Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania

Zatwierdzam

......................................

PROGRAM SZCZEGÓŁOWY PRZEDMIOTU:

PSYCHOSOMATYKA

Rodzaj studiów: MAGISTERSKIE - studia niestacjonarne

Kierunek studiów: PSYCHOLOGIA

Rok studiów: piąty semestr: IX

1. ROZLICZENIE GODZINOWE

Razem	Wykłady	Ćwiczenia	Seminarium
24	24

2. CELE KSZTAŁCENIA

Zapoznać z:

• podstawami teoretycznymi ujmującymi zależności psychosomatyczne i somatopsychiczne

-mechanizmami psychologicznymi i fizjologicznymi zaangażowanymi w rozwój zaburzeń somatycznych

• funkcjonowaniem psychologicznym i społecznym w najczęstszych chorobach psychosomatycznych w aspekcie rozwojowym (dzieci, adolescenci, dorośli) płci i rodzaju

• formami pomocy psychologicznej i psychoterapii

3. BEZPOŚREDNIE POWIĄZANIE PRZEDMIOTU Z INNYMI PRZEDMIOTAMI

Bazuje na przedmiotach:

Psychopatologia, psychologia kliniczna, zaburzenia osobowości, kliniczne metody diagnostyczne, psychoterapia.

Podbudowuje przedmioty: psychologia społeczna, psychologia osobowości, zaburzenia zachowania, psychologia zdrowia

4. TREŚĆ PROGRAMU

Lp.	Tematy zajęć	Liczba godzin
				Wykłady	Ćwicz.	Semin.
SEMESTR IX
	Koncepcje zaburzeń psychosomatycznych	2
	Polietiologiczny i probabilistyczny model ryzyka chorób somatycznych	2
	Choroby układu krążenia- nadciśnienie tętnicze	2
	Choroby układu krążenia- choroba niedokrwienna serca	2
	Choroby nowotworowe	3
	Choroby układu oddechowego- alergia i astma	2
	Choroby układu pokarmowego i zaburzenia odżywiania się	2
	Przewlekle postępujące choroby wielonarządowe i wieloukładowe	3
	Przystosowanie i radzenie sobie z chorobą przewlekłą	3
	Pomoc psychologiczna dla chorych i rodzin	3

5. LITERATURA

Obowiązkowa:

Lp.	Autor i Wydawca	Tytuł	Rok wydania
	Irena Heszen Wydawnictwo Naukowe PWN	Wprowadzenie do psychologii klinicznej, t.2.rozdz.11,s.222-242	2005
	Peter Salmon Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne ,GWP , 2002	Psychologia w medycynie	2002

Dodatkowa:

Lp.	Autor i Wydawca	Tytuł	Rok wydania
1. 2 3. 4. 5. 6.	Kazimierz Wrześniewski Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Dorota Kubacka-Jasiecka Tadeusz Marian Ostrowski(red.) Leszek Szewczyk, Mariola Skowrońska (red.) Gabriela Chojnacka- Szawłowska, Beata Pastwa- Wojciechowska ( red.) Gabriela Chojnacka- Szawłowska- Gabriela Chojnacka - Szawłowska	Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akade- micki. Tom 3, s.493-512 Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Zaburzenia psychosomatyczne u dzieci i młodzieży. Teoria i praktyka, wyd. Emu Psychologia kliniczna i sądowo- penitencjarna (cz.1- psychologia kliniczna - choroby somatyczne), Wydawnictwo „Impuls” Rozpoznanie choroby nowotworowej- Uwarunkowania psychologiczne Wydawnictwo Lekarskie, PZWL Zmęczenie a zdrowie i choroba. Perspektywa psychologiczna Ofic. Wydaw. Impuls, Kraków	2005 2005 2003 2007 1998 2009

6. SPOSOBY OCENY POSTĘPÓW STUDENTA

Pisemny lub testowy egzamin, stanowiący sprawdzian wiadomości z zakresu treści wykładów i literatury obowiązkowej.

7. PROGRAM ROZWINIĘTY (temat, liczba godzin główne zagadnienia)

Temat 1:Koncepcje zaburzeń psychosomatycznych (2 godziny).

Psychosomatyczne podejście w praktyce medycznej od czasów starożytnych do współczesnych. Powstanie i rozwój psychosomatyki- przedstawiciele. Medycyna psychosomatyczna i medycyna behawioralna. Choroby psychosomatyczne- dyskusje i klasyfikacje.

