CZYNNIKI SPOŁECZNE KSZTAŁTUJĄCE NASZĄ OSOBOWOŚĆ

cztery zasadnicze czynniki:

• przekaz genetyczny

• wychowanie - wpływ otoczenia, rodziców

• środowisko

• praca własna

TEORIE WYJAŚNIAJĄCE INTERAKCJE MIĘDZYLUDZKIE

interakcja - wzajemne oddziaływanie

rodzaje teorii:

• behawiorystyczna - relacja między bodźcami i reakcjami na nie; powierzchowne; bodziec -> reakcja = bodziec -> reakcja;

• poznawcza - uwzględnia procesy psychiczne wszystkich uczestników i ich wpływ na zachowanie; kontekst społeczny;

• zysków i strat -

ZACHOWANIA ASERTYWNE JAKO PODSTAWA DOBRYCH STOSUNKÓW

4 rodzaj postaw :

• manipulacja - minimum otwartości, minimum wrażliwości

• agresja - maksimum otwartości, minimum wrażliwości

• bierność - minimum otwartości, maksimum wrażliwości

• asertywność - maksimum otwartości, maksimum wrażliwości

przyczyny zachowań nieasertywnych:

• niski obraz siebie

• brak samoakceptacji

stopnie reakcji na denerwowanie:

• przekaz informacji

• przekaz uczuć, stanów emocjonalnych

• pogróżka

• zerwanie kontaktu

WYWIERANIE WPŁYWU NA LUDZI

reguła wzajemności

reguła wzajemności - najstarsza

• istota człowieczeństwa

• działanie skierowane na przyszłość

• poczucie zobowiązania nawet wobec usługi nie chcianej

• reguła może inicjować niesprawiedliwą wymianę dóbr

• wzajemność ustępstw

• odmowa - wycofanie - technika manipulacyjna bazująca na wzajemności ustępstw;

reguła zaangażowania i konsekwencji

• jeżeli obieramy stanowisko to przy nim pozostajemy

• im większe zaangażowanie tym większa konsekwencja

• „magiczny akt” - słowo pisane silniejsze niż słowo mówione

• „zapuszczanie korzeni” - dodawanie nowych powodów i uzasadnień celem usprawiedliwienia podjętej decyzji; w konsekwencji zaangażowanie trwa pomimo zaniku warunków początkowych;

reguła społecznego dowodu słuszności

• czy coś jest poprawne decyduje postawa innych

• uznajemy racje innych gdy towarzyszy sytuacji niepewność oraz podobieństwo

• rozproszenie odpowiedzialności

reguła lubienia

narzędzia wpływu:

• przyjaźń

• atrakcyjność fizyczna

• podobieństwo

• komplementy

reguła autorytetu

czynniki wpływające na tworzenie autorytetu:

• tytuł

• ubiór

reguła niedostępności

niedostępność:

• ograniczenie ilości

• ograniczenie czasowe

reguła niedostępności - polega na przypisywaniu większej wartości tym możliwościom, które stają się dl ludzi niedostępne; im bardziej niedostępne, tym większa wartość przypisywana;

źródła jej siły:

• żeruję na skłonności ludzkiej do chodzenia na skróty - rzeczy trudne do osiągnięcia są zwykle cenniejsze

• utrata pewnej możliwości odbierana jest jako utrata wolności i swobody decyzji

RYWALIZACJA I WSPÓŁPRACA

UZASADNIANIE WŁASNEGO POSTĘPOWANIA

racjonalizowanie - uzasadnianie logiczne swego działania (parasol i whisky) lub reakcji naszego organizmu (epinerfina);

• teoria motywacji ludzkiej - teoria dysonansu poznawczego (dysonans poznawczy - stan napięcia, który występuje gdy dana osoba posiada jednocześnie dwa elementy poznawcze, które są psychologicznie niezgodne ze sobą

• nieodwołalność decyzji

• neutralizowanie dysonansu najpierw przez usprawiedliwienie zewnętrzne a następnie przez uzasadnienie wewnętrzne

• uzasadnianie wysiłku (im większy tym atrakcyjniejszy cel i silniejsze uzasadnienie)

DLACZEGO LUDZIE LUBIĄ SIĘ NAWZAJEM?

czynniki:

• wspólne zainteresowania

• pewne umiejętności, zdolności

• godziwe cechy

• odwzajemnienie lubienia

a poza tym:

• pochwały i przysługi

• popełnienie błędu przez osobę doskonałą

• atrakcyjność fizyczna - efekt „aureoli”

• nawrócenie się

• przeciwieństwo poglądów

SYTUACJE KONFLIKTOWE I SPOSOBY ICH ROZWIĄZYWANIA

postawy wobec konfliktowej sytuacji:

• żółw - niskie natężenie celów i związków; zamykanie się w sobie; ukrywanie myśli i celów; założenie, że problem go przerasta;

