Muzykoterapia(1), Muzykoterapia


Muzykoterapia uważana jest obecnie za dziedzinę interdyscyplinarną - łączącą w sobie elementy medycyny, psychologii, pedagogiki muzycznej i estetyki. Jako nauka jest dziedziną młodą. Pierwsze koncepcje teoretyczne w Europie narodziły się na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. W Polsce działa Instytut Muzykoterapii, którego organizatorem i kierownikiem był, od 1972 r. prof. T. Natanson.

Historia muzykoterapii prawdopodobnie sięga jednak początków ludzkości.

2 - 3 tysiące lat p. n. e. w Egipcie, Babilonie i Asyrii spotykamy podział na muzykę dobrą i złą, będący dowodem uświadomienia sobie potencjalnych możliwości muzyki jako czynnika kształtującego postawy i zachowania.

Z ponad tysiącletniego sprzed n.e., zapisu biblijnego dowiadujemy się o terapeutycznym wpływie gry Dawida na cytrze, która uwalniała Saula od złych duchów...

Właściwie wszystkie kultury starożytne „lecząc” starały się docierać do przyczyn leżących we wnętrzu człowieka. Rytuałom i zabiegom leczniczym towarzyszyły dźwięki, muzyka i rytm.

W antycznej Grecji filozofowie również zainteresowali się wychowawczą rolą muzyki, co znalazło swój wyraz w teorii ethosu muzycznego. Leczniczym oddziaływaniem muzyki zajmowali się też Teofrast i Pitagoras.

H. Gaertner pisze w 1304 r., że gdy zachorowała księżniczka francuska d`Artois, lekarz „zapisał' słuchanie gry na Harfie przez 8 dni.

W średniowieczu pojawiło się, tzw. tanecznictwo , czyli masowa psychoza tańca, który ogarniał nie tylko jednostki , lecz i znaczne grupy ludzi. Przy dźwiękach piszczałek i bębnów tańczące grupy wędrowały od wsi do wsi głównie w Niemczech i we Włoszech.

Włoszech końcem XVII wieku L. Roger wydaje pracę, w której opisuje cierpienia pana d`Autrivala, któremu jedyną ulgę w bólu spowodowanym owrzodzeniem nogi sprawiła muzyka. Roger zwrócił w swojej pracy uwagę na większą reaktywność histeryków i osób o skłonnościach histeroidalnych na doznania muzyczne.

W 1673 r. pierwszą poważniejszą pracą o znamionach naukowości byłą rozprawa A. Kirchera Phonurgia nova, nawiązująca do pitagorejskiej teorii harmonii sfer.

Wyróżnia on dwa rodzaje muzyki: humana istnieje niejako w organizmie ludzkim, dąży do uporządkowania i opanowania zmysłów i uzyskania pełnej harmonii pomiędzy duszą i ciałem i mundana naturalna jest „ muzyką sfer” i obejmuje cały zorganizowany i harmonijnie uporządkowany wszechświat.

Dość szerokim spojrzeniem odznacza się wypowiedź Brutona, który w Anatomy of Melancholy ( Oxford 1621) pisze, że muzyka usuwa smutek, zwiększa wydajność pracy, uspokaja i usypia dziecko, żołnierzowi pozwala zapomnieć o niebezpieczeństwie śmierci, choremu o chorobie itp.

Wiek XIX obok obserwowania wpływu muzyki na psychikę człowieka przynosi też szereg nowych spostrzeżeń dotyczących korzystnego oddziaływania muzyki na czynności wegetatywne takie jak krążenie krwi, rytm serca, oddychanie. Wzrosło zainteresowanie leczniczymi walorami muzyki i chęć zbadania mechanizmu jej oddziaływania na człowieka. Niestety, stan ówczesnej wiedzy, jak też dostępne metody pracy 4badawczej nie pozwoliły na osiągniecie konkretnych rezultatów.

Współczesne poglądy, wyrosłe z teorii starożytnych, w swym rozwoju wzbogacone zostały przez wkład wielkich umysłów jak Kant, Schiller, Hegel, Schopenhauer, Taine, Marks. Wskazywali oni na wielostronne aspekty oddziaływania sztuki na człowieka.

Koncepcja terapeutycznego znaczenia sztuki w ogóle, a w szczególności sztuki muzycznej i jej oddziaływania psychoterapeutycznego i psychokorekcyjnego: wzbudzanie pożądanych emocji (uczuć, stanów afektywnych, nastrojów) oraz sterowania nimi, wzbudzanie gotowości do kontaktu oraz inspirowanie i odpowiednio ukierunkowane rozwijanie prawidłowej międzyludzkiej komunikacji, wzbogacanie osobowości, głównie poprzez doznania estetyczne, pomnażanie zasobu doświadczeń emocjonalnych i intelektualnych.

