Choroby układu krążenia

Powstają w wyniku niedokrwienia serca z powodu zwężenia tętnic wieńcowych, zaopatrujących w krew mięsień sercowy.

Istotą choroby niedokrwiennej jest dysproporcja między zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen, a jego podażą.

Przyczyna bezpośrednia:

zwężenie tętnic wieńcowych, najczęściej na tle miażdżycowym, oraz ich skurcz.

CZYNNIKI RYZYKA COROBY NIEDOKRWIENNEJ

palenie papierosów (nasila zaburzenia lipidowe, zwiększa krzepnięcie krwi, agregację płytek, wzrasta również fibrynogen, który jest niezależnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby)

nadciśnienie tętnicze( zaburzenia lipidowe- to prekursor choroby; wzrost poziomu LDL i obniżenie poziomu HDL, hipertrójglicerydemia)

cukrzyca (przyspiesza rozwój miażdżycy naczyń i zwiększa ryzyko zawału serca, szczególnie u kobiet)

rodzinne występowanie choroby niedokrwiennej serca

(może być uwarunkowane hiperlipidemią rodzinną, mającą związek z przedwczesną miażdżycą w pierwszej dekadzie życia).

mała aktywność fizyczna (regularne ćwiczenia - odpowiednie do wydolności ćwiczącego, obniżają wskaźnik zużycia tlenu, zmieniają korzystnie metabolizm lipidów i węglowodanów oraz zmniejszają skłonność do zakrzepów)

Otyłość (prowadzi do zmniejszenia sprawności hemodynamicznej serca; zwiększonej lepkości krwi; stałe zwiększone obciążenie serca pracą w związku ze zwiększeniem masy ciała)

stres i czynniki psychosocjalne:(osoby agresywne, walczące aby osiągnąć jak najwięcej w jak najkrótszym czasie, wrogość, izolacja społeczna, niskie wykształcenie, wyczerpanie psychiczne, niekorzystne wydarzenia życiowe)

wiek (szczyt zachorowań przypada na 40-50 rok życia)

płeć (4-5x częściej chorują mężczyźni; kobiety częściej chorują po okresie przekwitania (chronią je wcześniej hormony płciowe).

typ osobowości: (typ osobowości A charakteryzujący się potrzebą dominacji, prestiżu, rywalizacji)

Stres (sprzyja wystąpieniu zawału serca, nagłej śmierci, zaburzeń rytmu serca, kurczu naczyń).

Różne postacie choroby- związane z różnym zaawansowaniem choroby wieńcowej:

Dusznica bolesna stabilna - najczęstsza

Dusznica bolesna wysiłkowa

Dusznica bolesna niestabilna

Bóle pojawiają się w momencie wystąpienia głodu tlenowego, czyli niedoboru tlenu w stosunku do zapotrzebowania.

CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA ból wieńcowy

bóle za mostkiem,

promieniujące do szyi, szczęki lub kończyn górnych (szczególnie do kończyny górnej lewej), czasami do pleców, barku, łokcia, nadgarstka lub 4 i 5 palca lewej ręki,

ból ma najczęściej charakter zaciskający, dławiący lub uciskowy,

czasami występuje uczucie palenia lub pieczenia,

ból pojawia się zwykle w czasie wysiłku - marszu, przy wyjściu z ciepłego pomieszczenia na zimno,

przyczyną może być: strach, podniecenie, niepokój,

w zaawansowanych przypadkach ból nasila się przy kładzeniu się lub schylaniu; może pojawić się , gdy chory wstaje po obudzeniu,

zazwyczaj ustępuje po 5-15minutach,

ustępuje po podaniu podjęzykowym Nitrogliceryny,

czasami bólom towarzyszy szybkie lub niemiarowe bicie serca, zawroty głowy, poty, niepokój, odbijanie i uczucie pełności w dołku podsercowym,

EKG w czasie bólu lub podczas wysiłku,

monitorowanie elektrokardiograficzne metodą Holtera,

USG (echo) serca,

test po obciążeniu dobutaminą,

koronarografia.

