZIOM UFNOŚCI - liczba wyliczona za pomocą technik statystycznych, która informuje badacza o tym, jakie jest prawdopodobieństwo, że wyniki jego eksperymentu są dziełem przypadku, a nie są efektem działania zmiennej niezależnej lub zmiennych niezależnych.
POZNAWANIE SPOŁECZNE - w jaki sposób ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym. Dokładniej, jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w wydawaniu sądów i w podejmowaniu decyzji.
POZNAWCZY KOMPONENT POSTAWY - przekonania ludzi na temat właściwości obiektu postawy.
PROMOWANIE SIEBIE - proces polegający na tym, że ludzie próbują wywrzeć pozytywne wrażenie na innych, opisując własne talenty i manifestując swoją wiedzę.
PRÓŻNIACTWO SPOŁECZNE - uspokojenie wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania. Uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudnych.
PRYWATNA AKCEPTACJA - dostosowanie się do zachowania innych ludzi bez prawdziwego przekonania o tym, że to, co oni robią albo mówią jest słuszne.
PSYCHOZA TŁUMU - pojawienie się w grupie ludzi podobnych fizycznych symptomów bez znanej fizycznej przyczyny.
PUBLICZNY KONFORMIZM - dostosowanie się publiczne do zachowania innych ludzi, bez konieczności wiary w to, co robimy lub mówimy.
RELACJE DAROWIZNY - związki, w których ludzie troszczą się przede wszystkim o zaspokojenie potrzeb drugiej osoby.
RELACJE WYMIANY - relacje interpersonalne oparte na potrzebie równości.
REZULTATY NIETOŻSAME - konsekwencje określonego przebiegu działania, które nie mogłoby wystąpić przy alternatywnym działaniu.
ROZPROSZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI - fenomen polegający na tym, że wraz ze wzrostem liczby przygodnych świadków zmniejsza się poczucie odpowiedzialności za rozwój wypadków.
ROZWIĄZANIA INTEGRUJĄCE - rozwiązania konfliktów z korzyścią dla obu stron.
RÓŻNICA MIĘDZY AKTOREM A OBSERWATOREM - tendencja do spostrzegania zachowań innych ludzi jako następstwa ich dyspozycji, podczas gdy swoje własne zachowania tłumaczy się wpływem czynników sytuacyjnych.
RÓŻNICE INDYWIDUALNE - składniki osobowości, które odróżniają nas od innych ludzi.
SAMOSPEŁNIAJĄCE SIĘ PROROCTWO - zjawisko polegające na tym, że ludzie mają określone oczekiwania dotyczące innej osoby, co wpływa na ich postępowanie względem tej osoby, które powoduje, że zachowuje się ona w sposób zgodny z ich wyjściowymi oczekiwaniami.
SAMOŚWIADOMOŚĆ - skupienie uwagi na własnych uczuciach, przekonaniach i wartościach.
SCHEMATY - struktury poznawcze, za pomocą których ludzie organizują swoją wiedzę o świecie według pewnych tematów.
SCHEMATY JA - oparte na naszych przeszłych doświadczeniach zorganizowane struktury wiedzy o nas samych, które pomagają nam zrozumieć, wyjaśnić i przewidzieć własne zachowanie.
SPOSTRZEGANIE SPOŁECZNE - badanie, w jaki sposób tworzymy wyobrażenia innych ludzi i wyciągamy wnioski ich dotyczące.
SPÓJNOŚĆ INFORMACJI - informacja mówiąca o stopniu, w jakim zachowanie jakiegoś aktora wobec określonego bodźca jest takie samo, mimo upływu czasu i innych okoliczności.
STRATA PONOSZONA W TOKU PROCESU - każdy rodzaj współoddziaływania w grupie, który utrudnia rozwiązanie problemu.
STRATEGIA COŚ ZA COŚ - oznacza zachęcanie do współdziałania najpierw przez stosowanie zachowań kooperacyjnych, a potem poprzez powtarzanie działań przeciwnika, które podjął on bezpośrednio przed nami.
STRES - negatywne uczucia i przekonania, które się pojawiają, gdy ludzie mają poczucie, że nie radzą sobie z wymogami środowiska.
STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ - oczekiwania, jakie ludzie formują co do kontaktów z innymi osobami. Oczekiwania te wynikają z rodzaju więzi między ich pierwszymi opiekunami a nimi jako niemowlętami.
STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ OPARTY NA POCZUCIU BEZPIECZEŃSTWA - styl przywiązywania się do drugiej osoby, którego cechą charakterystyczną jest zaufanie, brak lęku przed odrzuceniem i świadomość, że jest się wartościową i lubianą osobą.
STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ OPARTY NA UNIKANIU - styl przywiązywania się do drugiej osoby, którego cechą charakterystyczną jest tłumienie potrzeby nawiązania intymnych kontaktów z tą osobą, ponieważ realizacja tej potrzeby zakończyła się niepowodzeniem.
TECHNIKA DRZWIAMI-W-TWARZ - technika skłaniająca ludzi do ulegania prośbie, polegająca na tym, że ludzie najpierw są konfrontowani z wygórowaną prośbą, którą będą odrzucać, a następnie z mniejszą, bardziej rozsądną prośbą, co do której się sądzi, że zostanie zaakceptowana.
TECHNIKA NISKIEJ PIŁKI - pozbawiona skrupułów strategia, mocą której sprzedawca nakłania klienta, aby zgodził się kupić produkt po bardzo niskiej cenie, następnie twierdzi, że to była pomyłka i podnosi cenę.
TECHNIKA STOPA-W-DRZWI - technika skłaniająca ludzi do ulegania prośbie, polegająca na konfrontacji najpierw z mała prośbą, którą na ogół każdy zgadza się spełnić, a następnie z prośbą większą, co do której się oczekuje, że również zostanie przyjęta.
TEORIA ATRYBUCJI - określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego zachowania, jak i zachowania innych ludzi.
TEORIA AUTOAFIRMACJI - teoria sugerująca, że ludzie będą likwidować wpływ dysonansu wzbudzającego zagrożenie dla ich pojęcia Ja przez potwierdzanie swojej kompetencji w dziedzinie, która nie jest związana z zagrożeniem.
TEORIA PODTRZYMYWANIA POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI - teoria, która głosi, że pojęcie Ja może być zagrożone zachowaniem drugiej osoby i że na wielkość tego zagrożenia wpływa zarówno to, jak bliska jest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania się dla naszego pojęcia Ja.
TEORIA PORÓWNAŃ SPOŁECZNYCH - koncepcja, zgodnie z którą poznajemy swoje własne zdolności i postawy poprzez porównywanie się z innymi ludźmi.
TEORIA PRZYCZYNOWOŚCI - teoria dotycząca przyczyn naszych uczuć i zachowań.
TEORIA REAKTANCJI - koncepcja, wedle której zagrożenie wolności wyboru określonego zachowania powoduje wzbudzenie nieprzyjemnego stanu przeciwstawiania się.
TEORIA ROLI SPOŁECZNEJ - teoria mówiąca, że różnice płciowe pojawiające się w zachowaniu społecznym wynikają ze społecznego podziału pracy pomiędzy płciami.
TEORIA RÓWNOŚCI - teoria, w której przyjmuje się, że ludzie czują się najszczęśliwsi takich związkach, w których zarówno koszty jak i zyski będące udziałem jednej ze stron są w przybliżeniu takie same jak koszty i zyski przypadające drugiej stronie.
TEORIA SAMOPOTWIERDZANIA - teoria sugerująca, że ludzie posiadają potrzebę potwierdzania swojego pojęcia Ja, bez względu na to, czy to pojęcie jest pozytywne czy negatywne.
TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI - koncepcja przyjmująca, że kiedy człowiek koncentruje uwagę na sobie samym, zaczyna oceniać własne zachowanie i porównywać je ze swymi wewnętrznymi normami i wartościami.
TEORIA SPOSTRZEGANIA SIEBIE - teoria głosząca, że gdy nie jesteśmy pewni naszych postaw i uczuć, bądź są niejednoznaczne, wnioskujemy o nich, obserwując własne zachowanie i sytuację, w której się ono pojawia.