W XX wieku rozwój akustyki i elektroakustyki pozwolił z jednej strony na wnikliwszą analizę fenomenu muzyki, z drugiej zaś ułatwił mierzenie wegetatywnych reakcji na muzykę odpowiednimi aparatami pomiarowymi. W ten sposób został przygotowany grunt do badań nowoczesnych, jakie mogły zostać podjęte.

Teoretyczne koncepcje muzykoterapii wyrosły z dwu podstawowych ujęć, nazywanych często „szkołami”.

Szkoła amerykańska zwana często empiryczno - kliniczną, ogranicza się często do opisów działań przy stosowaniu muzyki, tzw. farmakologia muzyczna. Od początku cechowała się niejednolitością i przedstawiała różne orientacje. Muzykoterapię wg. tej szkoły określa się jako psychoterapeutyczną metodę pomocnicza.

Szkoła szwedzka opiera się na psychoterapii wynikającej z osiągnięć psychologii głębi i w konsekwencji widzi muzykoterapię jako centralną funkcję leczenia. Stanowi zamknięty system zajmujący się fenomenem muzyki jako środkiem leczniczym. Twórcą tej szkoły jest A. Pontvik. Sformułował też pojęcie psychorezonansu.

Na przełomie lat 50-tych i 60-tych w różnych krajach Europy rodzą się teoretyczne koncepcje muzykoterapii i podobnie jak szkoła amerykańska przedstawiają różny obraz. Odmienność ich wypływa głównie z odmienności koncepcji psychologicznych kształtowanych na gruncie różnych kierunków filozofii. Ww. koncepcje są podstawą formowania różnych metod psychoterapeutycznych, wpływających z kolei bardzo silnie na teoretyczne założenia rozmaitych kierunków muzykoterapii.

Ogólnie można ja ująć w trzy grupy:

Charakterystyczną cechą kierunków tej grupy jest pojmowanie muzyki bądź jako wyłączenie stymulatora przeżyć emocjonalnych ( Leuner, Nerenz, Jaedicke ), bądź też jako wyłączenie zjawiska fizycznego, które dopiero w procesie percepcji kształtuje się w człowieku i nabiera znaczenia w jego wyobraźni ( Koffer - Ullrich, Sutermeister).

W tej grupie kierunków wymienić trzeba poważną część koncepcji muzykoterapii związanej z psychoterapią behawioralną, nastawioną głównie na terapię objawową, muzykoterapii przyznaje znaczenie pomocnicze.

Do teorii uczenia się nawiązują metody treningowe, oparte na różnych wariantach treningu autogennego Schultza. W Polsce pionierskie działania w tym kierunku podjął J. Aleksandro-wicz wspólnie z S. Cwynarem (1953)

Zaliczyć tu również można metody odreagowująco - wyobrażeniowe, jak i treningowe z uwzględnieniem psychodramy i pantomimy. E. Galińska wykorzystuje je w leczeniu nerwic. Wypracowała własne oryginalne techniki, jak „ portret muzyczny” czy „ technika zadaniowa”

W koncepcjach psychoterapeutycznych tych kierunków ważną rolę pełni system wartości, określanych jako twórcze, doznaniowe i wartości postawy. Terapia dąży do poszerzenia systemu wartości doznaniowych i tam też widzą przedstawiciele tych kierunków rolę muzykoterapii.

Od roku 1972, powstał Zakład Muzykoterapii w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu. Przyczyniło się to do stałego wzrostu zainteresowania muzykoterapią, wzrosła liczba i zakres prac badawczych w Polsce, jak też sprawozdań i doniesień z ich przebiegu i rezultatów.

Oto niektóre z nich:

Doc. dr hab. med. K. Szawłowski - badania nad wpływem różnych rodzajów muzyki na stopień rozładowania napięć u chorych z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego.

Dr med. J. Gromka - stosuje muzykoterapię w leczeniu wad wymowy ( jąkanie się), pracuje nad zagadnieniem; ”muzykoterapia a psychoterapia”.

Dr med. Z. Dąbrowski - badania nad muzykoterapią stosowaną w ciąży powikłanej, oraz muzykoterapią indywidualna przed zabiegiem, w czasie i po zabiegu operacyjnym na oddziale ginekologicznym.