Rokowanie:

Lepsze u kobiet niż u mężczyzn oraz gorsze u osób poniżej 40rż.

Zawał serca, nadciśnienie, powiększenie serca, zaburzenia rytmu i przewodzenia znacznie pogarszają rokowanie.

Choroba może stale postępować, przechodząc w ostrą niewydolność wieńcową, która może doprowadzić do zawału serca.

leczenie objawowe i przewlekłe

Polega głównie na zwalczeniu wymienionych czynników ryzyka:

rzucenie palenia papierosów,

dieta ubogotłuszczowa,

farmakoterapia przeciwlipidyczna,

zmniejszenie masy ciała,

leczenie nadciśnienia,

leczenie cukrzycy,

leki hamujące produkcję tromboksanu w płytkach krwi - kwas acetylosalicylowy(zmniejsza agregację płytek krwi) - zapobiega zakrzepom przyściennym, zmniejsza zlepność płytek:

Acard, Polocard, Bestpiryn, Aspiryn protect w dawce 75 lub 150mg

Witamina PP - rozszerza naczynia wieńcowe,

leczenie przyczynowe:

polega na podawaniu leków które:

1. podane w czasie bólu wieńcowego działają szybko po2-3min, przerywają napad bólowy (Nitrogliceryna podjęzykowo)

2. zmniejszają zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen -Propranolol, Metoprolol, Atenolol

3. hamują kanał wapniowy - diltiazem, Isoptin, amlodipina

Leczenie chirurgiczne PTCA/ angioplastyka /balonikowanie

ZAPOBIEGANIE:

1.zwalczanie czynników ryzyka i wczesne wykrywanie zagrożenia (prewencja pierwotna);

2.wczesne leczenie już stwierdzonej choroby niedokrwiennej (prewencja wtórna);

3.leczenie powikłań chorobowych (prewencja późna).

ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO

POWIKŁANIA WCZESNE:

zaburzenia rytmu i zaburzenia przewodzenia,

obrzęk płuc, wstrząs,

pęknięcie serca, zakrzepy przyścienne i zatory

POWIKŁANIA PÓŹNE:

zespół pozawałowy Dresslera- powstaje w następstwie odczynów autoimmunologicznych; antygenem powodującym powstanie przeciwciał jest martwiczo zmieniony mięsień sercowy,

objawy to : gorączka, bóle umiejscowione w lewej połowie klatki piersiowej, objawy zapalenia osierdzia i opłucnej, zmiany zapalne płuc .Leczenie - glikokortykosteroidy.

genetyczne;

warunki tętniak serca - uwypuklenie zmienionej martwiczo lub bliznowato ściany serca,

przewlekła niewydolność krążenia

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego wg JNC

Czynniki ryzyka

otyłość, nadwaga,

dieta z dużą ilością soli; małą ilością potasu; z dużą ilością tłuszczów,

palenie tytoniu,

mała aktywność fizyczna,

stres.

PRZYCZYNY

Około 90% - 95% przypadków choroby to nadciśnienie pierwotne

(samoistne /idiopatyczne).

Nadciśnieniem pierwotnym nazywamy te postacie, w których można wykluczyć objawowy charakter. Stanowi samodzielną jednostkę chorobową.

PRZYCZYNY nadciśnienie pierwotne

Przyczynami są zaburzenia mechanizmów kontrolujących ciśnienie tętnicze.

bezpośrednią przyczyną jest wzrost oporów stawianych przez naczynia obwodowe(skurcz drobnych naczyń tętniczych);

czynniki życia- ciężka praca, stres;

zwiększone aktywności układu renina -angiotensyna -aldosteron;

nadwrażliwość na sód.

nadciśnienie wtórne

W 10% nadciśnienie tętnicze ma charakter wtórny.

przewlekłe choroby nerek -5%,

bezdech nocny,

przyjmowanie niektórych leków(NLPZ, steroidy, efedryna, doustne środki antykoncepcyjne),

nadciśnienie naczyniowo -nerkowe,

choroby nadnerczy (zespół Cushinga, zespół Conna -hiperaldosteronizm pierwotny),

nadczynność i niedoczynność tarczycy,

nadczynność gruczołów przytarczycznych,

koarktacja aorty.

