Oficjalne nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a Europejską Wspólnotą Gospodarczą (EWG) nastąpiło we wrześniu 1988 r. Pierwsze negocjacje dotyczyły umowy o handlu oraz współpracy gospodarczej, którą ostatecznie podpisano w Warszawie 19 września 1989 r. Realizacja umowy spowodowała, że od 1990 r. państwa członkowskie Wspólnot stały się głównym partnerem handlowym Polski.

W dniach 14-15 lipca 1989 r. na szczycie paryskim siedmiu najbardziej uprzemysłowionych państw świata podjęto decyzję o pomocy ekonomicznej dla Polski i Węgier, a następnie Rada Ministrów WE 18 grudnia 1989 r. stworzyła podstawę prawną do funkcjonowania programu PHARE. Pomoc w ramach PHARE została później rozszerzona na inne państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Również w lipcu 1989 r. powołano do życia Przedstawicielstwo RP przy WE w Brukseli (w 1990 roku pierwszym ambasadorem został Jan Kułakowski - do czerwca 1996). 25 maja 1990 r. Polska złożyła w Brukseli oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Rezultatem tych rozmów był Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi (podpisany 16 grudnia 1991 r.). Konsekwencją takiej polityki było powołanie 26 stycznia 1991 r. Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej działającego w Urzędzie Rady Ministrów ( Jacek Saryusz - Wolski). Formalnym potwierdzeniem polskich dążeń do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej było złożenie przez Ministra Spraw Zagranicznych RP 8 kwietnia 1994 r. w Atenach oficjalnego wniosku w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. 8 sierpnia 1996 r. powstał Komitet Integracji Europejskiej (pierwsze inauguracyjne posiedzenie odbyło się 12.11.1996 r.), zespół określonych ustawą ministrów. Jest to instytucja odpowiedzialna za proces integracji europejskiej w Polsce. Na miejsce urzędu Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej powołano Urząd Komitetu Integracji Europejskiej (rozpoczął działalność od 16.10 1996 r., pierwszym szefem była Danuta Hübner), który stał się państwową jednostką organizacyjną obsługującą Komitet Integracji Europejskiej. Realizując politykę integracyjną Rada Ministrów RP 28 stycznia 1997 r. przyjęła Narodową Strategię Integracji, dokument systematyzujący dotychczasowe przedsięwzięcia integracyjne i określający zadania dostosowawcze w okresie bezpośrednio poprzedzającym członkostwo. W marcu 1998 r. Rada Ministrów RP przyjęła Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej (NPPC). Dokument ten określa kierunek koniecznych działań dostosowawczych oraz określa harmonogram ich realizacji , jest aktualizowany co roku, aby był zgodny z kolejnymi wersjami Partnerstwa dla Członkostwa i był spójny ze zobowiązaniami zawartymi w stanowiskach negocjacyjnych. Negocjacje akcesyjne Polski rozpoczęły się 31 marca 1998 r.( na podstawie publikacji Negocjacje członkowskie. Polska na drodze do Unii Europejskiej., KPRM 1999).