Temat 2: Polietiologiczny i probabilistyczny model ryzyka chorób somatycznych (2 godziny)Biologiczne, psychologiczne i społeczno-środowiskowe czynniki ryzyka chorób somatycznych w holistycznym paradygmacie zdrowia .Styl życia a ryzyko chorób. Czynniki ryzyka w różnych okresach życia. Płeć i rodzaj (gender) a choroby . Stres, emocje, osobowość a powstanie, przebieg i następstwa choroby. Zasoby i ich znaczenie. Rola przekonań dotyczących choroby w procesie leczenia i prewencji wtórnej. Proces percepcji symptomów somatycznych. Pourazowy wzrost.

Temat 3: Choroby układu krążenia- nadciśnienie tętnicze (2godziny).Patomechanizm nadciśnienia. Rola emocji i stylu życia. Choroba nadciśnieniowa a różnice płci i rodzaju. Fazy choroby a funkcjonowanie psychospołeczne. Psychoedukacja, psychoterapia. Profilaktyka.

Temat 4: Choroby układu krążenia- choroba niedokrwienna serca (2 godziny). Elementy ryzyka w ujęciu rozwojowym i rodzajowym(czynniki predysponujące do choroby, promujące jej rozwój , WZA, osobowość D). Funkcjonowanie psychiczne w chorobie niedokrwiennej serca. Zawał mięśnia serca- - jako doświadczenie traumatyczne. Następstwa- PTSD, ASD. Profilaktyka pierwotna i wtórna w chorobach układu krążenia. Psychoterapia i psychoedukacja.

Temat 5: Choroby nowotworowe (3 godziny). Czynniki ryzyka niektórych nowotworów złośliwych .Rola stresu, emocji, osobowości, WZC. Kancerofobia a późne rozpoznanie choroby- leczenie i rokowanie. Lęk i stres na różnych etapach leczenia i radzenia sobie z chorobą. Chemioterapia i radioterapia a funkcjonowanie poznawcze i emocjonalne. Specyfika choroby u dzieci i dorosłych kobiet i mężczyzn. Leczenie paliatywne, walka z bólem Jakość życia w trakcie i po leczeniu choroby. Problemy fazy terminalnej- opieka i wsparcie duchowe.

Temat 6: Choroby układu oddechowego- alergia i astma (2 godziny).Mechanizmy psychologiczne w genezie choroby. Astma i alergia u dzieci, młodzieży i dorosłych. Funkcjonowanie psychiczne i społeczne chorych. Rola systemu rodzinnego w podtrzymywaniu choroby. Psychoterapia i psychoedukacja.

Temat 7: Choroby układu pokarmowego i zaburzenia odżywiania się (2 godziny). Uwarunkowania biologiczne, psychologiczne i społeczne wrzodu trawiennego, zespołu jelita drażliwego. Anoreksja i bulimia. Specyficzne zaburzenia poznawcze jako markery ryzyka anoreksji. Pomoc psychologiczna, psychoterapia

Temat 8:Przewlekłe i postępujące choroby wieloukładowe i wielonarządowe (3 godziny). Dynamika przebiegu i rozmaitość utrudnień w stwardnieniu rozsianym, chorobie reumatycznej i cukrzycy. Radzenie sobie ze stresem choroby postępującej i nieuleczalnej przez dzieci, adolescentów i dorosłych- różne ograniczenia, wspólne cierpienie. Rola optymizmu.

Temat 9: Przystosowanie i radzenie sobie z chorobą przewlekłą i nieuleczalną (3 godziny).Przystosowanie do zmiennego procesu choroby. Syndrom chronicznego zmęczenia. Rola obrazu choroby w radzeniu sobie . Subiektywne i obiektywne uwarunkowania percepcji zagrożenia zdrowia i życia. Rola zasobów i wsparcia w działaniu buforowym i profilaktyce stanów kryzysu.

Temat 10: Psychoterapia chorych i rodzin (3godziny). Komunikacja i relacja z chorym i rodziną w kontekście jego wieku i potrzeb. Rola informacji i komunikowania prawdy. Potrzeba zrozumienia objawów choroby. Perspektywa pacjenta i jej znaczenie w terapii.

Dziekan Wydziału Autorzy programu

........................................................ prof. dr hab.Gabriela Chojnacka-Szawłowska

---