Nadciśnienie rozpoznanie:

wywiad,

pomiar RR,

elektrolity,

USG,

tomografia komputerowa,

rezonans magnetyczny.

Nadciśnienie objawy:

poty,

bóle i zawroty głowy,

tachykardia,

hipotensja ortostatyczna,

bladość powłok,

niepokój i pobudzenie,

nudności i wymioty,

ZAPOBIEGANIE NADCIŚNIENIA
ZMIANA TRYBU ŻYCIA !!!

normalizacja wagi ciała

ograniczenie spożycia soli

zwiększenie spożycia potasu

ograniczenie spożycia alkoholu

zaprzestanie palenia papierosów

aktywność fizyczna

zalecenia dietetyczne

trening umiejętności radzenia sobie ze stresem

LECZENIE

Niefarmakologiczne i farmakologiczne:

Leczenie choroby podstawowej

Leki obniżające ciśnienie:

leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny - Kaptopryl

Diuretyki -moczpędne,

leki β- adrenolityki -Propranolol

leki antagoniści wapnia -Diltiazem

rokowanie

Przy zmianie trybu życia i systematycznym leczeniu + codzienne pomiary RR jest dobre.

Rokowanie pogarszają współistniejące choroby(cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, przebyty zawał serca) i wiek.

ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODNICTWA

UKŁAD BODŹCOPRZEWODZĄCY

Umożliwia szybkie, uporządkowane rozprzestrzenianie się pobudzenia elektrycznego. Składa się z:

Węzła zatokowego

Węzła przedsionkowo - komorowego

Dróg przewodzenia przedsionkowego

Pęczka Hisa, który przewodzi bodźce do włókien Purkinjego warstwy podwsierdziowej obu komór

UKŁAD BODŹCOPRZEWODZĄCY

I układ przewodzący i mięsień sercowy mają zdolność samoistnego wytwarzania bodźców elektrycznych wywołujących skurcze serca.

Szybkość i rytmiczność pobudzeń serca jest regulowana przez węzeł zatokowo-przedsionkowy zlokalizowany w prawym przedsionku.

Przyczyny zaburzeń - ze strony mięśnia sercowego

Choroba niedokrwienna serca

Zawał serca

Zapalenie mięśnia sercowego

Kardiomiopatie

Choroby układowe obejmujące mięsień

Przyczyny zaburzeń - hemodynamiczne

Wady serca

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie płucne

Przyczyny zaburzeń ogólnoustrojowe

Stres, silne emocje

Zaburzenia elektrolitowe (K, Mg)

Zaburzenia równowagi kwasowo- zasadowej

Nadczynność tarczycy

Nadużywanie alkoholu, tytoniu, kawy

Choroby jamy brzusznej

Choroby płuc

Niektóre leki

ZABURZENIA RYTMU
diagnostyka

Wywiad,

Badanie fizykalne,

EKG spoczynkowe,

EKG wysiłkowe,

Próba atropinowa przy bradykardii, propranololowa przy tachykardii,

EKG metodą Holtera,

Badanie telemetryczne EKG (chory z nadajnikiem radiowym przekazującym zapis EKG do analizatora arytmii),

ECHO serca,

Cewnikowanie serca + badania hemodynamiczneleczenie

przyczynowe - np. leczenie stanu zapalnego, wyrównanie zaburzeń elektrolitowych, poprawa ukrwienia mięśnia sercowego,

objawowe - polegające na odpowiedniej farmakoterapii lub elektroterapii(defibrylacja, kardiowersja).

Stosowane jest również leczenie zabiegowe:

ablacja mięśnia sercowego (zniszczenie prądem elektrycznym ogniska arytmicznego poprzez elektrodę wewnątrzsercową założoną z wkłucia dożylnego),

wszczepienie stymulatora,

leczenie kardiochirurgiczne.

