PRZEWARTOŚCIOWANIA W STOSUNKACH MIĘDZYAMERYKAŃSKICH
Przełom w systemie międzyamerykańskim
16 - 22 IX 1955, obalenie Juana Perona przez przewrót wojskowy w Argentynie
Peronizm wchodził w kolizje z interesami monopoli amerykańskich, poniewaz tworzył model aktywnej obrony interesów narodowych oraz kontroli państwa nad dobrami naturalnymi i handlem zagranicznym. Polityka zagraniczna Perona doprowadziła do utworzenia sojuszu (1953 - 54) krajów Ameryki Południowej (Argentyna, Chile, Ekwador, Paragwaj) oraz do rozwoju współpracy z państwami RWPG.
Po usunięciu perona od władzy, nowy rząd (gen. P. Aramburu) zniósł monopol handlu zagranicznego i ograniczenia przepływu międzynarodowego kapitału. Argentyna ratyfikowała Kartę OPA (1956), przyłączyła się do jej antykomunistycznych deklaracji i przyjęła misję wojskową USA.
Konferencja panamerykańska w panamie 19 - 22 VII 1956.
Spotkanie 18 (na 21) prezydentów republik amerykańskich. Propozycja prezydenta Wenezueli, jedynego państwa bez długów zagranicznych, o utworzeniu panamerykańskiego funduszu ekonomicznego, przy czym zgłosił chęć natychmiastowego wpłacenia 33 mln $.
Próby utworzenia SATO
Wlatach 1956 - 1957 USA strały sie zmontować Pakt Południowoatlantycki SATO. Celem SATO miały być:
- utworzenie zjednoczonego doództwa wojskowego
- standaryzacja uzbrojenia
- unifikacja sił zbrojnych na wzór USA
- wspólne patrolowanie wybrzeży morskich
W 1957 roku, w Buenos Aires odbyła się narada przedstawicieli wojskowych państw latynoamerykańskich i Międzyamerykanskiej Rady Obrony, gdzie podjęto wiele rezolucji jednak nie doszło do podpisania SATO.
Ostatnią próbą podjęcia konsloidacji wojskowej kontynentu amer. Była propozycja zacieśnienia więzi między NATO a OPA, przedstawiona w 1958r. Rada OPA odrzuciła tę propozycję, państw Amer. Łac. Wolały we współpracy międzyameryańskiej akcentowac czynniki ekonom i polit a nie nadawac jej nowych akcentów wojskowych.
Aspekty ekonomiczne stosunków międzyamerykańskich
Usilne zwaracanie uwagi na ekonomiczne aspekty stosunków międzyamerykańskich wynikało z pogarszającej się sytuacji pańśtw Amer. Łac. W dekadzie 1945 - 1955 średnioroczny przyrost produkcji globalnej brutto na głowę wynosił tam 2,7% to w latach 1955 - 60 spadł do 1%. Jednocześnie rosły inwestycje północnoamerykańskie, inflacja, bezrobocie i strajki. Waszyngton nie zdawał sobie sprawy z kształtujących się na tym tle nastrojów niechęci do bogatego "sąsiada z północy".
Upadek dyktatur wojskowych.
Tymczasem w poszczególnych krajach Amer. Łac. Doszło do obalenia dyktatur wojskowych. W krajach takich jak: Peru (1956), Kolumbia (1957), Wenezuela (1958), Kuba (1959), Salwador (1960) generałowie zostali usunięci a na Dominikanie i w Gwatemali zamordowani.
W 1958 roku, wiceprezydent R. Nixon podczas swojej podróży po Amer. Łac. Zauważył protesty przeciwko polityce prowadzonej przez Waszyngton, to spowodoało utworzenie Banku Międzyamerykańskiego i Międzyamerykańskiego Funduszu Rozwoju Społecznego.
Obalenie dyktatury Batisty na Kubie przez rewolucję kubańską 1 I 1959
Dyktatura Batisty trwała na Kubie od 1952 do 1959 roku, kiedy to do hawany wkroczyli partyzanci F. Castro.
