PRAWO PODATKOWE I CELNE

Ćwiczenia 1

Ordynacja podatkowa - ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

Podatek - jest jednym z dochodów budżetowych. Jest to publiczno-prawne, nieodpłatne, przymusowe świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.

• Ogólne - tzn. zarówno jego podmiot jak i przedmiot opodatkowania mają charakter ogólny a nie zindywidualizowany, konkretny.

• Przymusowe - co oznacza, że to świadczenie jest zabezpieczone przymusem władzy publicznej.

• Bezzwrotne - istotą podatku jest jego redystrybucyjny charakter polegający na definitywnym przeniesieniu środków finansowych od podatnika na rzecz władzy publicznej.

Podatki mają cechy zmienne:

1. Podmiot opodatkowania

2. Przedmiot opodatkowania

3. Podstawa opodatkowania

4. Stawki podatkowe

5. Warunki płatności podatku

Ad. I. Podmiot opodatkowania - w stosunku podatkowym występują dwa podmioty tj. podmiot czynny i podmiot bierny

1. Podmiotem czynnym określa się podmiot uprawniony do otrzymywania świadczenia podatkowego (państwo lub samorząd terytorialny) reprezentowany przez określone organy.

W myśl art. 13 Ordynacji Podatkowej organami podatkowymi są:

1. Urzędy Skarbowe, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego - jako organy pierwszej instancji.

2. Izby Skarbowe - jako organy odwoławcze od decyzji Urzędu Skarbowego.

3. Samorządowe Kolegia Odwoławcze - jako organy odwoławcze od decyzji przewodniczących zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

Jeśli na podstawie odrębnych przepisów organem pierwszej instancji jest Izba Skarbowa to wówczas organem odwoławczym jest minister właściwy ds. finansów publicznych.

2. Podmiot bierny - w ramach tego pojęcia wyróżnia się:

1. Podatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w par. 1.

2. Płatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej zobowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczania i pobierania od podatnika i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

3. Inkasent - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej zobowiązana do pobierania od podatnika podatku i wpłacania go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Ad. II. Przedmiot opodatkowania - określa od czego ma być płacony podatek. Inaczej mówiąc, przedmiotem opodatkowania jest zjawisko, z którym prawo łączy powstanie obowiązku podatkowego np. uzyskanie dochodu, otrzymanie spadku itp.

Ad. III. Podstawa opodatkowania - ilościowy lub wartościowy wyraz przedmiotu opodatkowania, ma więc on wymiar matematyczny, liczbowy.

Ad. IV. Stawki podatkowe - wyrażają ilościowy stosunek między podstawą opodatkowania a wysokością podatku.

KLASYFIKACJA STAWEK PODATKOWYCH

1. Z punktu widzenia ich formy:

• Stawki kwotowe - np. podatek od nieruchomości

• Procentowe - np. podatek dochodowy od osób prawnych

• Mieszane (kwotowo-procentowe) - podatek dochodowy płacony przez osoby fizyczne

Z punktu widzenia na stosunek stawki do podstawy opodatkowania

• Proporcjonalne - liniowe, występują wówczas gdy w miarę zmiany podstawy opodatkowania stawka pozostaje niezmienna.

• Progresywna - stawki, które wzrastają w miarę zwiększania się podstawy opodatkowania (podatek dochodowy od osób fizycznych).

• Regresywne - maleją procentowo w miarę wzrostu podstawy oprocentowania.

• Degresywne - maleją przy zmniejszaniu się podstawy opodatkowania.

Ad. V. Warunki płatności podatku

Reguły obowiązujące podatnika przy płaceniu podatku dotyczące terminu jego uiszczania, sposobu i formy Zapłaty. Czasami prawo podatkowe przewiduje ulgowe opodatkowanie niektórych podmiotów (ulga podatkowa) lub ich zwolnienia od podatku (zwolnienie podatkowe).

Zwolnienie - całkowite odstąpienie od pobrania podatku od kogoś (podmiotowe) lub czegoś (przedmiotowe).

Podatki bezpośrednie i pośrednie

• Bezpośrednie - typ podatków, których zasadnicza cechą jest jedność przedmiotu opłacającego ten podatek i ponoszącego jego faktyczny ciężar ekonomiczny. Do podatków bezpośrednich zalicza się podatek dochodowy oraz podatki majątkowe.

