Leki psychotropowe
Lekami psychotropowymi nazywamy lek, które wpływają względnie wybiórczo na czynności psychiczne:
na procesy kojarzeniowe (intelektualne)
na stany emocjonalne
Leki psychotropowe można podzielić na następujące grupy:
Leki psychodepresyjne - hamujące
neuroleptyki
leki kojące - anksolityczna
Leki psychoanleotyczne - pobuczające
leki psychotoniczne
leki przeciw-depresyjne
Leki psychodepresyjne
Leki psychotropowe działają na mózg poprzez neuroprzekaźniki (neuromediatory):
Noradrenalina
Dopamina
Serotonina
Acetylocholina
Kwas gama-aminomasłowy (GABA)
Na pograniczu leków psychotropowych znajdują się leki uspokajające - o mniej wybiórczym działaniu na procesy psychiczne.
Leki uspokajające
Leki uspokajające są to leki, które zmniejszają pobudliwość Ośrodkowego Układu nerwowego, działają ogólnie hamująco na jego czynności.
Działają równocześnie hamująco na sferę ruchomą kory mózgowej (przeciw padaczkowo), niekiedy ograniczają świadomość, utrudniają pacę umysłu i wywołują senność.
Do leków uspokajających zaliczamy:
związki bromu
związki zawarte w wielu roślinach, jak:
kozłak lekarski (Tincetura, Valerianae, Neospasmina,Validol)
rumianek pospolity
męczennica
Neuroleptyki
Leki neuroleptyczne są to leki działające:
uspokajająco i antyemocjonalnie
hamuje objawy niektórych chorób psychicznych (autyzm, urojenia)
przeciw psychotyczne:
hamująco na ośrodek autonomiczny
na układ pozapiramidowy
na układ piramidony
Działanie:
blokują receptory dopaminergiczne
blokują receptory α-adrenergiczne
działają presynaptycznie
hamują wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy
blokują również receptory muskarynowe
Działanie niepożądane:
ze strony OUN - zespół parkinsonowski, napadowe dyskinazy, senność, majaczenie, depresja polekowa, rozdrażnienie
ze strony krążenia - tachykardia, hipotermia ortostatyczna
ze strony układu krwiotwórczego - agranulocytoza, leukopenia, plamica małopłytkowa,
ze strony układu endokrynnego - mlekotoki,
ze strony układu pokarmowego - zaparcia, żółtaczka cholestetyczna
ze strony skóry - alergie, nadwrażliwość na światło słoneczne
Pochodne fenotizyny
Chlorpromazyna
Fenactil - drażetki 0,01g; 0,0025 i 0,1g; krople 4%; ampułki domięśniowe 0,025g/5ml
Lewoprepromazyna
Tisercin - drażetki, ampułki
Promazyna
Promazin - drażetki 0,025g, 0,05g i 0,1g; ampułki 0,1g/2ml
Perazyna
Permazinium (Taxilan) - tabletki, ampułki
Chlorpernazinum - tabletki
Pochodne tioksantenu
Chlorprotyksen
Chlorprotyksol - tabletki
Flupentyksol
Fluanxol - dospan - tabletki, amp.
Klopentyksol
Clopixol
Pochodne butynofenonu
Holoperydol
Haloperidol (Apo-Haloperidol, Decaldol) - tabl., krople, płyn, amp.
Droperydol
Droperidol - amp., i.m. , i.v.
Pochodne benzonidu
Sulpiryd
Sulpiryd (Egloryl-forte, Meresa,) - kapsułki, tab., syrop, amp.,
Leki kojące
Lekami kojącymi, zwane również lekami przeciwlękowymi nazywamy leki działające przede wszystkim anty-emocjonalnie, przeciw lękowo i przeciw agresyjnie przy stosunkowo słabym działaniu uspokajająco-nasennym.
Pochodne benzodiazym
Elenium (Valium) - chlorodiazepoksyd - drażetki, amp.
Relanium - diazepan - amp., tab.
Oxazepam - oksazepan - tab.
Signopam - tenazepan - tab.
Lexofen - bromazepan - tab.
Lorafen (Rudofel) - lorazepan - drażetki
Medozepam - kapsułki
Tranxene - 20, -50, -100 (Cloranexan) - kaps., fiolki
Xanax (Afoban) - tab.