1953 - Castro na czele 165-osobowej grupy dokonał zamachu na koszary wojsk rządowych w Moncada.
Od 1956, w górach Sierra Maestra rozpoczęła się walka partyzanckiego ruchu antybatistowego, który pod koniec 1958 roku stał się 3-tysięczną armią powstańczą. Udzielane jej masowe poparcie doprowadziło do do rozpadu 80-tysięcznej armii Batisty i spowodowało jego ucieczkę.
Castro po rewolucji nie objął żadnego rządowego stanowiska, rewolucjoniści kubańscy nie spieszyli sie z reformami gospodarczymi dając szansę umiarkowanym politykom, doprowadziło to do tego iż politycy Ci nie poradzili sobie i po kilku miesiącach Castro objął stanowisko premiera, argetyńczyk Che Guevara odegrał dużą rolę w sprawach gospodarczych. Reforym gosp wymierzone były przeciw monopolom i kapitałowi północnoamerykańskiemu.
2. Kontrowersjie wokół rewolucji kubańskiej
Radykalizacja rewolucji kubańskiej
W pierwszych miesiącach 1959 roku Waszyngton sądził że rewolucja na kubie będzie podobna do dotychczasowych przewrotów. Nic bardziej mylnego, nowy rząd na Kubie zlikwidował stary aparat władzy i skazał na śmierć policjantów Batisty odpowiedzialnych za za morderstwa, ogłoszono także reforme rolną w 1959 rokui inne reformy społeczno-gospodarcze. Castro wtedy nie zmierzał do zerwania stosunków z USA jednak prasa amerykańska zaczęła przedstawiać go jako lewicowego dyktatora gorszego niż Batista.
Od 1959 roku Castro i Che Guevara zaczęli wzywać inne kraje Amer. Łac. Do wyzwalania się i radykalnych reform.
Umowa handlowa ZSRR - Kuba
W październiku 1959 roku, Castro zadeklarował się jako zwolennik marksizmu.
W lutym 1960 roku została zawarta wielka umowa handlowa pomiędzy Kubą a ZSSR. W marcu 1960 roku ostatecznie wywłaszczono przedsiębiorstwa amerykańskie a w maju tego roku nawiązano radziecko-kubańskie stosunki dyplomatyczne.
Embargo amerykańskie 19 X 1961
3 lipca 1960 roku Kongres amerykański uchwalił zakaz importu cukru kubańskiego, a 19 października rząd ogłosił całkowite embargo na handel z Kubą (prócz produktów żywnościowych i lekarstw) Na początku 1961 roku Waszyngton zerwał z Hawaną stosunki dyplomatyczne i konsularne.
Iluzją okazało się oczekiwanie że nacisk ekonomiczny wystarczy aby doprowadzić do upadku rządu Castro, presja ta jedynie go umocniła.
W 1960 roku wybory prezydenckie w USA przebiegały w pewnym stopniu pod wpływem rewolucji kubańskiej. J. Kennedy dopuszczał w swoich wystapieniach mozliwość najazdu na Kubę. Po objęciu urzędu sprzyjał rozbudowie militarnych i politycznych organizacji kubańskich kontrrewolucjonistów, nie zrezygnował też z pomysłu inwazji.
Incydent w Zatoce Świń 17 IV 1961
Kennedy zaakceptował 5 IV 1961 plan operacji, utworzono Kubańską Radę Rewolucyjną, która po inwazji miałą przekształcić się w rząd antykomunistyczny. Miejsce lądowania przewidziano w Zatoce Świń. Desant nastąpił 17 kwietnia. Po dwóch dniach został rozbity a działania Kennediego polegały na wysłaniu statków amer, w celu wyłowienia z morza nielicznych niedobitków.
Opinia Swiatowa przypisała odpowiedzialność na operację USA.
