ZDROWIE PUBLICZNE wykład I 14X 2006 Ewa Wieja Choroba- wyraz patologii postrzeganej przez jednostkę. Biomedyczne pojęcie zdrowia - ; Kartezjusz; organizm człowieka jest porównywany do wielkiej maszyny działającej z ogromną precyzją i doskonałością . socjomedyczna koncepcja zdrowia - zdrowie człowieka jest domeną wielu nauk. Zdrowie - zdrowie jest stanem zupełnej pomyślności fizycznej , psychicznej i społecznej , a nie jedynie brakiem choroby lub ułomności. Zdrowie zbiorowości- jest kategorią abstrakcyjną , - nie jest sumą stanów zdrowia jednostek tworzącą daną
Społeczność. - można je badać , oceniać pośrednio ( metody epidemiologiczne, socjomedyczne, mierniki negatywne - umieralności, pozytywne - jakości życia). - najczęściej stosowane pojęcia ; zdrowie dzieci, zdrowie kobiet, ludzi starszych. UWARUNKOWANIA STANU ZDROWIA zdrowie jednostki i zbiorowości pozostają we wzajemnych relacjach i są determinowane przez wiele czynników. 1) koncepcja ; pól zdrowia ; Lalonda . -czynniki biologiczne (genetyczne) -czynniki środowiskowe - zachowania jednostki ( używki, dieta) -czynniki dotyczące opieki zdrowotnej. 2) koncepcja ;Banku światowego: stan zdrowia populacji jest wprost proporcjonalny do stanu zamożności i poziomu edukacji społeczności. 3)koncepcja francuskich teoretyków zdrowia publicznego. Czyli; - czynniki środowiska naturalnego. - czynniki demograficzne . -czynniki społeczno- ekonomiczne. -czynniki psychologiczno- kulturowe. -czynniki polityczno- administracyjne. -czynniki związane z organizacją i funkcjonowaniem systemu opieki zdrowotnej. Medycyna społeczna - jest to inspirowana medycznie działalność na rzecz zdrowia w szerszej skali społecznej.(zajmuje się prawami biologicznymi) -rozpatruje zagadnienia medyczne w makroskali. -zajmuje się badaniem praw biologicznych i społecznych decydujących o zdrowiu i chorobie społeczeństw. Medycyna społeczna powstała w XIX wieku. Jest zarówno nauką biologiczną i społeczną . tak więc , aby poprawić stan zdrowia medycyna musi zajmować się obok czynników biologicznych również czynnikami społecznymi. Zdrowie publiczne 1 def. jest to nauka i sztuka zapobiegania chorobom , przedłużania życia i promowania zdrowia poprzez organizacje zbiorowych wysiłków społeczeństwa. ( wg. Achesona). 2 def . zdrowie publiczne jest wiedzą sztuką służącą zapobieganiu chorobom, poprawie i przedłużaniu życia, zdrowia i witalności fizycznej, psychicznej jednostek, poprzez działania zbiorowe ukierunkowane na ; - poprawę stanu zdrowotnego środowiska. - walkę z chorobami, które stanowią największe zagrożenia. - edukację jednostek w zakresie reguł higieny osobistej. - organizowanie świadczeń i usług medycznych i pielęgniarskich, mając na uwadze wczesną diagnostykę i leczenie zapobiegawcze. - wdrażanie środków i rozwiązań socjalnych, które zabezpieczałyby każdej jednostce danej zbiorowości poziom życia umożliwiający podtrzymywanie zdrowia. ( wg. Winslowa) zdrowie publiczne składa się z; - nauk społecznych. -nauk klinicznych. -nauk technicznych -ekonomii/ wymiary zdrowia publicznego 1) działanie na różnych szczeblach władzy. 2) działania ponadindywidualne. 3) działalność nie dla zysku koncepcji 4) działania nastawione na problemy środowiska społecznego 5) dotyczą ; słabszych ; grup społecznych. 6) dotyczą wybranych problemów zdrowotnych. 7) maksymalizacja efektu zdrowotnego. Funkcje zdrowia publicznego działanie na rzecz ogółu - monitorowanie , określanie potrzeb. -zapobieganie rozprzestrzeniania się chorób - zakaźnych i społecznych. -wykrywanie i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego. -zapobieganie wypadkom, urazom i pomoc ofiarom wypadków i klęsk. -zapewnienie nadzoru epidemiologicznego. - promocja zachowań prozdrowotnych. -kształcenie zawodowe pracowników systemu ochrony zdrowia. -zapewnienie regulacji prawnych. -monitorowanie jakości i dostępności świadczeń , przestrzeganie prawa np. pacjenta. - ocena sytuacji zdrowotnej i porównanie do innych np. krajów . działanie na rzecz jednostki -zapewnienie dostępu do szczepień, wykrywanie chorób zakaźnych. -zapewnienie pełnej dostępności pomocy medycznej dla słabszych grup społecznych. -zapewnienie niezbędnego zakresu opieki dla wybranych chorób o znaczeniu społecznym. -wprowadzanie i realizacja badań skriningowych. - nadzór i pomoc dla instytucji non-profit. ZDROWIE PUBLICZNE W POZ. - przesłanki koncepcji rozwoju medycyny rodzinnej. -wiek XX , rozwój gospodarczy, technizacja i specjalizacja medycyny. -humanizacja medycyny. -medycyna holistyczna ; całościowe postrzeganie człowieka jako obiektu badanego przez lekarza; -medycyna ekologiczna (pełnia środowiskowych uwarunkowań stanu zdrowia) i promocja. ZDROWIE PUBLICZNE - MEDYCYNA RODZINNA 1978 - konferencja w Ałma- Acie 1962 - specjalizacja z medycyny ogólnej. Od 1989 - przemiany ustrojowe, zmiany systemowe w opiece zdrowotnej. Od 1999 reorientacja w kierunku POZ. 1993 - specjalizacja z medycyny rodzinnej. Medycyna rodzinna jest współczesną gałęzią medycyny, integrującą nauki kliniczne, biologiczne z naukami o prawidłowościach zachowań z uwzględnieniem wieku pacjentów , ich płci i zagrażających im chorób. Zajmuje się problematyką leczenia schorzeń poszczególnych działów medycyny. Istotą jej jest ciągła opieka nad pacjentem w chorobie i zdrowiu, przy zastosowaniu szerokiej wiedzy , niekoniecznie specjalistycznej. POZ lekarz rodzinny - to lekarz zapewniający podstawową i ciągłą opiekę poszczególnym osobom, rodzinom i społeczności lokalnej- niezależnie od płci , wieku oraz typu choroby. Sprawuje on opiekę nad chorymi w gabinecie i domu pacjenta. W swoim postępowaniu bierze pod uwagę także czynniki psychologiczne i społeczne. Podejmuje wstępną decyzję w każdym problemie zdrowotnym, starając się być przewodnikiem po systemie opieki medycznej. Medycyna rodzinna model lekarza rodzinnego charakteryzuje podejście holistyczne , czyli; - udzielanie pomocy medycznej na równi ze wsparciem psychicznym. -traktowanie dolegliwości chorego jako jednego z elementów sytuacji życiowej. -postrzeganie pacjenta i jego rodziny w aspekcie profilaktycznym, diagnostycznym, terapeutycznym i rehabilitacyjnym. Poz . jest to podstawowa opieka zdrowotna w polskim systemie . - lekarz rodzinny. - pielęgniarka środowiskowo- rodzinna. -położna środowiskowo -rodzinna. - pielęgniarka w szkole. - pielęgniarka opieki długoterminowej.
1