Jak pisać pracę?

Struktura i treść pracy magisterskiej

Agenda

• Czym jest praca?

• Formułowanie problemu: przygotowanie

• Szczegółowe studia literatury

• Planowanie pracy: konstrukcja modelu heurystycznego, przykłady

• Konspekt pracy

• Zasady pisania pracy: cytowanie, odnośniki, przypisy, wyodrębnianie części

• Zasady pisania pracy: prezentacja danych statystycznych (tabele)

Czym jest praca dyplomowa?

• Każda praca dyplomowa jest rezultatem badania naukowego

• Jest próbą rozwiązania jakiegoś problemu

• Obowiązuje przemyślenie "tematu" (w istocie - problemu) i wstępne zapoznanie się z literaturą

Formułowanie problemu

• Przemyślenie problemu jest próbą odpowiedzi na kilka podstawowych pytań:

• jaki jest problem naukowy (praktyczny) pracy, jak można sformułować podstawowe pytanie, które ma być podstawą pracy?

• Jakie procesy i zjawiska będzie się badać - opisywać i wyjaśniać? (obiektywne, dotyczące rzeczowej i materialnej strony procesów czy subiektywne-ze sfery świadomości społecznej?)

Formułowanie problemu

(c) Do jakiej koncepcji teoretycznej opisującej je i wyjaśniającej chcemy się odwołać?

d) Jakim materiałem będziemy się posługiwać?

• Badania empiryczne własne  zbieranie danych i interpretacja danych surowych); źródła wywołane

• Badania „teoretyczne” oparte na literaturze przedmiotu, źródłach zastanych

• reinterpretacja wyników badań - nie danych surowych, poszukiwania literaturowe (raporty z badań empirycznych)

• analiza dorobku teoretycznego: porównanie i krytyka modeli teoretycznych

Formułowanie problemu: wstępny przegląd literatury

• literatura naukowa wyznaczona przez sformułowanie problemu :

• Dotyczy podobnych „przedmiotów” (typów gospodarki, krajów, przedsiębiorstw, regionów itp..)

• Dotyczy modeli teoretycznych/teorii identyfikowanych przez sformułowanie problemu

• Dotyczy rezultatów zastosowania tych samych metod badawczych

Formułowanie problemu: wstępny przegląd literatury

• Wstępne zapoznanie się nie oznacza rozległych studiów literatury:

• ma informować autora o poprawności sformułowania problemu (definicje, język nauki, stan metodologii)

• o rozległości literatury

• o dostępności literatury

Wstępny przegląd literatury : kto może pomóc?

• Biblioteka Jagiellońska, Dział Informacji Naukowej

• udostępnia bibliografie przedmiotowe, encyklopedie, słowniki, roczniki statystyczne itp.

Ponadto pomocne są:

• katalog rzeczowy i systematyczny BJ

• obsługa i katalogi biblioteki wydziałowej

• liczne katalogi internetowe

• prowadzący zajęcia

Ostateczne sformułowanie problemu

• Po wstępnych studiach literatury należy ostatecznie sformułować problem badawczy (pytanie) i postawić tezę, którą będzie się starało zweryfikować (udowodnić lub obalić) w pracy

To najważniejszy etap przygotowań do pisania pracy, od niego zależy:

• sformułowanie szczegółowych pytań, na jakie będziemy się starali odpowiedzieć

• dobór materiału dowodowego, czyli kierunek w jakim pójdą poszukiwania literatury i danych służących do jej weryfikacji

• konstrukcja (struktura) pracy

Szczegółowe studia literatury

• Dobór literatury - baza źródłowa pracy:

• encyklopedie, słowniki

• podręczniki

• monografie przedmiotowe i problemowe

• artykuły w czasopismach naukowych

• niepublikowane raporty z badań (dostępne dla ograniczonego kręgu osób, za zezwoleniem itp..)