TEORIA WPŁYWU SPOŁECZNEGO - teoria, według której dostosowanie się do wpływu społecznego zależy od siły, bezpośredniości i liczby innych ludzi w grupie.
TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ - w teorii tej zakłada się, że to, co ludzie sądzą o swoim związku z inną osobą, zależy od tego, jak spostrzegają nagrody, które daje im ten związek, koszty, na jakie się narażają, na jaki - ich zdaniem - związek zasługują i jakie jest prawdopodobieństwo nawiązania lepszych stosunków z kimś innym.
TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ 2 - przekonanie, w którym przyjmuje się dwie zasady: zasada maksymalizacji zysków i zasada minimalizacji kosztów.
TŁUMIENIE - usiłowanie, by nie myśleć o czymś.
TRÓJCZYNNIKOWA KONCEPCJA MIŁOŚCI - koncepcja, zgodnie z którą miłość jest stanem składającym się z trzech podstawowych elementów: uczucia bliskości, namiętności oraz zaangażowania.
UKRYTA TEORIA OSOBOWOŚCI - schematy, które ludzie stosują, by pogrupować różne rodzaje cech osobowości.
UODPORNIENIE POSTAWY - uczynienie ludzi odpornymi na próby zmiany ich postawy poprzez wstępne zaaplikowanie im małej dawki argumentów sprzecznych z ich stanowiskiem.
UPRZEDZENIE - wroga bądź negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi, oparta wyłącznie na ich przynależności do tej grupy.
USPRAWIEDLIWIANIE SAMEGO SIEBIE - tendencja do usprawiedliwiania własnych działań w celu podtrzymania swojej samooceny.
UZASADNIANIE WYSIŁKU - występująca u ludzi tendencja do podwyższania oceny tego, na co ciężko pracowali, aby to osiągnąć.
UZASADNIENIE WEWNĘTRZNE - likwidowanie dysonansu poprzez dokonanie jakiejś zmiany w sobie.
UZASADNIENIE ZEWNĘTRZNE - wyjaśnienie, jakie podaje osoba dla swojego dysonansowego zachowania, wskazujące na przyczynę, która znajduje się poza nią samą.
WIARA W SPRAWIEDLIWY ŚWIAT - forma obronnej atrybucji, gdzie zakłada się, że zło dotyka złych ludzi, natomiast dobro spotyka dobrych.
WYBIÓRCZOŚĆ INFORMACJI - informacja mówiąca o tym, do jakiego stopnia dany aktor zachowuje się w ten sam sposób wobec różnych bodźców.
WYRAZISTOŚĆ SPOSTRZEŻENIOWA - informacja, która skupia naszą uwagę.
WYUCZONA BEZRADNOŚĆ - stan pesymizmu, który wynika z wyjaśniania negatywnego wydarzenia jako spowodowanego przez stabilne, wewnętrzne i globalne czynniki.
ZACHOWANIE PROSPOŁECZNE - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie.
ZADANIE ADDYTYWNE - zadanie grupowe, którego wykonanie jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób.
ZADANIE DYSJUNKTYWNE - zadanie grupowe, którego poziom rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy.
ZADANIE KONIUNKTYWNE - zadanie grupowe, którego wynik zależy od tego, jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek.
ZGODNOŚĆ INFORMACJI - informacja dotycząca tego, w jakim stopniu inni ludzie zachowują się wobec tych samych bodźców w ten sam sposób jak to czyni aktor.
ZJAWISKO WROGICH MEDIÓW - odkrycie, że każda z antagonistycznych, silnie zaangażowanych coś grup spostrzega neutralne, zrównoważone przekazy mediów jako sobie wrogie, ponieważ media nie przedstawiły faktów w jednostronnym ujęciu, o którym antagoniści „wiedzą”, że jest prawdą.
ZMIANA POSTAWY SPOWODOWANA WYSZUKIWANIEM PRZYCZYN - zmiana postawy będąca konsekwencją zastanawiania się nad przyczynami swoich postaw.
ZNACZENIE OSOBISTE - stopień, w jakim dana sprawa ma istotne konsekwencje dla samopoczucia ludzi.