Białaczka to nazwa grupy chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Nazwa historycznie wywodzi się od białawego koloru próbki krwi chorego na ostrą białaczkę. Białaczka charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zmianami leukocytów we krwi, szpiku i narządach wewnętrznych. Dzieli się na białaczkę ostrą (ok 95%) i przewlekłą białaczkę szpikową. Jest najczęstrzym typem nowotworów wieku dziecięcego: około 30-35% i stanowi 2 przyczynę zgonów u dzieci powyżej 1 roku życia.
Rozpoznanie białaczki stawiamy na podstawie badania szpiku kostnego (mielogramu) kryterium białaczki to 30% blastów w szpiku.
Dodatkowo wskazywać na białaczkę może RTG kości długich, USG jamy brzusznej węzłów chłonnych obwodowych i jąder oraz dodatkowe badania laboratoryjne (poziom kwasu moczowego oraz LDH w surowicy)
Czynniki powodujące tę chorobę mogą być pochodzenia genetycznego ( anomalie chromosomowe, choroby dziedziczne), środowiskowego (promieniowanie jonizujące, pole elektromagnetyczne, związki chemiczne), infekcyjne (wirusy) oraz immunologiczne (wrodzone niedobory odprności, przewlekłe leczenie immunosupresyjne)
Diagnostyka to: badania cytologiczne i cytochmiczne, badania immunologiczne, cytogenetyczne oraz molekularne.
Objawy w ostrej białaczce to gorączka, bóle kończyn, stawów, apatia, nadmierna senność, zła tolerancja wysiłku, bladość, częste infekcje, obecność wybroczyn na skórze i błonach śluzowych, siniaki, duszność, powiększenie węzłów chłonnych
Leczenie polega na intensywnej wielolekowej długoterminowej chemioterapii podzielonej na IV etapy (indukcja remisji, konsolidacja remisji, intensywna reinkudacja remisji, leczenie podtrzymujące remisję), oraz leczeniu osłonowym mającym na celu profilaktykę przed powikłaniami wynikającymi z chemioterapii. Dokonuje się również przeszczepu szpiku kostnego w cięższych przypadkach choroby.
Rehabilitacja ma dwie podstawowe funkcje:
zapobieganie powikłaniom krążeniowo- oddechowym oraz czynnościowym następstwom leczenia
usuwanie czynnościowych zaburzeń leczenia nowotworów złośliwych w obrębie układu oddechowego, krążenia, narządu ruchu.
Wykonujemy ćwiczenia odpowiednio dobrane do obecnego stanu zdrowia pacjenta: czynne, wspomagane, bierne o różnej intensywności. W przypadku upośledzenia wentylacji płuc stosujemy ćwiczenia oddechowe, oklepywanie, drenaż ułożeniowy, ćwiczenia skutecznego kaszlu. Mając do czynienia z obrzękami chłonnymi stosujemy przerywaną kompresję pneumatycznę, ręczny drenaż chłonny, ćwiczenia, elastyczne rękawy i pończochy oraz odpowiednio dobrane pozycje ułożeniowe. Staramy się nie dopuścić do ograniczenia ruchomości stawów i osłabienia siły mięśniowej. Korygujemy wady postawy oraz przeciwdziałamy zmniejszeniu wydolności i ogólnej sprawności.
Należy pamiętać że ćwiczenia są przeciwwskazane (wg Winninghama (1991) ), gdy wartości morfologii spadają poniżej podanych następujących wartości:
Płytki < 50 000/ mmm3
Hemoglobina < 10 g/dl
Białe krwinki < 3000/mm3
Chorzy poddawani radioterapii i chemioterapii mogą już nie reagować prawidłowo na ćwiczenia fizyczne.