Na Kubie przyspieszyło to zmiany, powstawały komitety obrony rewolucji a Castro zapowiedział przygotowanie konstystucji socjalistycznej, utworzył Zjednoczoną Organizację Rewolucyjną i uznał ideeologię marksizmu- leninizmu (1961)
OPA wobec rewolucji kubańskiej
Podtrzymując blokadę ekonomiczną Kuby, USA wzmogły równiez starania o jej izolację międzynaraodową, wykorzystując do tego OPA. Na konferencji w San Jose w 1960 roku, przedstawicielom USA udało się przeforsować deklarację, kt nawiązywała do antykomunistycznej rezolucji OPA z 1954 roku, w wyniku tego jak i równiez pod naciskiem Waszyngtonu, rządy Gwatemali, Haiti, Nikaragui, Pragwaju, peru, republiki Dominikańskiej i Salwadoru zerwały stosunki dyplomatyczne z Kubą.
Po klęsce w Zatoce Świń, rząd USA poczynił tez zabiegi w celu wykluczenia Kuby z systemu międzyamerykańskiego.
Sojusz dla Postępu
Rewolucja kubańska była również punktem odniesienia działan USA mających na celu modernizację ich stosunków z państwami Amer. Łac. Kennedy zaproponował w 1961 roku program Sojuszu dla Postępu, który miał być nowym wydaniem planu Marshalla. W jego ramach USA obiecywały w ciągu 10 lat dostarczyć Amer. Łac. 20 mld$ na modernizację gospodarki.
Karta Puanta del Este
Program Sojuszu dla Postępu został przyjety na konferencji Międzyamerykańskiej Rady Gospodarczo-Społecznej OPA w Puanta del Este w 1961 roku. Uchwalona Karta zakładała przeciętny wzrost dochodu narodowego zainteresowanych krajów o 2,5%. Sojusz dla Postępu nie powtórzył sukcesu Planu Marshalla ponieważ dwa lata po jego przyjęcu Kannedy został zamordowany oraz z powodu niedostaku środków finansowych, braku zainteresowania wielkich monopoliamerykańskich oraz rozbierzności w waszygtonie.
Kryzys karaibski 14 X - 20 XI 1962
Wyrazem i wytworem tych kontrowersji był kryzys karaibski w 1962 roku. Latem 1962 roku rząd USA rozpętał ogromną propagandową kampanię antykubańską a jedna z grup emigracyjnyc ostrzelała hawanę z morza (25 VIII). Raul Castro i Che Guevara udali się do Moskwy z prośba o pomoc, rząd radziecki obiecał zwiększyć pomoc wojskową. Kennedy w publicznym oświadczeniu podał warunki, kt miałyby określać zdolonść obronną Kuby, a następnie zarządził mobilizację 150 tys rezerwistów. W odp Hawana i Moskwa uzgodniły, że technicy radzieccy podejmą intensywne prace nad montażem rakiet średniego zasięgu a TASS wezwał USA do wykazaniu razsądku i zaprzestaniu działań kt prowadzą do wojny.
Radzieckie rakiety na Kubie
Kennedy zaakceptował loty wywiadowczych samolotów nad Kubą, 14 X 1962 roku jeden z nich zarejestrował iż na Kubie zainstalowane są rakiety zdolne dosięgnąć terytorium USA. News ten zszokował całe USA, część dosradców proponowała aby przeprowadzić bombardowanie na Kubie i dokonać desantu na wyspie. Prezydent postanowił wzmocnić baze Guantanamo i przygotować blokadę morską. Kryzys karaibski osiągnął kulminację.
Amerykańska kwarantanna
Kennedy ogłosił blokade morską Kuby, ale nazwał ją "kwarantanną" by nie zostało to odebrane jako krok wojenny. 23 X rada OPA zaakceptowała posunięcie Kennedy'ego i wezwała kraje Amer. Łac. Do sankcji wojskowych przeciw Kubie. N. Chruszczow, zwrócił się do USA z zapewnieniem, że broń znajdująca się na Kubie służy jedynie do celów ochronnych, a jego orędzie ocenił jako mieszanie się USA do spraw pomiędzy Kubą a ZSRR . Kennedy obciązył winą za kryzys rząd radziecki i powiedomił, że "kwarantanna" nabrała mocy.