• Pośrednie - typ podatków, których konstrukcja rozdziela podmiot gospodarczy zobowiązany do ich naliczania i zapłacenia od podmiotu, który ponosi ich faktyczny ciężar ekonomiczny.

Obowiązek podatkowy - nie skonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie. Zakres podmiotowy obowiązku podatkowego oraz stawki podatkowe określają ustawy podatkowe.

Zobowiązanie podatkowe - jest wynikającym z obowiązku podatkowego zobowiązaniem podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego.

Rok podatkowy - rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Jeżeli ostatni dzień terminu przewidzianego w przepisach prawa podatkowego przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

2.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podmiot podatku - Skarb Państwa, jednostki organizacyjne, osoba fizyczna

Podatnik - to osoba fizyczna osiągająca dochody podlegające opodatkowaniu. Rozliczają się spółki osobowe, (kapitałowe, akcyjne, komandytowo - akcyjne, partnerskie, jawne itp. - nie posiadające osobowości prawnej, rozliczają się wspólnicy)

Osoby fizyczne jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy)

Osoby nie zamieszkujące na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium RP na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez wzg. Na miejsce wypłaty wynagrodzenia oraz od innych dochodów osiągniętych na terytorium RP (ograniczony obowiązek podatkowy)

Możliwość wspólnego opodatkowania się:

1. małżonkowie

warunki jakie powinny być spełnione:

1. być cały rok podatkowy w związku małżeńskim

2. wspólnota majątkowa

3. wniosek o wspólne opodatkowanie się

4. małżonkowie muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi opodatkowania się

Możliwość wspólnego opodatkowania wyklucza rozliczanie się jednego z małżonków na zasadzie ryczałtu, wyjątek - jeżeli jeden z małżonków wynajmuje lokal, mieszkanie i rozlicza się w formie ryczałtu wówczas dopuszczalna jest możliwość wspólnego opodatkowania się

2. osoby samotnie wychowujące dzieci małoletnie

1. dzieci do 25 roku życia pod warunkiem że się uczą

2. bez względu na wiek na które pobierany jest zasiłek pielęgnacyjny

Przedmiot podatku

Dochód = przychód + koszty uzyskania przychodu

Przychód - są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w danym roku podatkowym pieniądze wartości pieniężne (czeki, weksle, akcje) przychody w naturze oraz inne nieodpłatne świadczenia

Źródła uzyskania przychodu:

1. stosunek pracy, służbowy, spółdzielczy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej

2. działalność wykonywana osobiście

3. pozarolnicza działalność gospodarcza

4. działy specjalne produkcji rolnej

5. nieruchomości lub ich części

6. najem, podnajem, dzierżawa

7. kapitały pieniężne i prawa majątkowe

koszty uzyskania przychodu - koszty poniesione w celu uzyskania przychodu z wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 23 czyli:

1. wydatki na:

1. nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntu

1. ulepszenie środków trwałych

2. odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego

3. strat w środkach trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

4. odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika

zryczałtowane formy kosztów uzyskania przychodów:

5. umowa zlecenie 20% (100*20%=20; 100-20=80; 80*20%=16 podatek 100-16=84)

6. umowa o dzieło 50% (100*50%=50; 100-50=50; 50*20%=10; 100-10=90)

7. umowa o pracę - są różne w zależności od miejsca zam. i etatów:

1. w tym samym miejscy zam

+ 1 etat - 99,96;

+ wiele etatów (max) 1799,37;

2. poza miejscem zam.

+ 1 etat max 1499,40

+ wiele etatów max 2249,21

(kwota wolna od podatku = 789,68

podstawa opodatkowania - jest to określona wartość dochodu, wyjątkiem jest przychód (renty, emerytury)

co możemy odliczyć od dochodu:

8. składki na ubezpieczenie społeczne

9. darowizny:

1. Na cele oświatowe, naukowe - max 15% dochodu

2. Na cele kultu religijnego, działalność charytatywna 10% doch., nie sumuje się tych darowizn

10. składki na rzecz organizacji do których przynależność jest obowiązkowa (radca prawny, pielęgniarki...)