ETAPY	UNIA EUROPEJSKA	FORMALNA PŁASZCZYZNA NEGOCJACJI	POLSKA
ETAP I: PRZEGLĄD PRAWA Przegląd prawodawstwa polskiego pod względem zgodności z dorobkiem prawnym Wspólnot Europejskich. Odbywa się w 29 z 31 obszarów negocjacyjnych (dwa obszary: “Instytucje” oraz “Inne” nie podlegały przeglądowi prawa).	KOMISJA EUROPEJSKA (TFAN)	SESJE PRZEGLĄDU PRAWA W BRUKSELI	MIĘDZYRESORTOWY ZESPÓŁ DO SPRAW PRZYGOTOWANIA NEGOCJACJI AKCESYJNYCH Z UE ZESPÓŁ NEGOCJACYJNYCH
ETAP II: OPRACOWANIE STANOWISK NEGOCJACYJNYCH Po stronie polskiej Zespół Negocjacyjnych opracowuje, a Rada Ministrów akceptuje, stanowiska negocjacyjne we wszystkich obszarach negocjacyjnych. Po stronie UE wspólne stanowiska opracowuje Rada w porozumieniu z państwami członkowskimi UE podstawie propozycji Komisji Europejskiej	ETAP V: RATYFIKACJA TRAKTATU AKCESYJNEGO	SPOTKANIA MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI AKCESYJNEJ W BRUKSELI LUB W LUKSEMBURGU	RADA MINISTRÓW RP ZESPÓŁ NEGOCJACYJNYCH
ETAP III: NEGOCJACJE NA PODSTAWIE STANOWISK NEGOCJACYJNYCH Negocjacje odbywają się w drodze spotkań wyjaśniających i eksperckich oraz pisemnej wymiany informacji i wyjaśnień (dotyczących problemów negocjacyjnych i interpretacji dorobku prawnego Wspólnot Europejskich oraz postępu kandydata w dostosowaniu się do wymogów UE). Wynikiem tego jest zbliżenie stanowisk negocjacyjnych stron aż do uzyskania porozumienia.	RADA UNII EUROPEJSKIEJ (państwa członkowskie)	SPOTKANIA MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI AKCESYJNEJ W BRUKSELI LUB W LUKSEMBURGU	RADA MINISTRÓW RP ZESPÓŁ NEGOCJACYJNYCH
ETAP IV: UZGODNIENIE TREŚCI TRAKTATU AKCESYJNEGO Uzgodnienie ostatnich, najtrudniejszych, kwestii zebranych ostateczny pakiet negocjacyjny oraz zatwierdzenia wyników negocjacji akcesyjnych w postaci Traktatu Akcesyjnego	RADA UNII EUROPEJSKIEJ (państwa członkowskie)	OSTATNIE SPOTKANIA MIĘDZYRZĄDOWEJ KONFERENCJI AKCESYJNEJ	RADA MINISTRÓW RP ZESPÓŁ NEGOCJACYJNYCH
ETAP V: RATYFIKACJA TRAKTATU AKCESYJNEGO	PARLAMENTY NARODOWE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UE PARLAMENT EUROPEJSKI		PARLAMENT RP SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE W REFERENDUM

Na podstawie publikacji Negocjacje Członkowskie KPRM 1999 r.

Etapy negocjacji:

• Państwo europejskie zgłasza do Rady Unii Europejskiej wniosek o członkostwo w UE

• Rada UE zwraca się do Komisji Europejskiej o wyrażenie opinii na temat wniosku

• Komisja przekłada Radzie Opinię o wniosku kandydata

• Rada podejmuje jednogłośnie decyzję o rozpoczęciu negocjacji z kandydatem

• Rada UE pod przewodnikiem Prezydencji Rady prowadzi negocjacje z kandydatem

• Komisja proponuje a Rada uzgadnia i jednocześnie przyjmuje wytyczne na temat stanowiska Unii w negocjacjach z kandydatem

• Między Unią a kandydatem zostaje uzgodniony projekt Traktatu Akcesyjnego

• Traktat Akcesyjny zostaje przedłożony Radzie UE i Parlamentowi Europejskiemu

• Parlament Europejski wyraża zgodę na Traktat Akcesyjny absolutną większością głosów

• Rada jednogłośnie aprobuje Traktat Akcesyjny

• Państwa członkowskie i państwo kandydujące oficjalnie podpisują Traktat Akcesyjny

• Państwa członkowskie i państwo kandydujące ratyfikują Traktat Akcesyjny

• Po ratyfikacji Traktat Akcesyjny wchodzi w życie: Państwo kandydujące staje się członkiem UE

Na podstawie publikacji Negocjacje Członkowskie KPRM 1999 r.

Obszary negocjacyjne

Polska prowadzi negocjacje o przystąpienie do Unii Europejskiej w następujących obszarach:

