Makbet, referaty i materiały, polski


MAKBET

Treść tragedii

 

Szkocja i Anglia, XI wiek.

Czarownice rozmawiają między sobą i planują spotkanie z Makbetem po zakończeniu toczącej się w pobliżu bitwy. Celem rozmowy będzie wyjaśnienie mu przyszłych jego losów.

Bitwa pod Forres toczy się pomiędzy wojskami szkockimi a norweskimi. Wodzami wojsk szkockich są: Makbet, krewny króla szkockiego Dunkana, oraz Banko, przyjaciel Makbeta. Wojskiem norweskim dowodzi król Swen, a wspierają go zdrajcy szkoccy
i namiestnik hrabstwa Kawdor. Dzięki walecznym czynom Makbeta i Banka zwyciężają wojska szkockie. Makbet pokonuje zdrajcę, tana Kawdoru, i doprowadza do klęski wojsk norweskich.

Na spotkaniu wodzów z czarownicami wiedźmy przepowiadają Makbetowi, że zostanie namiestnikiem Kawdoru, a następnie królem, zaś Bankowi, że będzie ojcem królów. Obaj mężowie żądają od czarownic wyjaśnień, ale te znikają.

Niedługo potem do Makbeta dociera wieść o jego nominacji przez króla Dunkana na namiestnika Kawdoru oraz o skazaniu na śmierć dotychczasowego tana za zdradę. Odtąd Makbet zaczyna zastanawiać się nad prawdziwością przepowiedni czarownic.

Wkrótce Makbet i Banko wyruszają, wezwani, do króla Dunkana, który składa im podziękowania za zwycięską walkę i informuje zebranych, że postanowił oddać koronę starszemu z synów ­ Malkolmowi. Król wyraża życzenie odwiedzenia Makbeta w jego zamku.

Ten przyjmuje wiadomość radośnie i odjeżdża, aby poczynić odpowiednie przygotowania oraz zawiadomić o tym żonę, Lady Makbet, ale decyzja króla odnośnie do następcy tronu budzi w nim niepokój.

W zamku Makbeta w Inverness Lady Makbet, czytając list od męża, opisujący spotkanie z czarownicami i ich przepowiednie (które częściowo już się spełniły), jest przekonana, że jej mąż również zdobędzie koronę. Wróżba budzi w niej chorobliwą ambicję i ślepą żądzę osiągnięcia celu, nawet najhaniebniejszymi środkami. Toteż gdy sługa przynosi wiadomość, że król Dunkan zatrzyma się w ich zamku, zwraca się do złych mocy o pomoc w działaniu:

Przybądźcie, o wy duchy, karmiciele

Zabójczych myśli, z płci mej mię wyzujcie

I napełnijcie mię od stóp do głowy

Nieubłaganym okrucieństwem!

Po powrocie Makbeta do zamku żona w rozmowie z nim, nawiązując do listu i przepowiedni czarownic, sugeruje, że wizyta króla daje im świetną okazję, by go potajemnie zabić i zdobyć koronę.

Wkrótce Dunkan wraz z orszakiem przybywa do ich zamku.

W czasie wieczornej uczty Makbet opuszcza biesiadników i błąkając się po komnatach, zastanawia się nad zabójstwem króla. Obawia się nie tyle kary po śmierci, ile odpowiedzialności za ten czyn tu, na ziemi. Ma skrupuły jako krewny i wasal króla oraz jako gospodarz. Dunkan jest dobrym i sprawiedliwym władcą, a w domu Makbeta, jako gość, winien mieć zapewnione bezpieczeństwo.

Te rozmyślania przerywa mu żona. Makbet chce ją odwieść od zbrodniczego planu, lecz ona zarzuca mu tchórzostwo i niekonsekwencję. Uważa, że on musi zabić króla, by zdobyć koronę.

Makbet mówi:

Nie postępujmy dalej na tej drodze.

Dopiero co mnie obdarzył godnością

I sam dopiero co sobie kupiłem

Złotą u ludzi sławę, sławę, którą

Godziłoby się jak najdłużej w świeżym

Utrzymać blasku, nie zaś tak skwapliwie

Odrzucać.

Lady Makbet nie chce ustąpić i planuje, że upiją służących króla, a gdy ci zasną, ich sztyletami zabiją Dunkana, by na nich spadła wina za morderstwo.

Makbet godzi się w końcu na ten haniebny czyn. Koło północy spotyka Banka i ten opowiada mu, że król, zadowolony z gościnności w zamku, polecił mu w podziękowaniu doręczyć pierścień Lady Makbet. Makbet, po rozstaniu się z nim, widzi nagle przed sobą sztylet, a na nim plamy krwi. Po chwili słyszy dźwięk zegara i wchodzi do komnaty Dunkana.

Po dokonaniu zbrodni jest załamany i przerażony swoim czynem. Prześladują go różne widziadła.

Nadchodzi żona i widząc, że przyniósł ze sobą zakrwawione sztylety, zamiast podrzucić je pokojowcom, bierze je od niego i sama podrzuca śpiącym. Jego załamanie jest dla niej niezrozumiałe i budzi w niej irytację.

