Wstęp:

Pierwsza część ćwiczenia polegała określeniu rodzaju barwników zawartych w liściach.

Celem drugiej części ćwiczenia było rozdzielenie mieszaniny barwników na poszczególne składniki oraz sprawdzenie polarności poszczególnych barwników przez dobór odpowiedniego eluentu.

Opis ćwiczenia:

Na płytkę chromatograficzną o odpowiednich wymiarach naniesiono wzorcowy ekstrakt pietruszki przy pomocy włoskowatej kapilary, zaś po bokach ekstrakt badanej rośliny. Następnie płytka została zanurzona w odpowiednim eluencie znajdującym się w komorze. Zaznaczono ołówkiem widoczne plamki i oblicza dla każdej z nich R_f.

Gdy eluent nie powoduje wymywania poszczególnych barwników należy użyć rozpuszczalnika bardziej polarnego (toluen aceton 1:1). Następnie naniesiono na płytkę chromatograficzną te barwniki, które zostały wymyte przez poprzedni eluent i dobrano do tej płytki rozpuszczalnik mniej polarny w celu rozdzielenia pozostałych barwników (toluen aceton 2:1).

W drugiej części ćwiczenia mieliśmy za zadanie rozdzielić barwnik na poszczególne składniki. W tym celu na początku nanosimy próbkę na płytkę chromatograficzną w celu doboru odpowiedniego eluentu, który spowoduje odpowiednie rozdzielenie składników w kolumnie chromatograficznej.

Interpretacja uzyskanych chromatografów.

a) chromatograf przedstawiający barwniki roślinne:

Obliczenie R_f wzorca (pietruszka)

R_fw =
- ksantofil (barwnik najbardziej polarny)

R_fw =
- chlorofil (barwnik o średniej polarności)

R_fw =
- karotenoid (barwnik najmniej polarny)

Obliczenie R_f badanej rośliny (trawa) i porównanie z R_f wzorca

R_fp =
- ksantofil

R_fp =
- chlorofil

Na podstawie R_f wzorca możemy określić, jakie barwniki wchodzą w skład badanej rośliny. Trawa zawierała chlorofil i ksantofile, nie zawierała praktycznie karotenu.

Kolejna częścią doświadczenia było uszeregowanie polarności różnych barwników:

Na płytkę naniesiono trzy barwniki: po prawej czerwień metylowa, po środku czerwień krezolowa, a po lewej żółcień metylowa. W śród tych barwników najbardziej polarna jest czerwień krezolowa (wykazuje największe powinowactwo do sorbentu) a najmniej polarna jest żółcień metylowa (wykazuje najmniejsze powinowactwo do sorbentu). Czerwień metylowa wykazuje nieznacznie większą polarność niż żółcień metylowa.

Sprawdzono również polarność dwóch innych barwników: błękitu tymolowego i purpury M-krezolowej. Barwniki te są jednak tak polarne, że pomimo zastosowania polarnego eluentu (aceton) barwniki te nie uległy rozdzieleniu (zbyt duże powinowactwo do sorbentu)

Oddzielanie eozyny od zanieczyszczeń metodą chromatografii kolumnowej:

Aby znaleźć odpowiedni eluent wykonano próbę na płytce chromatograficznej,

zastosowano aceton - toluen 1:1

Następnie przygotowano kolumnę wypełnioną zawiesiną żelu krzemionkowego w toluenie, oraz warstewkę piasku. Wlano kilka cm³ toluenu, a następnie zanieczyszczony roztwór eozyny. Gdy substancja została zaabsorbowana w górnej części kolumny zaczęto dodawać właściwy eluent (aceton toluen 1:1). Gdy mniej polarne zanieczyszczenia opuściły kolumnę zaczęto dodawać bardziej polarny eluent (aceton). Zebrano druga frakcję będącą czystą eozyną.

Odpowiedzi na zadane w instrukcji pytania:

a) jeśli zamiast plamki otrzymujemy smugę to oznacza, że związek zbyt silnie sie wiąże z absorbentem, oraz eluent jest za mało polarny.

b) Gdy punkt R_f=1 to eluent  jest zbyt polarny,  oraz związek wykazuje zbyt małe oddziaływanie z adsorbentem

---