1. Swobodny przepływ towarów

2. Swobodny przepływ osób

3. Swoboda świadczenia usług

4. Swobodny przepływ kapitału

5. Prawo spółek

6. Polityka konkurencji

7. Rolnictwo

8. Rybołówstwo

9. Polityka transportowa

10. Podatki

11. Unia Gospodarcza i Walutowa

12. Statystyka

13. Polityka Społeczna i zatrudnienia

14. Energia

15. Polityka przemysłowa

16. Małe i Średnie Przedsiębiorstwa

17. Nauka i badania

18. Edukacja, kształcenie młodzieży

19. Telekomunikacja i technologie informacyjne

20. Kultura i polityka audiowizualna

21. Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych

22. Środowisko

23. Ochrona konsumentów i zdrowia

24. Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne

25. Unia celna

26. Stosunki zewnętrzne

27. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

28. Kontrola finansowa

29. Finanse i budżet

Liczba zamkniętych rozdziałów negocjacyjnych: 23

Nr	Obszar	Przedstawienie stanowiska	Rozpoczęcie negocjacji	Tymczasowe zamknięcie obszarów negocjacyjnych
1.	Nauka i badania	1. IX. 1998	10. XI. 1998	10. XI. 1998
2.	Edukacja, kształcenie i młodzież	1. IX. 1998	10. XI. 1998	10. XI. 1998
3.	Polityka przemysłowa	1. IX. 1998	10. XI. 1998	19. V. i 22. VI. 1999
4.	Małe i średnie przedsiębiorstwa	1. IX. 1998	10. XI. 1998	10. XI. 1999
5.	Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa	1. IX. 1998	10. XI. 1998	06. IV. 2000
6.	Telekomunikacja i technologie informacyjne	1. IX. 1998	10. XI. 1998	19. V. i 22. VI. 1999
7.	Kultura i polityka audiowizualna	1. IX. 1998	10. XI. 1998	4. XII. 2000
8.	Unia celna	11. XI. 1998	19. V. 1999	29. III.2001
9.	Statystyka	11. XI. 1998	19. IV. 1999	19. IV. 1999
10.	Prawo spółek	11. XI. 1998	19. V. 1999	28. XI. 2001
11.	Ochrona konsumentów i zdrowia	11. XI. 1998	19. IV. 1999	19. V. i 22. VI. 1999
12.	Stosunki zewnętrzne	11. XI. 1998	19. V. 1999	12. XI. 1999
13.	Unia gospodarcza i walutowa	29. I. 1999	30. IX. 1999	7. XII. 1999
14.	Polityka konkurencji	29. I. 1999	19. V. 1999
15.	Swobodny przepływ towarów	29. I. 1999	22. V. 1999	29. III 2001 i 28. XI. 2001
16.	Rybołówstwo	12. II. 1999	19. V. 1999
17.	Energia	31. V. 1999	12. XI.1999	27. VII.2001
18.	Polityka społeczna i zatrudnienie	31. V. 1999	30. IX. 1999	1. VI. 2001
19.	Swobodny przepływ usług	15. VII. 1999	12. XI. 1999	14. XI. 2000
20.	Swobodny przepływ kapitału	15. VII. 1999	30. IX. 1999	21. III.2002
21.	Polityka transportowa	15. VII. 1999	12. XI. 1999
22.	Swobodny przepływ osób	30. VII. 1999	26. V. 2000	21. XII. 2001
23.	Kontrola finansowa	6. VIII. 1999	6. IV. 2000	14. VI.2000
24.	Środowisko	08. X. 1999	7. XII. 1999	26. X. 2001
25.	Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne	08. X. 1999	26. V. 2000
26.	Podatki	22. X. 1999	7. XII.1999	21. III.2002
27.	Rolnictwo	16. XII. 1999	14. VI. 2000
28.	Polityka regionalna	30. XI. 1999	6. IV. 2000
29.	Finanse i budżet	30. XI. 1999	26. V. 2000
30.	Instytucje	16.IV.2002	22.IV.2002	22.IV.2002

Rolnictwo jest jedną z 29 negocjowanych przez Polskę dziedzin. Negocjacje rolne, ze względu na problematykę, której dotyczą, są szczególnej natury. Polskie stanowisko zawiera 55 problemów negocjacyjnych. Polska stwierdza, że "...akceptuje całość acquis communautaire w obszarze Rolnictwo" i "wprowadzi do 31 grudnia 2002 roku rozwiązania prawne i instytucjonalne, które umożliwią stosowanie w Polsce instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR)". "W związku z tym Polska występuje o:

• objęcie polskiego rolnictwa pełnym zakresem WPR,

• przyznanie Polsce limitów wielkości produkcji na poziomie z jednej strony uwzględniającym potencjał przyrodniczy produkcji rolniczej przyjaznej środowisku, a z drugiej - zapewniającym utrzymanie stabilnych źródeł dochodów ludności rolniczej,

• włączenie polskiego rynku towarów rolno-spożywczych w obszar Europejskiego Jednolitego Rynku”.

Polityka rolna Unii Europejskiej:

Podstawy traktatowe to art. 38 - 47 Traktatu o WE;

Cele: podniesienie wydajności rolnictwa, zapewnienie dzięki temu odpowiedniego standardu życia osobom zatrudnionym w sektorze rolnictwa; unikanie wahań cen; zagwarantowanie zaopatrzenia konsumentów po cenach korzystnych. Instrumenty: wspólna organizacja rynku rolnego i towarzysząca jej stabilizacja cen, osiągana w wyniku interwencji na rynku wewnętrznym, obciążenia importu i ograniczenia (w odniesieniu do mleka i cukru) produkcji; poprawa podstaw produkcji przez wspieranie przedsiębiorstw rolnych; poprawa struktury urynkowienia; subwencje w celu wyrównania uwarunkowanych naturalnie różnic, programy specjalnie dla regionów zapóźnionych oraz położonych w basenie Morza Śródziemnego.