Apel U Thanta
23 i 24 X odbyły sie posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ, na kt USA chciały uzyskac usankcjonowanie blokady Kuby i wycofanie z niej rakiet. Sekretarz generalny ONZ, U Thant, 24 X odczytał apel do USA i ZSRR, by bezpośrednio zainteresowane kraje spotkały się i omówiły zaistniałą sytuację. Apel ten został poparty przez 45 państw Azji i afryki. Prezydent Kennedy nie odpowiedział na apel, który ZSRR przyjęła, dlatego tez Thant wydał drugi apel aby uniknąć zetknięcia się statków amerykańskich i radzieckich, przeydent Kennedy apel przyjął i wymienił korespondencję z Chruszczowem.
List Chruszczowa do Kennedy'ego 26 X 1962
Przełom zaczął się 26 X. Tego dnai premier Chruszczow w liście do Kennedy'ego twierdził, że sytuacja może się poprawić, jeśli USA zapewnią, że nie napadną na Kubę i powstrzymaja innych od takiego ataku. 27 X rząd radziecki sformułował propozycje wedle której ZSRR zgodziłoby się na wycofanie rakiet z wyspy, jesli rząd USA zobowiązałby sie nie dokonywac agresji przeciwko Kubie oraz szanować jej suwerenność i nienaruszalność granic. 28 X oba mocarstwa potwierdziły przyjęcie takich zobowiązań.
Zniesienie "kwarantanny" 20 XI 1962
Rozwój lewicowych partyzantek w Amer. Łac.
W wielu krajach Amer. Łac zaczęły powstawac partyzantki lewicowe. W Brazylii odbył sie latynoamerykański kongres solidarności z Kuba (1963). Aby ograniczyć falę poparcia dla Kuby, Waszyngton zainspirował lub wspierał przewroty w niektórych krajach Amer. Łac. Osiągnięte w ten sposób zmiany układu politycznego doprowadziły do uchwały Rady OPA (VII 1964) w spr zerwania stosunków dyplomatycznych z Kubą. Udało się skorygowac walkę z ruchami partyzanckimi.
3. Interwencja USA w Republice Dominikańskiej.
Doktryna Manna-Johnsona
Po zamordowaniu Kennedy'ego i dojściu do władzy prezydenta Lyndona Johnsona (22 XI 1963) kurs Waszyngtonu wobec Amer. Łac. Wyraźnie się zaostrzył. Sformułowana przez Thomasa Manna (zastępca sekretarza stanu) w 1964 roku doktryna zasadniczo zmieniła funkcjonowanie Sojuszu dla Postępu, przyczyniając się do jego załamania. W ramach tej doktryny rząd USA przestał odróżniać rządy dyktatorskie od demokratycznych a w każdym przypadku obalenia rządów USA przypisywało sobie prawo postępowania zgodnie z własnymi "wielostronnymi interesami narodowymi".
Zamachy stanu w Brazylii (1964), Boliwii (1964) i Argentynie (1966)
W Brazylii wojsko obaliło legalnego prezydenta za to, że współpracował ze związkami zawodowymi i partiami lewicy, dążył do reform gosp i społ, głosił neutralizm i nacjonalizm polityki brazylijskiej oraz nawiązał stosunki z państwami socjalistycznymi. USA uznały ten zamach stanu jeszcze przed objęciem urzędu prezydenta.
W Boliwii amerykańska dyplomacja i CIA poprały obalenie prezydenta Paza Estenssoro, aby zapobiec rozwijaniu się ruchu rewolucyjnego i partyzanckiego.
W Argentynie poparto zamach stanu, żeby zachamowac powrót peronizmu.