Dr med. M. Tyszkiewicz prowadzi muzykoterapię receptywną dla ociemniałych

Prof. Dr med. Z. Majewska prowadzi muzykoterapię dzieci w ramach usprawniania zaburzeń ruchowych.

Dr psych. K. Wrześniewski - stosuje muzykoterapię w postępowaniu rehabilitacyjnym w połączeniu z treningiem autogennym. Prowadzi badania eksperymentalne dotyczące wpływu poszczególnych utworów muzycznych na funkcje układu krążenia i pracę serca.

Mgr. B. Nalewajko - stosuje elementy rytmiki w rehabilitacji chorych ze skrzywieniem bocznym kręgosłupa.

Państwowy Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci Głęboko Niedorozwiniętych prowadzi muzykoterapię aktywną grupowo i indywidualnie. Ponadto prowadzone są zajęcia rytmiki i eurytmii. Zkład zrealizował film dokumentujący zajecia muzykoterapeutyczne.

Ww. przykłady pozwalają stwierdzić, że muzykoterapia w Polsce rozwija się dość dynamicznie, obejmując różnorodne obszary zastosowań i zainteresowań. Efekty terapeutyczne i czynione obserwacje skłaniają do wyrażenia opinii, że stosowana muzykoterapia wpływa korzystnie na pacjentów i powinna być coraz szerzej włączana do dalszego postępowania. Wyniki badań nie pozwalają dotychczas na pełne naukowe wyjaśnienie uzyskiwanych efektów muzykoterapii, ponieważ na ogół stanowi ona jeden z elementów kompleksowego postępowania terapeutycznego, terapeutycznego, więc łączona jest z innymi formami psychoterapii, fizykoterapią czy farmakologią.

Z tych samych względów trudno jest często wyodrębnić i stwierdzić stopień trwałości efektów uzyskiwanych jako rezultat stosowania muzykoterapii.

Koncepcja polskiej szkoły” w muzykoterapii

W koncepcji Natansona wykorzystanie muzyki w terapii wpływa „na całość psychosomatycznego ustroju człowieka".

W odróżnieniu od tzw. szkoły szwedzkiej, która zaniechała działania praktyczne, koncepcja polska zakłada zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy pracami w zakresie teorii i praktyki. Jedna dziedzina bez drugiej nie może się prawidłowo rozwijać. Kierunki psychologii analitycznej i behawioralnej dla polskiej koncepcji muzykoterapii mają mniejsze znaczenie.

W naszej polskie koncepcji dążymy do harmonijnego rozwoju badań nad muzykoterapia w zakresie problematyki medycznej, muzycznej, psychologicznej i socjologicznej, a możliwości praktycznego stosowania widzimy tak w profilaktyce, leczeniu, postępowaniu rehabilitacyjnym w przebiegu różnych schorzeń, jak też w działaniach zbliżonych. Różni się to dość znacznie od sytuacji w innych krajach, gdzie badania skupiają się wokół problematyki medycznej i psychologicznej, a w praktycznym zastosowaniu zdecydowanie muzykoterapia dominuje w leczeniu psychiatrycznym.

Na żywy rozwój muzykoterapii w postępowaniu rehabilitacyjnym niemały wpływ ma „ polska szkoła rehabilitacji”, zawdzięczająca swój wysoki poziom m. In. Specjalistom tej miary, co prof. dr W. Dega, prof.. dr M.Weiss i inni.

Bibliografia:

1. T. Natanson Wstęp do nauki o muzykoterapii, Wrocław 1978r, Ossolineum



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
LUSTRO scenariusz przedstawienia na podstawie bajki terapeutycznej M.Molickiej, Muzykoterapia
Muzykoterapia(2), Terapia pedagogiczna
Muzykoterapia, Fizjoterapia
Muzykoterapia M
Muzykoterapia
muzykoterapia 2, Muzykoterapia
scenariusz 1, Nauka, Muzykoterapia
Muzykoterapia, Studia
Muzykoterapia zajęcia 3
MUZYKOTERAPIA
muzykoterapia to forma psychoterapii 5PUOJKMAD5J6SMJYTGVRV3QFNKSQGJT77KIS53I
000346 osi zrodlo tekst Strycharska Gac Ciekawostki z zycia slawnych muzykow Wielcy kompo
muzykoterapia w nowotworach
Wyklad 3 Muzykoterapia
Muzykoterapia - Terapia słuchowa Tomatisa(1), muzykoterapia
Widzenie słuchem, Muzykoterapia
MUZYKOTERAPIA
MUZYKOTERAPIA SCENARIUSZ ZAJĘĆ

więcej podobnych podstron