SOCJALIZACJA I KONTROLA SPOŁECZNA
Zmienność społeczeństwa
społeczeństwo dzieje się, staje się, jest zmienne
fizjologia społeczeństwa - zapewnia ciągłą reprodukcję społeczeństwa
skala historyczna ------> rozwój społeczeństwa
Geneza ludzkiego sposobu życia
socjalizacja - proces. dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze
dwa punkty widzenia na socjalizację: 1. ludzka natura (dziedziczenie instynktów, popędów itp.) 2. nabywanie sposobu życia od społeczeństwa
Socjalizacja: wchodzenie do społeczeństwa
socjalizacja to procesy, dzięki którym jednostka staje się pełnoprawnym członkiem zbiorowości społecznych
kilka poziomów socjalizacji: 1. minimum kulturowe - zdobycie umiejętności niezbędnych do społecznej egzystencji; 2. wejście do konkretnej kultury; 3. opanowanie konkretnych ról społecznych
człowiek przez całe życie musi się przystosowywać do nowych ról społecznych
kompetencja jednokulturowa i wielokulturowa (kosmopolityczna)
Trzy wizje internalizacji kultury
wszystko to, co społeczeństwo wpaja jednostce jest zawarte w kulturze
Michael Foucault str. 394 “Socjologia. Lektury”
internalizacja - przyswajanie wyselekcjonowanych elementów kultury (potem przekształcają się w indywidualne wartości jednostki - postawy) - I etap socjalizacji
eksternalziacja - przejawianie zinternalizowanych w osobowości wzorców kulturowych w działaniach - II etap socjalizacji
Ujęcia socjalizacji:
behawioryzm (Watson) - osobowość jako repertuar zachowań reakcji na bodźce; instrumentalne uczenie się (działanie jako instrument; można otrzymać gratyfikację lub deprywacje); reakcje otoczenia na nasze zachowania zależnie od oczekiwań społecznych, jednostka uczy się powtarzania działań i zachowań akceptowanych i w ten sposób internalizowała w swej osobowości oczekiwania kulturowe
teoria psychoanalityczna (Freud): potrzeby i popędy (id), superego (społeczne naciski, przekaz kultury) = KONFLIKT. wtedy tworzymy sobie ego (kompromisowe)
symboliczny interakcjonizm (Cooley, Mead): po urodzeniu człowiek jest tylko organizmem biologicznym; człowieczeństwo i ludzka natura tworzy się poprzez kontakty i interakcje, od społeczeństwa zdobywamy wszystko
jaźń autonomiczna ( umiejętności, indywidualne tendencje i poglądy, „I” ) , jaźń refleksyjna ( odbicie społeczeństwa, ideały, wzory i reguły społeczne)
trzy etapy w procesie socjalizacji: 1. zabawy (chaotyczne i spontaniczne interakcje, brak refleksji na temat partnera i samego siebie) 2. gry (świadomość partnera i poczucie własnej roli, ich powiązanie) 3. ustalenie reguł gry (potrafie ocenić siebei w stosunku do reguł, znam swoje miejsce w społeczeństwie) ------------> kiedy pojawia się krytyczna refleksja o sobie tworzy się jaźń - zdolność zdefiniowania swoejgo mijsca w zbiorowości, roli, obowiązków, reguł i norm społecznych. Jaźń kształtuje społeczeństwo
Odmiany socjalizacji
socjalizacja początkowa - w rodzinie i grupach pierwotnych, świadomość, że nie jest się samym, liczy się z innymi
proces socjalizacji trwa przez całe życie -----> momenty graniczne w biografii są nazywane rytuałami przejścia
resocjalizacja (akulturacja) - nauczenie się nowych stylów życia, ideałów, obyczajów
socjalizacja polityczna
wdrożenie do ról dewiacyjnych i przestępczych - kontrsocjalizcja
socjalizacja antycypująca - przyjmowanie wzorców zachowań danej grupy pomimo nie przynależenia do niej
socjalizacja odwrotna - młodzi przekonują starszych do nowości
Efekty socjalizacji
transmisja kultury (w procesie historycznym)
oczekiwanie ładu i porządku społecznego
poczucie obowiązku jednostki ----> wewnętrzna kontrola
Słabe ogniwa socjalizacji
anomia kultury - dezorganizacja, chaos, między wartościami a normami, wzmagają się zachowania dewiacyjne i przestępcze
antymonie normatywne - sprzeczne wzajemnie reguły
ambiwalencje normatywne - niezgodności oczekiwań dyktowanych przez jedną i tę sama regułę
konflikty ról i konflikty w roli
zbyt dużo agend socjalizacyjnych ---> utracenie ich skuteczności, większa ilość grup i środowisk kontrkulturowych
osobowość socjalizowanych jednostek
brak lub słaba kontrola społeczna ---> margines tolerancji społecznej
atmosfera permisywności (przyzwolenia społecznego)
Granice kontroli społecznej
sankcje rozproszone - nieformalne, spontaniczne
negatywna reakcja społeczna ---> teoria stygmatyzowania ---> odrzucenie przez społeczeństwo
autodefinicja odrzuconego ----> szuka wspólnoty zastępczej (np. w więzieniu)
dewiacja pierwotna, dewiacja w sensie funkcjonalnym, w sensie normatywnym, wtórna
kontrola społeczna - system społ. sankcji - neg. i pozyt.