11. wydatki na cele rehabilitacyjne poniesione przez osobę niepełnosprawną lub jego opiekuna 2280 zł

charakter stawek podatku - stawki kwotowo - procentowe (stawka mieszana)

stawki proporcjonalne (liniowe) nie zmieniające się

stawki progresywne - rosną wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania

ulgi - częściowe odstąpienie od pobrania podatku od kogoś (odliczenie od dochodu albo od podatku)

ulga w zapłacie podatku - odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty. Powstaje w sposób indywidualny

zwolnienie - całkowite odstąpienie od pobrania podatku

zwolnienie przedmiotowe - zwolnienie od czegoś

ulgi od podatku:

12. składki na ubezpieczenie zdrowotne

13. wydatki na dojazd dzieci do szkół (bilet miesięczny) 19% faktycznych poniesionych wydatków

14. kształcenie w szkołach wyższych max 760 zł do 35 roku (wydatek rzędu 4,000zł)

15. zakup przyrządów i pomocy naukowych związanych z wykonywaniem zawodu max 430 zł

16. kształcenie i doskonalenie zawodowe - 433,23 zł (wydatek rzędu 2,280zł)

17. ulga remontowo - modernizacyjna:

1. limity budynek - 5670 zł (wydatek rzędu 29.842,10 zł)

2. limity mieszkalne - 4725 zł (wydatek rzędu 24.868,42 zł)

3. dodatkowo jeżeli remontujemy instalację gazową - 9450 zł (4.973,68 zł)

tryb i warunki płatności:

18. zaliczki do 25 dnia m-ca

19. 30 kwietnia rozliczenie roczne

20. 15 stycznia składamy wniosek do pracodawcy by za nas rozliczył podatek

3.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Podmiot podatku - podatnikiem jest osoba prawna,

21. spółka akcyjna, z o.o. , jednostka organizacyjna, którym przepisy przyznają taką osobowość.

22. jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej z wyłączeniem spółek osobowych (rozliczają się na zasadach ogólnych)

23. podatkowe grupy kapitałowe

Podatnikami mogą być również grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych, zwane dalej podatkowymi grupami kapitałowymi.

Podział spółek:

• dominująca 95%

• zależna

spółka dominująca i spółki zależne zawarły w formie aktu notarialnego, umowę o utworzeniu na okres co najmniej 3 lat podatkowych, umowa ta została zarejestrowana przez naczelnika U.S. nie może być w tym czasie rozszerzona, zmieniona

Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na ich miejsce osiągania

Podatnik, jeżeli nie ma siedziby lub zarządu na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium RP

Zwolnieniu podatkowemu (art.6)podlegają:

1. Skarb Państwa

2. Narodowy Bank Polski

3. Jednostki Budżetowe

4. fundusze celowe

5. Przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podst. porozumienia lub umowy

6. Jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

7. Agencje Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

8. Agencje Rynku Rolnego

9. Fundusze Inwestycyjne

10. Fundusze Emerytalne

11. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

12. Agencję Nieruchomości Rolnych

Przedmiot podatku:

Dochód uzgodniony w roku podatkowym lub od dnia rozpoczęcia działalności przez 12 m-cy

Przedmiotem opodatkowania może być jeszcze przychód:

• z odsetek praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych, wzorów zdobniczych, za użytkowanie lub prawo do użytkowania, urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego.

Rok podatkowy może trwać 12 miesięcy, ale nie dłużej niż 23 m-ce .

Art. 8 Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba, że podatnik postanowi inaczej w statucie lub w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady. W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowym nie dużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych.

Stawki

• 20% - z tytułu widowiskowych

• 10% - z tytułu przewozu osób

Podstawa opodatkowania- wartość dochodu ustalona na podstawie prowadzonych przez podatnika ksiąg warunkowych, w razie pożaru ustalenie wartości dochodu w drodze oszacowania.

Dochód można podzielić na (ulgi):

Darowizny oświatowe, kulturowe - 15% ???

