Psychologia zarządzania

Wykład 2

20.03.06

Konflikty w organizacjach

Konflikt - wszelkie zetknięcie się sprzecznych dążeń, niezgodności interesów, poglądów, antagonizm, kolizja, spor, zatarg

Konflikt to niezgoda pomiędzy kilkoma osobami lub grupami

Przyczyny konfliktów w organizacjach:

1. Współzależność: konflikt może powstać gdy jedna grupa produkuje zbyt mało, zbyt dużo, lub gdy produkty tej grupy sa złej jakości

2. Różnice celów: różne wydziały organizacji mogą mieć różne cele które czasami nie dają się pogodzić

3. Konkurencja o zasoby: występuje wtedy gdy zasoby są ograniczone

4. Dynamika interpersonalna: tzw. zderzenie osobowości, kiedy ludzie nie mają zaufania do intencji partnera, nie lubią się wzajemnie albo z innych powodów nie mogą się dogadać, maja tu znaczenie także cechy indywidualne człowieka jak aspołeczność antyspołeczność, przekora, osobista antypatia, brak rozsądku w postępowaniu

Rodzaje konfliktów

Kryterium- podmiot bioracy udzial w konflikcie:

1. konflikt indywidualny-wewnętrzny

2. konflikt miedzyludzki-indywidualny

3. konflikty miedzygrupowe

4. konflikty miedzyorganizacyjne

Konflikt indywidualny: głównymi powodami występowania jest niemożność przyjecia przez jednostkę alternatywy, niemożność porównania, niepewność

Sytuacja konfliktu indywidualnego- wewnetrzengo:

• konieczność dokonania wyboru między dwoma celami atrakcyjnymi

• konieczność dokonania wyboru między dwoma celami równie przykrymi

• konieczność dokonania wyboru między celami pozytywnymi i negsatywnymi, osiągnięcie całości pozytywnej związane jest z koniecznością przeżycia przykrości

Konflikt międzyludzki - indywidualny - konflikt między dwoma osobami, z których każda może wystąpić w imię własnych interesów, jak również reprezentować określone normy, wartości, postawy lub konflikt między osobą a grupą ludzi, w których jednostka niezgadza się na wywieranie na nią wpływu przez grupę, swoim postępowaniem narusza obowiązujące normy współżycia w wyniku czego pozostali członkowie grupy występują przeciwko niej bądź inaczej postrzegają cele, różnice w poglądach, wartościach oraz nie godzi się z konsekwencjami, tzw. myślenie grupowe

Konflikt międzygrupowy - rozgrywa się między grupami funkcjonującymi na terenie organizacji a powstałymi na gruncie przynależności do określonego zawodu.

Konflikt miedzy organizacjami - rozgrywa się między organizacjami, swym zasięgiem obejmuje całe działy gospodarki, może obejmować panstwa, jego podłożem jest realizacja sprzecznych celów

Kryterium: treść konfliktu

1. Konflikt w zakresie wartości

2. Konflikt przekonań

3. Konflikt interesów

Ad1) sprowadza się do wartości odczuwanych i uznawanych; przykładem może być konflikt w zakresie wartości może być rywalizacją o władzę

Ad2) dotyczy rożnych postaw i pogladow ma ten sam temat, które ujawniaja się podczas dyskusji i świadczą o sile przekonań dyskutantów

Ad3) zachodzi, gdy strony chcą zdobyć niepodzielne dobro, które jest własnością wspólną a korzyści z niego chce wyłącznie jedna strona bądź dwie strony jednocześnie

Stałe elementy konfliktów interpersonalnych:

• Co najmniej dwie strony konfliktu

• Przedmiot konfliktu

• Przeciwstawne działanie konfliktów

• Wrogość we wzajemnych stosunkach

• Duże zaangażowane emocjonalnie stron biorących udział w konflikcie

• Konieczność rozwiązania problemu konfliktowego oraz kto i jak ma tę sytuacje rozwiązać