Planowanie pracy

• Gdy planujemy realizację własnych badań empirycznych dla zdobycia materiału mającego służyć weryfikacji tezy, należy przygotować program badań i przeprowadzić je wg kroków omówionych na poprzednich zajęciach

Planowanie pracy: konstrukcja modelu heurystycznego

• Należy zbudować teoretyczny model badanych zjawisk i procesów, czyli określić zmienne przy pomocy których będziemy je opisywać oraz określić relacje między nimi (źródło hipotez)

Przykład modelu heurystycznego: analiza literatury

Przykład modelu heurystycznego: badania własne

Konspekt pracy: I rozdział

• Rozdział I zawiera prezentację zamysłu badawczego

Tytuł: „Przedmiot, problematyka i metoda badań”

Treść:

• 1.1 Cele badań

• 1.2 Przedmiot badań

• 1.3 Problematyka badań i wyjaśnienia terminologiczne (model heurystyczny)

• 1.4 Metody badań

Konspekt pracy: rozdział II

• Rozdział II zawiera z reguły sprawozdanie z analizy literatury przedmiotu/problemu

Tytuł: „ xxx ... w świetle literatury przedmiotu”

Treść:

• 2.1 Zakres analizy źródeł (wyjaśniamy zasady doboru literatury)

• 2.2 Charakterystyka modeli teoretycznych/typów badań  charakterystyka sporów w nauce, porównanie stanowisk, argumentów, krytyka, zajęcie własnego stanowiska

• 2.3 Wnioski pod adresem własnych badań/pracy

UWAGA: jeśli problem i model heurystyczny tego wymagają, można rozszerzyć analizę literatury przedmiotu do kilku rozdziałów. PROPORCJE!

Konspekt pracy: rozdział III i następne

• Rozdział III zawiera prezentację wyników własnych badań: treść tego rozdziału zależy od konkretnego problemu i typu analizy/badań (własne badania empiryczne vs badania oparte na źródłach zastanych)

• Liczba i treść rozdziałów poświęconych relacji z własnych badań zależy od struktury, jaką nadaje się danym (model heurystyczny) i zakresu danych (cele badań, model heurystyczny, metody badań)

• Rozdział pracy powinien zawierać wyodrębnione podrozdziały (trzy lub więcej)

• UWAGA: tytuły rozdziałów i podrozdziałów winny odsyłać do ich TREŚCI; tytuł nie powinien brzmieć: „Analiza danych empirycznych”

Konspekt pracy: podsumowanie

• Podsumowanie pracy nie jest tylko kosmetycznym dodatkiem

• Zawiera relację z procesu badawczego skoncentrowaną na bilansie zamierzeń (celów) i uzyskanych rezultatów/wyników

• Wyłuszczenie głównych wniosków z badań

Konspekt pracy: aneks

• Ostatnie strony pracy nie są wyodrębnione jako osobne rozdziały

• Zawierają spis tabel, rysunków i wykresów zamieszczonych w pracy (tytuł, wskazanie strony)

• Zawierają wykaz pozycji wykorzystanych przez autora w pracy (bibliografia cytowanych prac; praca magisterska licząca 20-30 pozycji bibliograficznych nie jest poważna)

Konspekt pracy: akceptacja

• Konspekt pracy wraz z wykazem literatury podlega konsultacji i akceptacji przez promotora

• Akceptacja planu i literatury (źródeł) inicjuje proces pisania pracy

Zasady pisania pracy

• Nie odpisujemy. Gdy odwołujemy się do cudzych myśli, to dajemy odnośniki (u dołu strony lub na końcu pracy), w których muszą się znaleźć:

• a. imię i nazwisko autora,

• b. tytuł dzieła,

• c. miejsce i rok wydania (z karty tytułowej książki), lub

• d. tytuł i numer czasopisma (w którym został zamieszczony cytowany artykuł)