(na podstawie Podręcznika integracji europejskiej, Europa od A do Z, W.Weidenfeld, W.Wessels)

Trudna sytuacja ekonomiczna polskiego rolnictwa ma wpływ na nasze przygotowania do akcesji. Perspektywa integracji Polski z Unią Europejską daje możliwość pozyskania funduszy pozwalających na restrukturyzację i modernizację rolnictwa oraz podniesienie poziomu życia mieszkańców wsi, lecz z drugiej strony budzi wiele niepokoju. Poza obawą przed nieznanym, polscy rolnicy zastanawiają się nad kosztami akcesji Polski do struktur unijnych. W środowisku rolników rodzą się pytania, na które zainteresowani nie znają odpowiedzi. Eksperci UKIE przygotowali wyjaśnienia, które pozwolą - jak sądzimy - rozwiać różne Państwa wątpliwości.

Przedstawiamy więc Państwu odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania z zakresu integracji Polski z UE w obszarze dotyczącym rolnictwa:

• Czy w chwili obecnej farmer np. holenderski bądź niemiecki gospodarujący w Polsce, w trybie dzierżawy gruntów użytkowanych rolniczo, będąc nadal obywatelem Holandii lub Niemiec otrzymuje u siebie dopłatę bezpośrednią do produkcji rolnej uzyskiwanej w Polsce?

Nie otrzymuje. Wynika to z zasad Wspólnej Polityki Rolnej. Dopłaty związane są terytorialnie z obszarem produkcji w danym kraju czy liczebnością stada, w ramach kwot przyznawanych państwu i nie mogą być przemieszczane między państwami. Po objęciu Polski Wspólną Polityką Rolną rolnicy ci otrzymają dopłaty (i kwoty) zgodnie z zasadami obowiązującymi w Polsce, takie same jak rolnicy polscy. Będą mogli korzystać z tych przywilejów tylko poprzez polskie agencje płatnicze (ARiMR, ARR), w ramach systemu IACS.

• Czy władze państwa polskiego będą miały zagwarantowaną możliwość kontroli unijnych działań w tym zakresie?

Tak. Wynika to z zasad kontroli płatności w Unii Europejskiej, które są już stopniowo wdrażane w Polsce i będą w pełni obowiązywać po akcesji.

• Czy w UE będzie można produkować na sprzedaż dowolne ilości produktów roślinnych i hodować dowolną liczbę zwierząt wybranego gatunku?

Nie. Unia, wspierając rolnictwo finansowo, jednocześnie kontroluje wielkość produkcji podstawowych produktów rolnych przeznaczanych na sprzedaż.
Kwotowaniu podlegają: powierzchnia uprawy zbóż, roślin oleistych, roślin białkowych, lnu, wielkość produkcji cukru, tytoniu czy chmielu. Produkcja owoców i warzyw nie jest limitowana, chociaż wielkość podaży jest do pewnego stopnia regulowana przez organizacje branżowe (działanie progów interwencji rynkowej).

Rolnicy korzystający z dopłat bezpośrednich są zobowiązani do wyłączenia części powierzchni z uprawy (np. zbóż - 10%). Limitowana jest produkcja mleka. Poprzez dopłaty bezpośrednie limitowane jest pogłowie krów mamek, a przez wielkość premii ubojowej pogłowie zwierząt w chowie na rzeź. Nie jest bezpośrednio limitowane pogłowie trzody czy wielkość produkcji drobiu. Wielkość produkcji zwierzęcej jest także ograniczana pośrednio przez regulowanie norm obsady zwierząt w przeliczeniu na hektar w przypadku produkcji opasów, owiec i innych, co jest związane w ochroną środowiska czy gospodarowaniem na stokach górskich.

• Jakiej wielkości gospodarstwo trzeba mieć, aby skorzystać ze środków UE?