Zaburzenia rymu dzielimy na:

1. Niemiarowości ekstrasystoliczne

2. Częstoskurcze

3. Migotanie i trzepotanie przedsionków

4. Migotanie i trzepotanie komór

Niemiarowości ekstrasystoliczne

1. Nadkomorowe

2. Komorowe

Skurcze dodatkowe mogą występować pojedynczo lub w grupach -salwy. Chorzy odczuwają te zaburzenia jako przykre „uderzenia” serca, „ zamieranie” serca. Jeśli występują salwami mogą prowadzić do nagłego zgonu.

Leczenie przewlekłe -leki przeciwarytmiczne, zależne od etiologii.

Częstoskurcze

1. Nadkomorowe

2. Komorowe

Nadkomorowy może wystąpić u ludzi zdrowych pod wpływem silnych emocji, komorowy jest zawsze wyrazem znacznego uszkodzenia mięśnia sercowego.

Częstość pracy serca powyżej 160/min.

Przykre kołatanie serca, uczucie niepokoju.

Leczenie: farmakoterapia, kardiowersja

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

1. Napadowe

2. Utrwalone

Nierówne wypełnienie tętna

Leki przeciwarytmiczne, kardiowersja elektryczna, leki przecizakrzepowe

TRZEPOTANIE I MIGOTANIE KOMÓR

GROŹNE DLA ŻYCIA ZABURZENIA, POWODUJĄCE ZATRZYMANIE AKCJI SECA.

Trzepotanie - akcja serca- 200/minutę

Migotanie -drżenie bezładne włókien mięśniowych-> NZK - >śmierć

Leczenie: natychmiastowa pomoc -defibrylacja elektryczna.

Blok przedsionkowo - komorowy całkowity

Polega na zupełnym przerwaniu przewodzenia bodźców między przedsionkami i komorami. Przedsionki pracują rytmem zatokowym -ok. 70/min. Komory pracują własnym rytmem miarowym ale bardzo wolnym -30 do 40/minutę.

Taka wolna praca komór powoduje niedokrwienie mózgu- chwilowa utrata przytomności (zespół MAS), drgawki; może doprowadzić do zgonu.

Leczenie: wszczepienie rozrusznika serca.

CHOROBY ZAPALNE SERCA

ZAPALENIE:

WSIERDZIA,

MIĘŚNIA SERCOWEGO,

OSIERDZIA

Przyczyny:

wirusy

bakterie

riketsje

pierwotniaki

grzyby

Nieinfekcyjne przyczyny:

Reumatoidalne zapalenie stawów

Zapalenia naczyń na tle autoimmunologicznym

Naświetlania śródpiersia

Nadwrażliwość na leki

Idiopatyczne (samoistne) zapalenie mięśnia sercowego

CHOROBY ZAPALNE SERCA

1. Zapalenie wsierdzia(etiologia reumatyczna)

2. Zapalenie mięśnia sercowego

3. Zapalenie osierdzia

Postać -ostra i przewlekła;

zapalenie utajone

OBJAWY CHARAKTERYSTYCZNE:

zmęczenie, osłabienie

duszność

kołatanie serca

dyskomfort w klatce piersiowej

ból w klatce piersiowej(wieńcowy)

tachykardia

zmiany osłuchowe nad sercem

czasami zastoinowa niewydolność

stany podgorączkowe

utrata masy ciała, brak łaknienia

wzmożona potliwość,

stany depresyjne

bóle mięśniowe

Diagnostyka

badanie osłuchowe

ECHO serca

OB, ASO, morfologia

EKG

CHOROBY ZAPALNE SERCA

LECZENIE - zależnie od przyczyny:

Oszczędny tryb życia (unikanie wysiłku fizycznego nawet do 6miesięcy)

Antybiotykoterapia (Penicylina)

Salicylany - gł. w zapaleniu osierdzia

W ciężkich przypadkach - Encorton

---