Zasady pisania pracy: cytowanie i odnośniki

ZASADY SPORZĄDZANIA ODSYŁACZY SĄ NA STRONIE INTERNETOWEJ INSTYTUTU

Zasady pisania pracy: cytowanie i odnośniki

• Jeżeli słowa autora przytaczamy dosłownie (cytujemy), to ujmujemy je w cudzysłów, a w odnośniku, po podaniu danych bibliograficznych dzieła, podajemy stronę (strony) cytowanej pracy

Zasady pisania pracy: cytowanie i odnośniki

• Jeżeli nie przytaczamy myśli autora dosłownie, lecz je streszczamy, bądź tylko odwołujemy się do nich, to piszemy po numerze odnośnika por. lub zob. i podajemy dane bibliograficzne, podając lub nie numery stron

Zasady pisania pracy: cytowanie i odnośniki

• Jeżeli cytujemy, bądź odwołujemy się do jakiegoś autora i jego pracy, którą znamy wyłącznie z omówienia przez kogoś innego, to po takim cytacie, bądź odwołaniu się piszemy `cyt. za' i podajemy dane bibliograficzne dzieła, z którego zaczerpnęliśmy omówienie

Zasady pisania pracy: cytowanie i odnośniki

Zasady pisania pracy: przypisy

• Obok odnośników istnieją przypisy, tzn. autorskie uzupełnienia tekstu głównego

• Mogą być one komentarzem do omawianych zagadnień, rozwinięciem, wskazaniem na inne możliwości rozwiązania jakiegoś problemu.

• Mogą one - tak jak odnośniki - znajdować się na dole strony, lub na końcu tekstu (rozdziału lub całej pracy)

Zasady pisania pracy: wyodrębnianie części

• Rozdziały winny dzielić się na podrozdziały, zgodnie z opracowanym planem/konspektem

• W ramach podrozdziałów można jeszcze wyróżnić paragrafy (akapity). Akapit jest najmniejszą samodzielną jednostką tekstu. Powinien on zawierać postawienie tezy (zagadnienia), jego rozwinięcie oraz przejście do następnego akapitu.

• Wydziela się je zwykle przy pomocy wcięcia (trzy spacje lub jeden odstęp tabulatora na początku linii), lub podwójnym odstępem przy pisaniu blokowym (wtedy już nie stosuje się wcięć)

Zasady pisania pracy: prezentacja danych statystycznych

Wykorzystując dane statystyczne w pracy pamiętamy o tym, że:

• liczbami względnymi (procentami) posługujemy się tylko wtedy gdy dysponujemy odpowiednio dużą populacją badanych - powyżej 100 osób (obserwacji).

• W innej sytuacji podajemy rozkłady zmiennych w liczbach bezwzględnych lub posługujemy się określeniami „większość”, „mniejszość”, „jedna trzecia” itp.. Wykresy można konstruować także z liczb bezwzględnych.

Zasady pisania pracy: prezentacja danych statystycznych

• W tabelach wielodzielczych (dwu i trójdzielczych) procentujemy rozkład zmiennej zależnej według zmiennej niezależnej umieszczonej (na ogół) w kolumnach.

Zasady pisania pracy: prezentacja danych statystycznych

Tabele muszą być opisane, tzn. każda z tabel musi mieć:

• numer: lewa część strony, nad tytułem

• tytuł: w tytule musi być podany rodzaj zmiennej lub zmiennych i zależności między nimi np. “Typy preferencji politycznych w zależności od wykształcenia respondenta” (w %%)”

Zasady pisania pracy: prezentacja danych statystycznych

Jeżeli w tabeli podajemy liczby względne (procenty) to u dołu tabeli musimy podać liczebności (podstawę procentowania):

• dla całej populacji (np. w kolumnie “Razem”) stosuje się oznaczenie N= ...

• dla poszczególnych kategorii badanych wyróżnionych ze względu na rozkład zmiennej niezależnej, stosuje się oznaczenie n= ...

5

---