Pomoc finansowa udzielana jest w UE wszystkim gospodarstwom, które są zarejestrowane jako gospodarstwa rolne i mają swój numer statystyczny. Definicje gospodarstw są różne w poszczególnych krajach. Z pomocy korzystają zarówno gospodarstwa stanowiące własność rolnika, jak i prowadzące produkcję na gruntach dzierżawionych, na zasadach umowy.
Ponieważ tytułów dofinansowania gospodarstw ze środków Wspólnej Polityki Rolnej i Funduszów Strukturalnych jest kilkadziesiąt, różne gospodarstwa mają prawo korzystania z różnych dopłat. Dopłaca się tylko do produkcji mieszczącej się w przyznanych rolnikom limitach i kwotach produkcji. Najważniejsze są dopłaty bezpośrednie do powierzchni upraw lub kwot produkcji, z których mogą korzystać wszystkie gospodarstwa spełniające określone warunki techniczne (np. pole uprawne nie może być mniejsze niż 0,3 ha). Dopłaca się też tylko do zwierząt kolczykowanych i w określonych grupach wiekowych. Wnioski w sprawie dopłat składa rolnik odpowiedniej służbie administracyjnej.

Część gospodarstw drobnych nie korzysta z dopłat dobrowolnie, ze względu na uciążliwość wypełniania dokumentów na niewielkie kwoty. Najwięcej wszystkich dopłat (do 80%) trafia do gospodarstw dużych i wyspecjalizowanych, które stanowią 1/5 ogólnej liczby gospodarstw. Unia obecnie rozważa możliwość zastosowania uproszczonych, zryczałtowanych dopłat bezpośrednich do produkcji roślinnej, w przeliczeniu na hektar użytków rolnych, bez uwzględniania i kontrolowania struktury zasiewów, co ułatwi rolnikom drobnym korzystanie z dopłat. Inne są uprawnienia do dopłat z tytułu modernizacji rolnictwa i przemian agrarnych, na przykład ze środków na modernizację gospodarstw, dla młodych rolników, dla rolników przechodzących na wczesną emeryturę czy zamierzających zamienić gospodarstwo rolne na leśne, przez zalesienie. Każde takie gospodarstwo musi przygotować i przedłożyć odpowiednie dokumenty, które są opiniowane, a decyzje podejmowane indywidualnie. Są to decyzje uznaniowe, w przeciwieństwie do automatycznych dopłat bezpośrednich, ale podejmowane w granicach prawnie ustalonych. Z większość tych środków korzystają raczej gospodarstwa średnie i duże. Także i w tym zakresie UE rozważa możliwości wprowadzenia dopłat zryczałtowanych, dla drobnych gospodarstw, ale na przykład na podstawie uproszczonego biznes-planu modernizacji gospodarstwa. Odrębnie uregulowane są zasady dopłat do modernizacji produkcji z budżetów narodowych czy zasady dopłat za przestrzeganie specjalnych rygorów ochrony środowiska rolniczego.

• Czy będzie można otrzymywać środki unijne za zaprzestanie produkcji?

Polityka rolna UE nie zakłada - jako celu samoistnego - zaprzestania przez gospodarstwa produkcji rolnej. Utrzymanie określonego - raczej wysokiego poziomu produkcji - jest bowiem warunkiem zapewnienia samowystarczalności i dochodu rolnikom. Jednocześnie jednak Unia musi limitować produkcję, ponieważ popyt na produkty rolne jest stabilny (ubywa ludności, której wiek rośnie, zmienia się dieta), a gromadzenie i eksport nadwyżek pociąga za sobą wysokie koszty i dopłaty eksportowe. Jednym z instrumentów limitowania produkcji jest rekompensata za obowiązkowe lub dobrowolne wyłączenie okresowe ziemi z produkcji (odłogowanie - ugorowanie), innym - zamiana gospodarstwa (gruntów) rolnego na leśne czy zmniejszanie intensywność produkcji roślinnej i obsady zwierząt, ze względów ochrony środowiska rolniczego. Duże gospodarstwa muszą wyłączać z uprawy (np. zbóż) do 10% limitowanej powierzchni, ale mogą wyłączyć więcej. Inne zmniejszenia produkcji są dobrowolne - decyzja należy do rolnika. Także zmniejszanie zużycia nawozów czy środków ochrony roślin, w zamian za rekompensatę finansową za zmniejszoną produkcję, jest dobrowolne. Część rolników wybiera inną metodę postępowania. Dzierżawi ziemię innym rolnikom w zamian za godziwy czynsz dzierżawny. W Unii od wielu lat trwa też proces ograniczania powierzchni upraw, a powiększania powierzchni łąk i pastwisk. Rekompensaty za wyłączenie ziemi z produkcji zachęcają do tego w określonych warunkach, ale produkcja daje jednak większy dochód niż wynosi odszkodowanie za rezygnację z produkcji. Wielu rolników Unii uważa, że branie pieniędzy za nie produkowanie jest niegodne zawodu rolniczego.

---