44.d

Ch. Mauron: Wprowadzenie do psychokrytyki

• metoda psychokrytyczna powstała przez badanie tekstów;

• psychokrytyka zasadza się na ciągłej obecności w tekstach tego samego autora stałej sieci skojarzeń niezamierzonych;

• cel badań ogranicza się do osobowości pisarza; ściślej - do osobowości nieświadomej;

• psychokrytyka jest cząstkowa, pragnie być częścią krytyki a nie zastąpić ją;

• s. 371 psychokrytyka ma na celu zwiększenie naszego zrozumienia dzieł literackich, po prostu odkrywając w tekstach fakty i związki dotychczas nie zauważane (…), a których źródłem jest nieświadoma osobowość pisarza;

• krytyka tradycyjna wyrzeka się badań nad nieświadomością;

• psychoanaliza lekarska - traktuje dzieło jako wyraz nieświadomości;

• krytyka tematyczna - zajmuje się snami, mitami, chce uchwycić w twórczości pisarza wyraz najgłębszej osobowości;

• 1930 - brak porozumienia między psychoanalizą, krytyką i twórczością. W międzywojniu krytyka francuska odrzuciła pojęcie nieświadomości;

• wg Rodgera Fry'a (?) - jest sztuka czysta (rodzi się z kontemplacji pewnych stosunków formalnych) i nieczysta (wzruszenia obce przyjemności estetycznej). Nieczystość składa się ze świadomych treści, odmienionych w marzenia przez obrazy urzeczywistnionych pragnień;

• psychokrytyka pod zamierzonymi strukturami tekstu bada skojarzenia mimowolne;

• zamiast metody wolnych skojarzeń - nakładanie tekstów;

• psychokrytyk nie jest lekarzem (jak psychoanalityk) - cel jego to nie leczenie. Wyodrębnia on przypuszczalne ekspresje procesów nieświadomych. Psychokrytyk chce głębiej zrozumieć teksty;

• psychoanaliza - jak psychologia literacka. W krytyce tematycznej - wyłączona myśl racjonalna i aktywna adaptacja do środowiska; nie ma lęków, zagrożenia, problemów;

• psychokrytyka przyjmuje (i krytyka tematyczna) że najciekawsze sprawy rozgrywają się u pisarza na granicy procesów świadomych i nieświadomych, ale trzeba dla ich zrozumienia zbadać nieświadomość;

• nieświadomość pisarza - najbardziej prawdopodobne źródło jego twórczości;

• nie relacja pisarz-środowisko, a nieświadomość pisarza-świadome ja-środowisko.

---