*1934r. Russel Marker zsyntetyzował progesteron z bulwy meksykańskiego pochrzynu

• DZIAŁANIE ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ:

-blokowanie owulacji

-zaburzenia perystaltyki jajowodów

-zmiany w endometrium

-zmiany w śluzie

Zapewnione jest to głównie przez progesteron.

Obecność estrogenów ma zapewnić regularność cyklu, rozumianą jako występowanie kilkudniowych krwawień imitujących krwawienie miesiączkowe i brak krwawień oraz plamień pomiędzy nimi.

Etynyloestrogen -syntetyczny E o 5-10-krotnie silniejszym działaniu od estradiolu.

Silnie działa na wątrobę , hamuje FSH, stabilizuje endometrium.

• RODZAJE ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ:

-tabletka doustna

-implanty podskórne (niedostępne w Polsce)

-IUD (Intra Uterine Device -wkładka domaciczna)

-pierścień dopochwowy

-plastry

-iniekcje

• DTA (doustna terapia hormonalna)

-najpopularniejsza metoda

-tabletki 2-składnikowe i składające się tylko z progesteronu

-tabletki 2-składnikowe przyjmuje się w schemacie: 21 dni + 7 dni przerwy; przez cały czas : 28 dni (21 tabletek z hormonami ,7 tabletek placebo- w niektórych krajach ; w Polsce -preparat Yaz-24 tabletki z hormonami, 4 tabletki placebo)

TABLETKI ZAWIERAJĄCE SAME PROGESTAGENY

Wskazania:

-karmienie piersią

-u kobiet u których tabletka 2-składnikowa jest przeciwwskazana: cukrzyca powikłana naczyniowo, choroby układu sercowo-naczyniowego

-ewentualnie u kobiet o zdiagnozowanych czynnikach ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej

- u palących papierosy

ANTYKONCEPCJA POTKOITALNA

-stosowana do 72 h po stosunku

-w Polsce -Escapelle- jednorazowa dawka progesteronu

-zaburza cykl

-nie dopuszcza do zapłodnienia

-opóźnia wędrówkę komórki jajowej

-zmienia grubość błony śluzowej macicy

Zmniejszenie skuteczności antykoncepcji doustnej:

-pominięcie tabletki

-biegunki, wymioty

-przyjmowanie leków zaburzających wchłanianie z przewodu pokarmowego (antybiotyki -z grupy penicylin β-laktamowych, chinoliny, tetracykliny, metronidazol, rifampicyna, neuroleptyki, leki przeciwdepresyjne)

• PLASTRY

-w Polsce dostępna Evra

-połączenie E i P

-plastry przykleja się w 1, 7, 15 dniu cyklu

-zalecane miejsce przyklejenia: brzuch, pośladki, ramiona, plecy

-hormony przenikają bezpośrednio do krwi

-kobiety ważące > 80 kg nie powinny stosować tej metody-mniejsza skuteczność ze względu na dużą ilość tkanki tłuszczowej , przez którą ciężko przenikają hormony

• INIEKCJE

-podanie substancji progestagennej i.m.(domięśniowo) lub s.c. (w brzuch)

-w Polsce dostępne z octanem medroksyprogesteronu (Wepo provera)

-czas działania -14 tyg. ; 10-14 dni przed upływem tego okresu należy powtórzyć iniekcję

-powrót płodności- długotrwały

- często plamienie i nieregularny rytm krwawień

• PIERŚCIEŃ DOPOCHWOWY

- Nuva Ring- pierścień estrogenowo-progestagenny

-zakładany do pochwy na 21 dni

-kobieta sama go zakłada, warunkiem jego skuteczności jest stykanie się z błoną śluzową pochwy

-częsty skutek uboczny - upławy, zapalenie pochwy

• WKŁADKA WEWNĄTRZMACICZNA

- depo progestageny (Mirena)

-zakładana na 3-5 lat (przez ginekologa)

-wpływ na endometrium (ścieńczenie), na śluz, uniemożliwienie implantacji

-metoda antykoncepcyjna dla kobiet które nie chcą mieć więcej potomstwa

-odwracalność -niepełna (z uwagi na możliwość wystąpienia zakażeń narządu rodnego lub ciąży ekotopowej)

• IMPLANTY PODSKÓRNE

- lekarz wszczepia pod skórę implant, zwykle od strony wewnętrznej, mający postać 6 kapsułek silikonowo-gumowych o wymiarach i wyglądzie zapałki