Powstanie dominikańskie IV 1965
W Republice Dominikańskiej doszło natomiast do bezpośredniej interwencji zbrojnej USA. Waszyngton uznał natychmiast prawicowe władze Dominikany, wyłonione po zamachu z 1963 roku, jednakże w kwietniu 1965 roku wybuchło powstatnie przeciwko nim. USA obawiając się wejścia na "drogę kubańską", zareagowały w bardzo brutalny sposób. Na przełomie kwietnia i maja wysłano do Dominikany oddziały żołnierzy oraz przeprowadzono blokade morską jej wybrzeży.
ZSRR wniósł sprawę interwencji USA na Dominikanie pod obrady Rady bezpieczeństwa ONZ. Chociaż delegat USA zwrócił sie do Rady o zaakceptowanie decyzji, Rada uchwaliła rezolucję (14 i 22 V), w kt wzywała strony do przerwania ognia.
Pod parawanem OPA USA ponad rok sprawowały kontrolę nad okupacją Dominikany. Po zaprzestaniu walk, doszło do wygodnego dla USA kompromisu o utworzeniu neutralnego rządu. Wojska amerykańskie ewakuowano z Dominikany dopiero we wrześniu 1966 roku.
4. Walka o dekolonizację Strefy Kanału Panamskiego
Status Strefy Kanału
Strefa Kanału Panamskiego była kolonialną enklawą, podporządkowana Ministerstwu Obrony USA, kt bez aprobaty rządu Panamy utrzymywało na jej obszarze 14 tys żołnierzy i utworzyło 14 baz wojskowych.
W listopadzie 1959 roku ludność Panamy w masowych demonstracjach domagała się przywrócenia suwerenności swojego kraju nad Strefą Kanału. Oddziały USA demonstarcje te stłumiły. Co wywołało oburzenie opinii latynoamerykańskiej. Waszyngton poczynił tylko jedno ustępstwo, wywieszono w Strefie Kanału flagi panamskiej obok flagi USA.
Kiedy Kannedy proklamował w 1961 roku politykę "nowych horyzontów", Panama zwróciła się do USA o wszczęcie rokowań w spr zmiany traktau z 1903 roku. Rok później uzgodniono powołanie komisji mieszanej do rozpatzrenia kwestii spornych, gdzie jedynym rezultatem było prawo do wywieszenia flagi.
W 1964 roku odbyły sie antyamerykańskie demonstracje w Panamie, stłumione przez USA. W odp rząd Panamy zerwał stosunki dyplomatyczne z USA (10 I 1964), natępnie potępił dokonaną agresję na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ i rady OPA. Oświadczono również, że stosunki nie zostaną wznowione, dopóki USA nie wyrazi gotowości rozpoczęcia rozmów w spr zawarcia nowego traktau.
Na sesji rady OPA zwołaniej z inicjatywy Panamy, jej delegat domagł się zadośćuczynienia ze strony USA za szkody wyrządzone Panamie. Rada OPA wysłała do Panamy międzyamerykańską komisję, która, po zbadaniu sytuacji na miejscu, sformułowała wnioski w spr rozwiązania konfliktu. Stały się one podstawą wspólnej deklaracji, podpisanej w Radzie OPA (3 IV 1964) przez przedstawicieli USA i Panamy. Zapowiadała wznowienie stosunków dyplomatycznych oraz zawarcie przez nie równoprawnego i sprawiedliwego układu, kt zlikwidowałby wszelkie przyczyny konfliktu. USA przywróciły wstrzymaną w 1964 pomoc gospodarczą Panamie.
24 września prezydenci L. Johnson i M. Roblez we wspólnych oświadczeniach ujawnili "dziedziny wspólnej zgodności" ustalone w trakcie 18-miesięcznych rozmów. Uznano potrzebę anulowania traktatu z 1903 roku i zawarcia nowego, kt uzna suwerenność Panamy nad całą Strefą Kanału. Ponad to USA zobowiązały się zawrzeć w tym traktacie zasadę pełnej, lecz stopniowej integracji politycznej, gospodarczej i społ owej strefy z Republika panamy. Na tych podstawach rząd Panamy zgodził sie podpisac z USA traktat wojskowy oraz porozumienie w sprawie budowy nowego kanału bezśluzowego.