Wkrótce słychać kołatanie od strony bramy zamkowej, przybywają panowie szkoccy, aby obudzić króla.

Na powitanie przybyłym wychodzi Makbet i prowadzi ich do drzwi komnaty króla. Makduf, jeden z panów szkockich, wchodzi do jej wnętrza i wybiega z wieścią o zbrodni dokonanej na Dunkanie.

Obecni podnoszą alarm, zbiegają się dworzanie. Lady Makbet mdleje. Dzwon bije na alarm. Makbet zabija pokojowców, niby to w gniewie, jako winnych. Dworzanie udają się na naradę, by zastanowić się nad okolicznościami zbrodni. Synowie Dunkana ­ Malkolm i Donalbein ­ opuszczają zamek Makbeta i uciekają ze Szkocji; pierwszy do Anglii, drugi do Irlandii.

W niedługim czasie Makduf przynosi z narady wiadomość, że za sprawców zbrodni uznano zabitych przez Makbeta pokojowców, którzy do tego strasznego czynu zostali namówieni przez synów Dunkana, zbiegłych właśnie z zamku. Nowym zaś królem wybrano Makbeta. Banko, widząc spełnienie się wróżby dotyczącej losu Makbeta, zastanawia się nad przyszłością własną i swoich potomków. Zaczyna podejrzewać, że Makbet nie doszedł do tronu uczciwą drogą. Przyjmuje od niego zaproszenie na wieczorną ucztę i wyjeżdża z synem Fleance'em na kilka godzin, dając słowo, że obaj powrócą na biesiadę.

Tymczasem Makbet dochodzi do wniosku, że Banko jest dla niego niebezpieczny, gdyż ­ według przepowiedni ­ tron mają objąć w przyszłości jego potomkowie. Wydaje więc zabójcom polecenie, aby ci potajemnie zabili go wraz z synem, gdy obaj będą wracać do zamku.

Zbójcy napadają na Banka i jego syna, lecz Fleance ucieka i zabijają tylko ojca.

W pałacu rozpoczyna się uczta.

Makbet czyni honory pana domu, rozsadza gości i częstuje winem. W czasie biesiady dwukrotnie pojawia się przed nim duch Banka, widziany tylko przez niego. Makbet rozmawia z nim i jest przerażony. Dziwne zachowanie króla i jego niezrozumiałe słowa niepokoją ucztujących, ale Lady Makbet próbuje usprawiedliwić męża chwilową niedyspozycją i zaznacza, że nie należy zwracać na niego uwagi.

Po uczcie Makbet postanawia, że wkrótce odszuka czarownice, aby zapytać je o swoje dalsze losy, i stwierdza, iż musi kroczyć dalej drogą zbrodni:

Jużem tak głęboko

W krwi zagrzązł, że wstecz iść niepodobieństwo,

W miejscu zaś grozi mi niebezpieczeństwo

Trzeba więc dalej brnąć.

Hekate, przywódczyni czarownic, jest na nie oburzona, że same, bez porozumienia z nią, kierują postępowaniem Makbeta i że zbrodnie przynoszą mu dotychczas tylko same korzyści. Postanawia uczynić Makbeta pewnym siebie, aby doprowadzić go do zguby.

Malkolm, syn Dunkana, i panowie szkoccy proszą króla Anglii, Edwarda, o pomoc w odzyskaniu władzy przez prawowitego następcę tronu.

Makbet przybywa do czarownic i zaklina je, aby ukazały mu przyszłość. One za pomocą czarów ostrzegają go przed Makdufem i wlewają w niego pewność siebie, mówiąc mu:

Z tych bowiem, których rodziła kobieta,

Nikt potężnego nie zmoże Makbeta.

Przepowiadają, że nie grozi mu niebezpieczeństwo, dopóki las Birman nie podejdzie do zamku, co wydaje się znaczyć nigdy.

Uspokojony Makbet decyduje się jednak na wszelki wypadek zgładzić Makdufa, a gdy dochodzi go wieść o jego ucieczce do Anglii, postanawia zabić jego żonę i dzieci.

Do Lady Makduf w zamku w Fajf dociera najpierw wiadomość o ucieczce męża, a później ostrzeżenie o grożącym jej niebezpieczeństwie i rada, aby uciekała razem z dziećmi. Ona nie pojmuje, dlaczego i przed kim ma uciekać i w tym momencie wpadają do zamku mordercy przysłani przez Makbeta.

Tymczasem Makduf nakłania Malkolma do wspólnej walki przeciw Makbetowi. Dowiedziawszy się o zamordowaniu żony, dzieci i służby, popada w rozpacz.

Makbet wprowadza w Szkocji terror. Jego żona zachowuje się natomiast jak obłąkana. Chodzi we śnie nocą po komnatach, nikogo nie dostrzega, spogląda na swoje ręce, próbuje z nich zetrzeć niewidoczne plamy i wciąż przeżywa zabójstwo Dunkana. Lekarz jest bezradny wobec jej choroby. Stwierdza u niej utratę zmysłów.