Darowizny na cele kultu religijnego - 10%

Instytucja podwójnego opodatkowania - dotyczy podmiotów na terytorium Polski i poza terytorium RP. Oblicza się: (dochód k. + dochód z.)*stawka = podatek - podatek zapłacony za granicą= podatek do zapłacenia

Tryb i warunki płatności

1. co miesiąc do 20 dnia miesiąca

2. roczne do 3-go m-ca po upływie roku podatkowego

Deklaracje i zaliczki miesięczne za okres od pierwszego do przedostatniego miesiąca roku podatkowego składa się i uiszcza w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczka za ostatni miesiąc jest uiszczana w wysokości zaliczki za m-c poprzedni do 20 dnia ostatniego miesiąca roku podatkowego, ostatecznie rozliczenie podatku za rok podatkowy następuje w terminie ustalonym do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego za ten rok.

Zaliczki:

1. sposób narastający (dochód _styczeń + dochód _luty) * stawka = zaliczka - zalicza za styczeń

2. wyrównanie następuje pod koniec roku kalendarzowego. Jest to korzystne gdy przedsiębiorstwo wykazywało małe dochody a teraz większe. (2001 * 1/12) = suma którą płacimy co miesiąc w 2003 roku

Podatek od towarów i usług - VAT

Podstawową prawną jest ustawa z dnia 8.01.93 o podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym. Ta ustawa będzie obowiązywała do 1.05.2004. od tego okresu będą obowiązywały dwie ustawy. W UE podatek Vat i akcyza jest płacona w miejscu przeznaczenia

Podatek VAT

Podmiot:

1. osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, mające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski i wykonujące czynności podlegające opodatkowaniu.

2. podmioty zagraniczne, które wykonują czynności podlegające opodatkowaniu osobiście bądź przy wykorzystaniu zakładu umiejscowionego w Polsce

Przedmiot:

1. sprzedaż towarów

2. import

3. eksport

4. sprzedaż usług (odpłatne świadczenie usług)

5. świadczenie usług oraz przekazywanie towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy

6. przekazanie

7. zamiana

8. darowizna towarów

eksport objęty stawką 0% lub zwolnienie z podatku. Korzystniejsze jest stawka 0% bo można odliczyć od podatku należnego naliczony. Zwolnienie z podatku jest wówczas gdy podatnik nie spełnia warunków formalnych np. nie prowadzi ksiąg rachunkowych.

towar - towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe, braki i odpady oraz materiały przyjęte od zamawiających do przerobu lub obróbki

podstawa opodatkowania - jest obrót netto

obrót netto - kwota należna z tytułu sprzedaży towarów i usług pomniejszonych o kwotę należnego podatku od tej sprzedaży. Obrót netto można pomniejszyć o rabaty, korekty faktur, zwroty towarów.

Kwota faktycznie zapłacona - jeżeli zapłacone są zaliczki przez wydaniem towaru. Kwota faktycznie zapłacona jest podstawą opodatkowania tylko wówczas kiedy podatnik pobrał co najmniej połowę ceny za towar lub usługę w formie zaliczki, przedpłaty, raty *przed wydaniem towaru)

Kwota należna - kwota zapłacona po wydaniu towaru

Podstawą opodatkowania w przypadku przekazania zamiany darowizny jest wartość towarów lub usług obliczona wg cen sprzedaży stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą a w razie braku głównego odbiorcy wg przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości z dnia przekazania zamiany darowizny.

Podstawa opodatkowania przy imporcie

Wartość celna + cło + opłaty celne dodatkowe a w przypadku towarów akcyzowych akcyza

Stawki podatku:

• 0%- eksport

• 3% - rolnictwo

• 7% - materiały budowlane

• 22% - podstawowa

ulgi i zwolnienia:

podatek należny - od sprzedaży

podatek naliczony - od zakupu

podatek należno - naliczony - podatek od US

Zwolnienia podmiotowe: podatnicy u których wartość sprzedaży a także wartość eksportu towarów i usług nie przekraczała łącznie w poprzednim roku 10.000 euro

Tryb i warunki płatności do 25 dnia m-ca od momentu powstania

Art. 7 zwolnienia przedmiotowe

Prawo podatkowe i celne Ćwiczenia 1

6 z 6

---