• miś - mało znaczące cele, ale bardzo ważne związki; poświęcenie celów dla dobrych relacji; ustępowanie

• lis - typowy przykład kompromisu; poświęcenie mniejszego dobra dla większego dobra; minimum strat - maksimum zysków;

• rekin - jasno określone cele; instrumentalne traktowanie partnera konfliktu; brak dialogu; poczucie bycia zwycięzcą;

• sowa - natężenie związków i celów; zdobycie celu przy zachowaniu dobrych stosunków; współpraca, dialog; czasochłonne, ale z perspektywą na przyszłość; traktowanie konfliktu jako zadanie;

AGRESJA W ŻYCIU SPOŁECZNYM

akt agresji - zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody lub przykrości fizycznej lub psychicznej:

• stanowiące cel sam w sobie

• służąca do osiągnięcia jakiegoś celu

podejścia:

• agresja wrodzona: Freud, Starr

• agresja nabyta

teoria uczenia się społecznego - naśladownictwo modeli

przemoc społecznie akceptowana:

• jako samoobrona

• wobec „złych”

• instytucjonalna w imię porządku

• uciśnionych w imię sprawiedliwości

katharsis - agresywność spełnia pożyteczną i niezbędną funkcję; jeżeli człowiekowi nie pozwoli się wyładować agresji, to jego agresywna energia będzie się kumulować, aż w końcu wybuchnie albo w formie skrajnego gwałtu albo choroby psychicznej;

sposoby rozładowania energii agresywnej:

• aktywność fizyczna - gry, biegi

• niedestruktywna forma agresji - agresja w wyobraźni

• bezpośrednia agresja

sposoby zapobiegania agresji:

• argumentacja rozumowa

• rozsądna kara agresywnych modeli

• nagradzanie alternatywnych wzorców

• obecność nieagresywnych modeli

• rozwijanie empatii

INTELIGENCJA EMOCJONALNA A FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE

1. Kompetencje osobiste - determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą

1. Samoświadomość - wiedza o swoich stanach wewnętrznych, preferencjach, możliwościach i intuicyjnych ocenach.

1. Świadomość emocjonalna - rozpoznawanie swoich emocji i ich skutków.

2. Poprawna samoocena - poznanie swoich silnych stron i ograniczeń

3. Wiara w siebie - silne poczucie własnej wartości i świadomość swoich ograniczeń

2. Samoregulacja - panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami i możliwościami.

1. Samokontrola - kontrolowanie szkodliwych emocji i impulsów

2. Spolegliwość - utrzymywanie norm uczciwości i prawości

3. Sumienność - przyjmowanie odpowiedzialności za swoje działania

4. Przystosowalność - elastyczność w przystosowywaniu się do zmian

5. Innowacyjność - łatwe przyjmowanie nowatorskich pomysłów i podejść oraz nowych informacji

3. Motywacja - skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów i ułatwiają ich osiągnięcie.

1. Dążenie do osiągnięć - starania o lepsze wyniki albo spełnienie kryteriów doskonałości

2. Zaangażowanie - utożsamianie swoich celów z celami grupy lub organizacji

3. Inicjatywa - gotowość do wykorzystywania szans i okazji

4. Optymizm - wytrwałość w dążeniach do osiągnięcia wytyczonego celu mimo przeszkód i niepowodzeń

2. Kompetencje społeczne - determinują stopień, w jakim radzimy sobie z innymi

1. Empatia - uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych osób

1. Rozumienie innych - wyczuwanie uczuć i punktów widzenia innych osób oraz aktywne zainteresowanie ich troskami, niepokojami i zmartwieniami

2. Doskonalenie innych - wyczuwanie u innych potrzeby rozwoju i rozwijanie ich zdolności

3. Nastawienie usługowe - uprzedzanie, rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb klientów

4. Wspieranie różnorodności - tworzenie i podtrzymywanie szans na osiągnięcia dzięki wykorzystaniu różnych typów ludzi

5. Świadomość polityczna - rozpoznawanie emocjonalnych prądów grupy i stosunków wśród osób z władzy

2. Umiejętności społeczne - umiejętność wzbudzania u innych pożądanych reakcji

1. Wpływanie na innych - opanowanie metod skutecznego przekonywania

2. Porozumienie - słuchanie bez uprzedzeń i wysyłanie przekonujących komunikatów

3. Łagodzenie konfliktów - pośredniczenie w sporach i rozwiązywanie ich

4. Przewodzenie - inspirowanie jednostek i grup lub kierowanie nimi

5. Katalizowanie zmian - inicjowanie zmian lub kierowanie nimi

6. Tworzenie więzi - pielęgnowanie instrumentalnych stosunków z innymi

7. Współpraca - praca z innymi dla osiągnięcia wspólnego celu

8. Umiejętności zespołowe - organizowanie współdziałania wszystkich członków grupy dla osiągnięcia zbiorowego celu

---