Współzawodnictwo - 2 lub więcej grup dąży do osiągnięcia jakiegoś celu w jednym czasie

Współpraca - 2 lub więcej stron pracuje wspólnie dla osiągnięcia wspólnych celow. Czasami współistnieje z konfliktem gdy nie zgadzają się co do drogi osiągnięcia celu

Zarządzanie przez konflikt zakłada, że pozytywne funkcje konfliktu można wykorzystać w celu doskonalenia zarządzania

Pozytywne funkcje konfliktu:

• Funkcja sygnalizacyjna - ujawniony konflikt daje początek do doskonalenia racjonalnej oceny jego istoty i podjęcia działań mających na celu jego rozwiązanie

• Funkcja twórcza - polega na stworzeniu warunków do uświadomienia członkom organizacji problemów, jakie przeżywa organizacja, celem zachęcenia ich do poszukiwania nowych i lepszych rozwiązań

• Funkcja motywacyjna - polega na stworzeniu warunków do skierowania emocji, sił i zachowań związanych z istniejącymi lub potencjalnymi konfliktami na realizację zadań i celów organizacji

Metody kierowania konfliktem:

1. stymulowanie konfliktu ma na celu podnieść jego poziom w organizacji lub w grupie, w związku z malejąca ich efektywnością

2. ograniczenie lub tłamszenie konfliktu, gdy jego poziom jest zbyt wysoki lub gdy ujemnie wpływa na efektywność

3. rozwiązywanie konfliktu

Metody stymulowania konfliktu:

• wprowadzenie ludzi z zewnątrz: zatrudnienie kierowników, których style kierowania odbiegają od normy przyjętej w organizacji

• postępowanie wbrew regułom - pozbawiamy informacji pewnych pracowników i włączamy nowe osoby do tych informacji

• zmiana struktury organizacyjnej - rozbicie dawnych zespołów, nowe zadania dla starych zespołów

• zachęcanie do współzawodnictwa - motywowanie ludzi, zespołów nagrodami, wyróżnieniami za osiągnięcia prowadzi do współzawodnictwa między nimi, może przyczynić się do powstania twórczego konfliktu w miarę jak ludzie ze sobą rywalizują

• wybór odpowiednich kierowników - wyszukiwanie odpowiednich kierowników preferujących określony styl kierownia, najbardziej przydatny dla prawidłowego funkcjonowania podległego zespołu

Metody ograniczenia, tłamszenia

• wymuszanie - autokratyczne tłumienie inicjatywy drugiej osoby przez człowieka mającego władzę

• łagodzenie - minimalizacja zakresu i znaczenia konfliktu oraz próba namowy jednej ze stron do ustąpienia

• unik - udawanie, że nie dostrzega się konfliktu lub odmowa zajęcia określonego stanowiska w sprawie konfliktu

• zasada większości - próba rozstrzygnięcia konfliktu grupowego przez większość członków

Metody rozwiązywania konfliktu:

• kompromis - stosowany w sytuacji, gdy strony dażą do osiągnięcia dóbr, których ilości są ograniczone, przymuszenie stron do wzajemnych ustępstw za cenę osiągnięcia częściowych korzyści

Formy kompromisu:

• Arbitraż - strony konfliktu poddają się osądowi trzeciej strony

• Rozstrzygniecie losowe - o wyniku decyduje zdarzenie losowe np. rzut monetą

• Odniesienie się do przepisów

• Przekupienie - za zakończenie konfliktu jedna ze strony godzi się na przyjęcie pewnych korzyści

• Integrujące rozwiązanie problemów - przekształcenie konfliktu grupowego we wspólny problem, który strony próbują rozwiązać tak, aby rozwiązanie było do przyjęcia przez wszystkich

Formy:

• Uzgodnienie: spotkanie aby wspólnie rozwiązać problem

• Konfrontacje

• Odniesienie się do celów wyższego rzędu

• Mediacje

• Negocjacje

3