!967, czerwiec, ukończono projekty 3 traktatów: w sprawie eksploatacji Kanału Panamskiego, w sprawie neutralności i obrony Kanału Panamskiego oraz w sprawie budowy kanału bezsluzowego. Projekty te zakładały suwerenność Panamy nad całym jej terytorium. USA zachowałyby jednak do 2067 roku prawo kontroli nad samym kanałem oraz wykorzystywania obszary panamskiego do zakładania baz wojskowych. Panamczycy nie chcieli tych ustępst uznać przez co nie doszło do pospisania dokumentów.
Doszło do przewrotu wojskowego (X 1968) , władzę objął Omar Torrijos, kt uznala za najwazniejsze zadanie odzyskanie przez Panamę pełnej suwerenności nad całym jej terytorium. Nowy rząd odrzucił projekty umów z 1967 roku.
Deklaracja z Vina del Mar V 1969
Spektakularnym wyrazem zmian w systemie międzyamerykańskim stały sie wyniki V nadzywczajnej sesji specjalnej Latynoamerykańskiej Komisji Koordynacyjnej z Vina del Mar w Chile. W uchwalonej deklaracji państwa Amer. Łac uznawały, po raz pierwszy bez udziału USA, identyczność swoich podstawowych interesów w stosunkach międzyamerykańskich. Stwierdzono że stosunki między USA a państwami latynoamerykańskimi powinny być oprte na zasadach równości prawnej, nieingerencji w sprawy ich polityki wewnętrznej i zagranicznej, wyrzeczenia się stosowania środków przymusu ekonomicznego i politycznego.
DĄŻENIA DO NORMALIZACJI STOSUNKÓW NA KONTYNENCIE AMERYKAŃSKIM (1969-1979)
1. Walka Amer. Łac o uniezależnienie się od USA
USA wchodziły w lata 70 z bagażem trudności gospodarczych i osłabionym prestiżem politycznym. Realizacja programu Sojuszu dla Postępu rozczrowałą wiele państ Amer. Łac.
Dążenie do dekolonizacji Strefy Kanału Panamskiego
Rząd Panamy 1 1970 roku podkreślił potrzebe anulowania traktatu z 1903 roku i zastąpienia go równoprawnym poprzumieniem. Administaracja Nixona była zmuszona podjąć rokowanie, które rozpoczęły się w waszyngtonie w 1971 roku. W ich toku odchdziła od doktryny Nixona (zakładającej małą widoczność USA w Amer. Łac.), nie chcąc zrezygnować z obecności na ziemi panamskiej. Waszyngton jednocześnie badał możliwości budowy równoległego kanału. Tymczasem rządowi panamskiemu zależało na pozbawienu USA jurysdykcji nad terytorium Panamy. USA zgodziły się na anulowanie klauzuli z 1903 roku, kt przyznawała im kanał po wsze czasy, ale odmawiały innych postulatów.
W 1973 roku rząd Panamy zwrócił się do sekretarza generalnego ONZ z prośbą o zorganizowanie wyjazdowej sesji w Panamie. Rezolucja końcowa wzywała Panamę i USA do porozumienia się, anulowania traktatu z 1903 roku oraz zawarcia równoprawnego i sprawiedliwego traktau. Nad tym projektem głosowało 13 państw, USA weto, Wielka Brytania wstrzymała się. Ze względu na weto, rezolucja nie została uchwalona.
Prezydent Carter, który proklamowany przez poprzednika "nowy dialog" \. Prezydenci Carter i Torrijos podpisali w Waszyngtonie traktaty o kanale Panamskim oraz jego neutralności i ciągłym funkcjonowaniu. Pierwszy traktat zobowiązywał USA do przekazania kanału Panamie ( 31 XII 1999) i wycofania wszytskich instalacji wojskowych z jego strefy. W drugim traktacie Republika Panama oświadczyła, że Kanał Panamski, a także nowy kanal, który mógłby być zbudowany na jej obszarze, będą trwale neutralne i dostępne w każdym czasie dla wszytskich bander, na zasadach tranzytu. USA uzykały też możliwość udziału w zapewnieniu "bezpieczeństwa" kanału po roku 1999.