Hydroksyzyna
Hydroxyzinum (Atarex) - drażetki, tab. powlekane, amp.
Leki pobudzające ONU
Leki analeptyczne, zwane niekiedy lekami cucącymi, są to leki pobudzające głównie czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego.
Kofeina
Coffeinum natrium benzoicum (Kofex) - tab., amp.
Glukof - kofeina (0,02g) + kwas askorbinowy (0,1g) + glukoza (0,88g) - tab. do ssania
Niketamid
Cordianid
Cordianid-Coffen
Leki psychotoniczne
Działają pobudzająco na procesy psychiczne (procesy kojarzeniowe, wzmagają aktywność umysłową)
Znoszą uczucie zmęczenia i senności, pobudzając do bezsenności
Wzmagają aktywność psychiczną
Wyzwalają reakcje wzburzenia w obrazie EEG
Wzmagają reakcje emocjonalne
Mogą wywołać stany euforii
Amfetamina - i jej pochodne
Leki neotropowe
Wpływają na OUN, poprawiają jego wydolność i takie jego funkcje jak: zdolność uczenia się, myślenia, zapamiętywania, koncentracji uwagi.
Działanie niepożądane
pobyczenie psychomotoryczne
agresywność
zwiększa popęd płciowy
zaburzenia snu
wzrost masy ciała
zawroty głowy
wymioty
zmiany ciśnienia
Piracetam
Pirocetan (Nootropil, Memootropil) - kapsułki, amp., syrop, tab.
Pirytynol
Enerbal-forte - tab. powlekane 0,1g i 0,2g, zawiesina
Leki przeciwdepresyjne
Leki przecie-depresyjne, czyli tymoanaleptyczne, nazywamy leki normalizujące napięcie efektywne i podnoszące je do właściwego danemu osobnikowi poziomu.
Działanie tych leków ujawnia się przede wszystkim w stanach obniżenia napięcia efektywnego - e depresji, apatii, przygnębienia i w tych stanach w głównie są stosowane.
Związki trójcykliczne
Mechanizm działania
Związki trójcykliczne mają szczególne właściwości hamowania pobierania zwrotnego noradrenaliny i serotoniny z szczelin septycznych. Są bardzo toksyczne.
Działania niepożądane:
zahamowywują ukł. Cholinergiczny
zaburzenia ze strony układu krążenia - zaburzenia rytmu serca, tachykardia
zaburzenia OUN
nadmierne pocenie się
reakcje skórne - wysypki, wrażliwość na światło
rzadziej żółtaczka cholestetyczna, bulimia, zaburzenia libido
Amitriptylina
Amitriptylium - drażetki 0,01g, 0,025g, amp.
Doksepin
Doxepin (Poldexin, Sineguam) - kapsułki, amp.
Imipromina
Imipramin - drażetki, amp.
Antranil (Hydiphen) - tab. powlekane, drażetki amp.
Opipramal
Pramolan (Insidion) - drażetki
Związki czterocykliczne
Mianseryna
Blokuje receptory adrenergiczne α2 i 5-HT
Lerivon (Miansen) - tab.
Inhibitor MAO
Niektóre związki zwłaszcza pochodne hydrozyzy mają właściwości hamujące enzymy rozkładające adrenalinę, noradrenalinę, dopaminę i serotoninę tzw. Monoaminooksydaza (MAO)
Działanie niepożądane:
podniecenia
zawroty głowy
nudności
uczucie sytości
zgagę
biegunka lub zaparcia
suchość w ustach
zaburzenia widzenia
zaburzenia świadomości
Meklabemid
Aurorix - tab.
Inhibitory wychwytu serotoniny
Fluksenin
Hamuje one wychwyt zwrotny 5-HT przez neurony mózgowe, nie wpływa na układ noradrenergiczny i cholinergiczny.
Fluwoksamina:
Fevarin -tabletki
Fluoksetyna
Prozak (Bioxetin, Seronil) - kapsułki i tabletki
Paroketyn
Seroxat - tabletki
Tiareptyna
Coaxil - tabletki
Środki psychdysleptyczne
Środki psychodysleptyczne są to środki wywołujące zaburzenia psychiczne przypominające objawy występujące w psychozie.
meskalina
haszysz
marihuana
LSD
bufetamina
Wykład 4 - Leki psychotropowe
2
Farmakologia