TEMAT. Pogańska i chrześcijańska wizja życia po śmierci - dialog między lekturami (A. Mickiewicz Dziady cz. II, K. Dickens Opowieść wigilijna).

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi:

• czytać ze zrozumieniem,

• szukać informacji w tekście,

• interpretować fragmenty tekstu,

• odróżniać obrzędy pogańskie od obrzędów chrześcijańskich,

• rozwiązywać problemy w twórczy sposób,

• poszukać i wykorzystać informacje z różnych źródeł.

Metody pracy: pracy z tekstem, słowna, ćwiczeń praktycznych, piktogramów.

Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.

Pomoce dydaktyczne: teksty lektur, blok rysunkowy, przybory do rysowania.

Literatura:

Słownik wyrazów obcych, wyd. XXVII, Warszawa 1993.

Typ lekcji - lekcja z kształcenia literackiego.

TOK LEKCJI:

Część wstępna:

1. Poinformowanie o celu lekcji - zestawienie treści dwóch omówionych lektur pod kątem treści religijnych dotyczących wizji życia po śmierci.

2. Zapisanie tematu lekcji.

Część właściwa:

1. Pogadanka wprowadzająca.

1. przypomnienie wyjaśnień Adama Mickiewicza poprzedzających „Dziady cz. II” dotyczących: pochodzenia obrzędu, miejsca i sposobu jego obchodzenia, cech charakterystycznych;

2. przypomnienie niecodziennych wydarzeń w życiu Ebenezera Scrooge'a, które doprowadziły do zmiany jego postępowania,

3. przypomnienie różnic między pogańską a chrześcijańską wizją zaświatów.

2. Praca z tekstem „Dziadów” - znalezienie elementów pogańskich
   i chrześcijańskich; po omówieniu wybranego fragmentu sporządzenie notatki na tablicy i w zeszytach.

ELEMENTY POGAŃSKIE	ELEMENTY CHRZEŚCIJAŃSKIE
tajemne spotykanie się wokół trumny, przynoszenie zmarłym jedzenia i wiara, że ono im pomoże, wywoływanie duchów, dopatrywanie się dusz w kądzieli, wodzie, ziołach, błąkanie się dusz po ziemi, dzielenie duchów na trzy kategorie ze względu na winę, wypowiadanie przez duchy próśb i życzeń	czynienie znaku krzyża i przywoływanie duchów w Imię Trójcy Świętej, powoływanie się na niebo, czyściec, piekło, wiara w zbawienie lub potępienie

3. Praca z tekstem Opowieści wigilijnej - znalezienie elementów pogańskich i chrześcijańskich; po omówieniu wybranego fragmentu notowanie na tablicy i w zeszytach.

ELEMENTY POGAŃSKIE	ELEMENTY CHRZEŚCIJAŃSKIE
zjawienie się duchów możliwość „oglądania” przeszłości, przyszłości	obchodzenie świąt Bożego Narodzenia, konieczność wypełniania uczynków miłosierdzia względem bliźnich, nadzieja na możliwość zmiany postępowania człowieka, szczęście po śmierci jako nagroda za dobre życie

4. Sformułowanie wniosku na temat nauk płynących z obu utworów. Dlaczego przemawiają do współczesnego czytelnika?

5. Przypomnienie nauk płynących z obu lektur, znalezienie i zaznaczenie w nich jak najwięcej wspólnych treści.

DZIADY

OPOWIEŚĆ WIGILIJNA

Życie ludzkie nie może składać się jedynie z radości. Trzeba umieć przyjmować chwile goryczy. Wtedy zna się życie w pełni. W stosunku do innych trzeba postępować po ludzku, wykazywać ludzkie odruchy współczucia, pomocy, empatii; trzeba być człowiekiem. Trzeba mocno stąpać po ziemi i brać od życia wszystko, co ono daje: radości, kłopoty, a także drugiego człowieka. Trzeba żyć dla świata, dla innych i z innymi. Zły pan za życia głodził służących, kazał bić za owoce z lasu, w Wigilię wyrzucił proszącą o zapomogę. Po śmierci duch pana skarżył się, że pędzi niekończący się tułaczy żywot, ogląda swe ziemskie uciechy. Wie, iż jest to kara za brak litości za życia.

Trzeba wykorzystać każdą okazję do czynienia dobra i poświęcić życie na okazywanie miłosierdzia, szczególnie ubogim. W życiu należy duchowo bratać się ze swoim bliźnim. Nie można odwracać się od ubogich stojących przy naszych drzwiach. Trzeba kochać własne dzieci, okazywać szacunek ludziom podwładnym. Pieniądze nie mogą zastąpić prawdziwego uczucia drugiej osoby. Nie są sposobem na samotność. Ktoś tak marny jak człowiek nie ma prawa decydować, kto z ludzi ma żyć, a kto jest już nieprzydatny w społeczeństwie. Należy każdemu okazywać miłosierdzie. Duch Jakuba Marleya skarżył się, że jeśli człowiek za życia nie brata się z innymi, to jego dusza musi wędrować po świecie i patrzeć na wszystko, co mogła uczynić, a nie zrobiła tego, więc nie może dostąpić szczęścia. Nie wolno mu spocząć na dłużej. Przez cały czas towarzyszą mu wyrzuty sumienia. Ostatecznie zwycięży dobro, ale żaden ludzki żal nie okupi niewykorzystania możliwości czynienia dobra.

6. Wypisanie na tablicy i w zeszytach wartości wspólnych dla obu utworów:

W życiu należy:

• okazywać miłosierdzie,

• być człowiekiem,

• postępować po ludzku,

• żyć z drugim człowiekiem i dla niego, a nie obok niego,

• nie osądzać ludzi,

• nie odmawiać drugiemu prawa do życia,

• pozwalać co roku odradzać się w sercu radości z istoty świąt Bożego Narodzenia,

• czynić dobro, być dobrym człowiekiem.

7. Wyjaśnienie terminu „piktogram”

Piktogram (łac. pictus - malowany, gr. gramma - litera, zapis) jest to znak pisma obrazkowego, napis wykonany pismem obrazkowym; znak informacyjny, jednoznaczny, mogący być prawidłowo odczytany i rozumiany przez ludzi.

8. Wykonanie na kartce piktogramu ilustrującego jedno z powyższych stwierdzeń (dowolnie wybrane). Należy pamiętać, że piktogram to znak prosty, czytelny i jednoznaczny.

Część zamykająca:

1. Zadanie. Podarowanie koleżance/koledze z ławki wykonanego piktogramu.

3

---