Metrologia - laboratorium
Imię i nazwisko: Katarzyna Peta, Arkadiusz Pietrowiak, Wojciech Sarnecki	Semestr: III	Wydział: BM i Z	Kierunek: ZiIP	Grupa: ZP4
Temat ćwiczenia: Pomiary współrzędnościowe, optyczne i optyczno - stykowe.
Data wykonania ćwiczenia: 30.11.2009		Ocena:

1. Opis ćwiczenia:

1. Celem ćwiczenia było zapoznanie się z metodami pomiarów na mikroskopie warsztatowym. Podczas ćwiczenia dokonaliśmy pomiaru:

• 3 średnic małych otworów,

• odległości osi dwóch otworów,

• promienia łuku.

2. Podczas ćwiczenia wykonaliśmy pomiary średnicy otworu i pomiary odległości otworów.

W pierwszej kolejności wykonaliśmy pomiaru współrzędnych dwóch krawędzi otworu wzdłuż osi x i dwóch wzdłuż osi y. Pomiary wykonaliśmy dla wszystkich trzech otworów. Mając dane współrzędne krawędzi możemy obliczyć długość średnicy ze wzoru:

d = x2 - x1 lub d = y2 - y1

Możemy również wyznaczyć współrzędne środka otworu O(x,y) ze wzoru:

3) Pomiar odległości osi dwóch otworów mikroskopem pomiarowym przeprowadza się najczęściej z wykorzystaniem okularu podwójnego obrazu. Na stoliku mikroskopu kładzie się przedmiot z dwoma otworami. W polu widzenia okularu ukazuje się podwójny obraz jednego z otworów; przesuwając stół mikroskopu wraz z mierzonym przedmiotem należy doprowadzić do wzajemnego pokrycia się obrazów i odczytać współrzędne. Czynność powtarza się dla drugiego otworu. Odległość otworów P oblicza się wg wzoru

P=

4) Pomiar łuku można zmierzyć mikroskopem warsztatowym lub uniwersalnym. Zarówno w przypadku krzywizny wypukłej, jak i wklęsłej mierzonym wymiarem jest strzałka łuku h i odpowiadająca jej długość cięciwy łuku S. Poszukiwaną wartość promienia r wyznacza się z równania:

Przebieg pomiaru jest identyczny dla krzywizny wklęsłej i wypukłej. Po uzyskaniu w okularze mikroskopu ostrego obrazu kresek krzyża i krawędzi przedmiotu należy ustawić poziomą kreskę krzyża stycznie do łuku w położeniu y1. Po odnotowaniu wskazania przesuwamy poziomą kreskę krzyża w położenie y2 i odnotowujemy ponownie wskazanie współrzędnych. Różnica wartości obu wskazań jest równa długości strzałki h. Nie zmieniając następnie położenia osi poziomej, należy przesunąć oś pionową do drugiego punktu (x2 lub x1) przecięcia cięciwy z łukiem. Różnica wartości wskazań w obu punktach odpowiada długości cięciwy S.

2. Pomiar współrzędnych 3 otworów i obliczenie ich średnic.

	Poziomo				Pionowo				Średnica	Okular z podwójnym obrazem
		x1	x2	x	dx	y1	y2	y	dy	(dx + dy)/2	x'	y'
1	7,79	8,47	8,13	0,68	12,54	11,87	12,21	0,67	0,675	8,05	12,4
2	8,15	9,29	8,72	1,14	12,57	11,3	11,94	1,27	1,205	8,38	11,69
3	8,74	9,66	9,2	0,92	13,11	12,19	12,65	0,92	0,92	9,13	12,88

3. Obliczenie odległości pomiędzy środkami otworów

Odległość otworów P oblicza się wg wzoru: P=
(gdzie x i y to współrzędne środków otworów)

Pomiar odległości pomiędzy środkami otworów
Odległość	Wartość P (mm)
otwór1÷otwór2	0,78
otwór2÷otwór3	1,41
otwór1÷otwór3	1,18

4. Pomiar promienia krzywizny

Środek łuku:

x = 12,5

y = 11,92

Przesuwamy w pionie o 1mm w górę:

w prawo: 1,00

w lewo: 26,73

S = 25,73 , gdzie S = x₂- x₁

R= 83,25 , gdzie

h = y₂ - y₁

5. Wnioski

1. Podczas przeprowadzania ćwiczenia zauważyliśmy, że wartość odczytywanego pomiaru zależy (w nieznacznym stopniu) od osoby odczytującej.

2. Przy pomiarze średnic otworów przy pomocy głowicy goniometrycznej w pierwszej fazie należało zmierzyć dwie dowolne cięciwy (dla każdego otworu) - jedna równoległą do osi OX, druga równoległą do osi OY i następnie według nich wyznaczyć środki otworów. Następną fazą było dokonanie pomiaru średnic wzdłuż osi OX i OY opierając się o wyniki pomiaru środków okręgów.

3. W wyniku błędnych pomiarów (dokonaliśmy jedynie pomiarów cięciw dla poszczególnych otworów) mogliśmy jedynie wyznaczyć współrzędne środków poszczególnych otworów.

4. Pomiar odległości pomiędzy osiami tych otworów dokonaliśmy dwiema metodami (głowicą goniometryczną oraz głowicą podwójnego obrazu). Otrzymane wyniki były zbliżone do siebie.

---