Oba traktaty zostały zaakceptowane przez Panamę w ogólnonarodowym plebiscycie w 1977 roku, Senat USA ratyfikował je po długej walce wewnętrzej dopiero wiosną w 1978 roku.
Emancypacja Peru
Rząd gen Juana Velasco Alvarado podstawowymi celami swojej polityki uczynił ostateczną emancypacje ojczyzny, zwrócenie narodowi jej bogactw naturalnych oraz odzyskanie suwerenności i godności narodowej. Zancjonalizował bez odszkodowania International Petrolenum Company (1968) na poczet zaległych podatków, wkrótce nastąpiły wywłaszczenia innych firm amerykańskich. Monopol amerykańskich firm samochodowych w peru zastapiono koncesjami dla firm europejskich. W 1974 roku, w Limie podpisano porozumienie w sprawie odszkodowania za wywłaszczenie przez rząd Peru mienia przedsiębiorstw amerykańskich i obywateli amerykańskich. Peru ozywiło aktywność międzynarodową, zarówno w Ameryce jak też ruchu państw niezaangażowanych.
Chile - obalenie rządu Salvadora Allende 11 IX 1973
Utworzony w 1970 roku Rząd Jedności Ludowej prezydenta - socjalisty Salvadora Allende wprowadzał reformy socjalne i dokonywał nacjonalizacji miedzi, wywłaszczając za niskim odszkodowaniem filie towarzystw amerykańskich, które skoncentrowały 90% chcilijskiego eksportu miedzi. Wszangton w odpowiedzi zablokował w międzynarodowych organizmach finansowych możliwości otrzymania kredytów przez Chile, odmówił podpisania umowy w sprawie prolongaty zadłużenia chcilijskiego i wspierał (1972) działania wywłaszczonych towarzystw przeciwko nabywcom chilijskiej miedzi. Kiedy rząd Allende się nie ugiął USA poparły dążenia prawicowej opozycji do obalenia go siłą. W 1973 roku doszło do krwawego zamachu stanu, władzę objęła junta wojskowa. Waszyngton nie ukrywał zadowolenia z powodu zamachu stanu, który mógł odstarszyć inne rządy kontynentu od eksperymentów marksistowskich. Klęska lewicy chilijskiej była dla lewicy innych krajów lekcją. Nie zachamowała jednak dążeń narodów latynoamerykańskich do pełnej emancypacji.
Ingerencja amerykańska w Boliwii
W 1971 roku Waszyngton przyczynił sie do obalenia w Boliwii rządu Juana Jose Torresa, kt dążył do umocnienia gospodarki, ograniczenia roli obcego kapitału i do równomiernego rozwoju współparcy z różnymi państwami. Pod naciskiem zw zawodowych wojskowi puczyści zostali zmuszeni do zorganizowania wyborów, w których zwycięstwo odniosła lewica, 1980 rok. Przy pomocy USA obalono rząd Lidii Gueiler. Szef junty wojskowej Luis Garcia Meza rządził Boliwią przez dwa lata, przez co doprowadził kraj na skraj bankructwa. Pod nacieskiem strajków robotniczych przywrócono wybrany 1980 roku parlament i rządy cywilne. Prezydentem został zwyciezca wyborów z 1980 roku, Hernan Siles Zuazo.
Kolumbia - między polityką proamerykańską a europejską
Rząd Kolumbii w 1969 roku przeprowadził częściową nacjonalizację złóż ropy naftowej wydzierżawionych amerykańskim kopalniom. Za prezydentury Hugona Banzera (1971-78) jedynym językiem obcym w kolumbijskich szkołach był ang. Kiedy fotel prezydenta objął Julio Cesar turbay Ayala (1978-82) Kolumbia wraz z Grupą Andyjską zaczęła rozwija wspólparacę z Europą, w ten sposób zrównowazono wpływy USA.