Wkrótce wojska angielskie z Malkolmem, jego wujem Siwardem i Makdufem na czele nadciągają w kierunku zamku Makbeta. Szkoccy panowie mają do nich dołączyć koło lasu Birman.

Makbet obwarowuje swój zamek, uważając go za twierdzę nie do zdobycia, i przygotowuje się do obrony. Jest gwałtowny i nieopanowany, ale wierząc w przepowiednie czarownic, jest pewny siebie i nie lęka się nikogo.

Malkolm rozkazuje, aby każdy żołnierz uciął gałąź w pobliskim lesie o nazwie Birman i w czasie natarcia na zamek niósł ją przed sobą. W ten sposób wojsko będzie mniej widoczne i trudniejsze do rozpoznania pod względem liczebności.

Lady Makbet popełnia samobójstwo, ale jej śmierć nie robi już na Makbecie większego wrażenia. Żołnierz oznajmia mu, że las Birman poruszył się i zaczął przesuwać się w kierunku zamku.

Makbet, przypominając sobie słowa czarownic, uważa, że nadchodzi kres jego życia, i stwierdza z rozpaczą:

Życie jest tylko przechodnim półcieniem,

Nędznym aktorem, który swoją rolę

Przez parę godzin wygrawszy na scenie

W nicość przepada ­ powieścią idioty,

Głośną, wrzaskliwą, a nic nie znaczącą.

Postanawia walczyć i umrzeć z bronią w ręku. Malkolm nakazuje żołnierzom odrzucić gałęzie, Siwardowi poleca dowodzenie wojskiem i wydaje rozkaz rozpoczęcia walki zgodnie z ułożonym wcześniej planem.

Natomiast Makbet, po wydaniu kilku rozkazów, praktycznie przestaje dowodzić garstką obrońców zamku. Walczy w pojedynkę, niemal na oślep, myśląc tylko o sobie; po krótkiej potyczce zabija młodego Siwarda.

W obliczu całkowitej klęski nasuwa mu się myśl o samobójstwie, ale szybko z niej rezygnuje.

Z kolei szuka go Makduf, aby pomścić śmierć swojej rodziny.

Makbet jednak nie chce przyjąć jego wyzwania, twierdząc, że może go pokonać tylko ktoś nie zrodzony z kobiety.

Wówczas Makduf oświadcza, że jest tym, który przedwcześnie z łona matki był wypruty, walczy z Makbetem i zabija go. Jego odciętą głowę składa Malkolmowi, jako oswobodzicielowi kraju.

Malkolm zostaje królem Szkocji i zaprasza wszystkich na koronację do Skony.

 

Problematyka

Makbeta W. Szekspira

1. Informacja o utworze

a) Czas i miejsce akcji

b) Bohaterowie

Dunkan ­ król Szkocji,

Makbet ­ wódz wojsk szkockich, krewny króla Dunkana,

Lady Makbet ­ żona Makbeta,

Banko ­ przyjaciel Makbeta,

Malkolm i Donalbein ­ synowie króla Dunkana,

Makduf ­ uczestnik narady,

Lady Makduf ­ żona Makdufa,

Hekate ­ przywódczyni czarownic.

 

2. Żądza władzy, charakterystyka Makbeta jako władcy

a) Droga Makbeta do władzy poprzez zbrodnie

b) Motywy dokonywania zbrodni przez Makbeta

c) Walka wewnętrzna Makbeta, jego przeżycia i powolny upadek moralny

d) Wizerunek Makbeta przed i po dokonaniu zbrodni

 

3. Charakterystyka Lady Makbet

 

4. Motyw winy i kary, ludowe pojęcie sprawiedliwości

 

5. Opis psychicznych przeżyć ludzkich

 

6. Rola czarownic

 

7. Uniwersalne i ponadczasowe znaczenie dramatu

 

8. Cechy dramatu Szekspira

 

9. Porównanie Makbeta z Antygoną

Makbet

 

Antygona



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skąpiec, referaty i materiały, polski
Legenda o św. Aleksym, referaty i materiały, polski
Cyd, referaty i materiały, polski
tango, referaty i materiały, polski
Świat zepsuty, referaty i materiały, polski
Dziady cz.III, referaty i materiały, polski
Nowa Heloiza, referaty i materiały, polski
Postawy prometejskie, referaty i materiały, polski
Księga Koheleta, referaty i materiały, polski
Antygona, referaty i materiały, polski
Cierpienia młodego Wertera, referaty i materiały, polski
Skąpiec, referaty i materiały, polski
Referat 2, Materiały, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka polskiego
Referat 2, Materiały, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka polskiego
Referat 2, Materiały, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka polskiego
Referat 2, Materiały, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka polskiego
Wpływ różnego rodzaju pyłów na wzrost nadziemnej części roślin, referaty i materiały, biologia, dośw
wzor opinii do ppp, referaty i materiały
tpy gospodarki nowe, referaty i materiały, ekonomika

więcej podobnych podstron