-metoda niedostępna w Polsce

-w porównaniu do iniekcji charakteryzują się mniejszą dawką progestagenów uwalnianych codziennie

-skutek uboczny- zaburzenia krwawień ,w znacznej części przypadków zahamowanie miesiączkowania

• GENERACJE PROGESTAGENÓW

Pochodne 19-nortestosteronu (II i III generacja)

Pochodne 17-α-hydroksyprogesteronu

II generacja- levonorgestrel (wpływa na endometrium, działa przeciw estrogenie) i noretyseron (tabletki trójfazowe) III generacja -desogestrel (Regulon), gestogen (Sylvie 20), norgestimat (Cilest), norelgestromin (plastry), dienogest ( Jeanine), drospirenon ( Yaz)- obniża ciśnienie tętnicze krwi, redukuje objawy trądziku I hirsutyzmu, nie powoduje zatrzymania wody i sodu w organizmie Nomegestrol, nesteron, trimegestron

Octan cyproteronu- wykazuje największy potencjał antyandrogenny, odkłada się w tkance tłuszczowej Octan medroksyprogesteronu -potencjał antyestrogenowy

III generacja progestagenów powoduje wzrost stężenia HDL i obniżenie stężenia LDL- profilaktyka miażdżycy….

….ale podwyższają stężenie trój glicerydów (o ok. 29% ) . Najmniejszy wzrost trój glicerydów powodują preparaty zawierające norgestimat.

ANTYKONCEPCJA

Argumenty „za”	Argumenty „przeciw”
Ochrona przed rakiem jajnika i błony śluzowej, rakiem jelita grubego, stanami zapalnymi miednicy mniejszej Przeciwdziałanie utracie masy kostnej u kobiety po 40 r.ż. Niektóre środki działają antyandrogennie i nie powodują otyłości	- wiele objawów niepożądanych -ryzyko naczyniowe, choroba zakrzepowo-zatorowa, udary mózgu + migreny U kobiet z migreną tabletki powodują wzrost występowania udaru mózgu.

Rak piersi i szyjki macicy

• Antykoncepcja nie ma wpływu na zapadalność na raka piersi

• Zapadalność na raka szyjki macicy wynika raczej ze stylu życia

• REKOMENDACJE PTG

Wdrożenie antykoncepcji hormonalnej powinno być poprzedzone badaniem lekarskim:

-wywiad osobisty, rodzinny

-pomiar RR

-badanie piersi

-badanie ginekologiczne, cytologia

W przypadku pacjentek u których występują zaburzenia endokrynologiczne rozważamy przeprowadzenie badań hormonalnych, zaś u pacjentek z obciążonym wywiadem nt. trombofilii- wykonujemy specjalistyczne badanie koagulologiczne.

• Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania 2-składnikowej antykoncepcji hormonalnej:

• Ciąża

• Nowotwory estrogenozależne

• Ciężkie choroby wątroby

• Zakrzepica

• Choroby układu sercowo-naczyniowego

• Nadciśnienie tętnicze (powyżej 160/100)

• Długotrwałe unieruchomienie

• Palenie tytoniu ( u kobiet >35 r.ż. palących > 15 papierosów dziennie)

• WIEK A ANTYKONCEPCJA

• U młodocianych -indywidualne podejście ,stopień dojrzałości fizycznej i psychicznej, aktywność seksualna, rok po ustaleniu samoistnego rytmu krwawień miesiączkowych

• Przed 18 r.ż. za wiedzą i zgoda prawnego opiekuna

• BMI A SKUTECZNOŚĆ ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ:

Badania wykazały , że u kobiet u których BMI≥25 obciążone są większym ryzykiem zajścia w ciążę przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej.

• ANTYKONCEPCJA HORMONALNA A LEKI OTG

• Kwas acetylosalicylowy, Paracetamol- doniesienia o przypadkowych ciążach

• Ibuprofen, Wit. C, węgiel aktywowany -brak takich doniesień

• CIĄŻA PO ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ:

• W zależności od metody- różny czas powrotu płodności

• Tabletki 2-składnikowe tracą właściwości antykoncepcyjne w następnym cyklu po odstawieniu

• Jeśli chcemy zajść w ciążę bezpośrednio po odstawieniu tabletek to przyjmujemy 3-6 msc kwas foliowy wraz z antykoncepcją

• Niskoandrogenne progestageny (używane współcześnie jako składowe tabletek antykoncepcyjnych) nie mają wpływu wirylizującego na płody żeńskie

Antykoncepcja hormonalna

---