SOCJALIZACJA I KONTROLA SPOŁECZNA

1. Zmienność społeczeństwa

• społeczeństwo dzieje się, staje się, jest zmienne

• fizjologia społeczeństwa - zapewnia ciągłą reprodukcję społeczeństwa

• skala historyczna ------> rozwój społeczeństwa

2. Geneza ludzkiego sposobu życia

• socjalizacja - proces. dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze

• dwa punkty widzenia na socjalizację: 1. ludzka natura (dziedziczenie instynktów, popędów itp.) 2. nabywanie sposobu życia od społeczeństwa

3. Socjalizacja: wchodzenie do społeczeństwa

• socjalizacja to procesy, dzięki którym jednostka staje się pełnoprawnym członkiem zbiorowości społecznych

• kilka poziomów socjalizacji: 1. minimum kulturowe - zdobycie umiejętności niezbędnych do społecznej egzystencji; 2. wejście do konkretnej kultury; 3. opanowanie konkretnych ról społecznych

• człowiek przez całe życie musi się przystosowywać do nowych ról społecznych

• kompetencja jednokulturowa i wielokulturowa (kosmopolityczna)

4. Trzy wizje internalizacji kultury

• wszystko to, co społeczeństwo wpaja jednostce jest zawarte w kulturze

• Michael Foucault str. 394 “Socjologia. Lektury”

• internalizacja - przyswajanie wyselekcjonowanych elementów kultury (potem przekształcają się w indywidualne wartości jednostki - postawy) - I etap socjalizacji

• eksternalziacja - przejawianie zinternalizowanych w osobowości wzorców kulturowych w działaniach - II etap socjalizacji

Ujęcia socjalizacji:

• behawioryzm (Watson) - osobowość jako repertuar zachowań reakcji na bodźce; instrumentalne uczenie się (działanie jako instrument; można otrzymać gratyfikację lub deprywacje); reakcje otoczenia na nasze zachowania zależnie od oczekiwań społecznych, jednostka uczy się powtarzania działań i zachowań akceptowanych i w ten sposób internalizowała w swej osobowości oczekiwania kulturowe

• teoria psychoanalityczna (Freud): potrzeby i popędy (id), superego (społeczne naciski, przekaz kultury) = KONFLIKT. wtedy tworzymy sobie ego (kompromisowe)

• symboliczny interakcjonizm (Cooley, Mead): po urodzeniu człowiek jest tylko organizmem biologicznym; człowieczeństwo i ludzka natura tworzy się poprzez kontakty i interakcje, od społeczeństwa zdobywamy wszystko

• jaźń autonomiczna ( umiejętności, indywidualne tendencje i poglądy, „I” ) , jaźń refleksyjna ( odbicie społeczeństwa, ideały, wzory i reguły społeczne)

• trzy etapy w procesie socjalizacji: 1. zabawy (chaotyczne i spontaniczne interakcje, brak refleksji na temat partnera i samego siebie) 2. gry (świadomość partnera i poczucie własnej roli, ich powiązanie) 3. ustalenie reguł gry (potrafie ocenić siebei w stosunku do reguł, znam swoje miejsce w społeczeństwie) ------------> kiedy pojawia się krytyczna refleksja o sobie tworzy się jaźń - zdolność zdefiniowania swoejgo mijsca w zbiorowości, roli, obowiązków, reguł i norm społecznych. Jaźń kształtuje społeczeństwo

5. Odmiany socjalizacji

• socjalizacja początkowa - w rodzinie i grupach pierwotnych, świadomość, że nie jest się samym, liczy się z innymi

• proces socjalizacji trwa przez całe życie -----> momenty graniczne w biografii są nazywane rytuałami przejścia

• resocjalizacja (akulturacja) - nauczenie się nowych stylów życia, ideałów, obyczajów

• socjalizacja polityczna

• wdrożenie do ról dewiacyjnych i przestępczych - kontrsocjalizcja

• socjalizacja antycypująca - przyjmowanie wzorców zachowań danej grupy pomimo nie przynależenia do niej

• socjalizacja odwrotna - młodzi przekonują starszych do nowości

6. Efekty socjalizacji

• transmisja kultury (w procesie historycznym)

• oczekiwanie ładu i porządku społecznego

• poczucie obowiązku jednostki ----> wewnętrzna kontrola

7. Słabe ogniwa socjalizacji

• anomia kultury - dezorganizacja, chaos, między wartościami a normami, wzmagają się zachowania dewiacyjne i przestępcze

• antymonie normatywne - sprzeczne wzajemnie reguły

• ambiwalencje normatywne - niezgodności oczekiwań dyktowanych przez jedną i tę sama regułę

• konflikty ról i konflikty w roli

• zbyt dużo agend socjalizacyjnych ---> utracenie ich skuteczności, większa ilość grup i środowisk kontrkulturowych

• osobowość socjalizowanych jednostek

• brak lub słaba kontrola społeczna ---> margines tolerancji społecznej

• atmosfera permisywności (przyzwolenia społecznego)

8. Granice kontroli społecznej

• sankcje rozproszone - nieformalne, spontaniczne

• negatywna reakcja społeczna ---> teoria stygmatyzowania ---> odrzucenie przez społeczeństwo

• autodefinicja odrzuconego ----> szuka wspólnoty zastępczej (np. w więzieniu)

• dewiacja pierwotna, dewiacja w sensie funkcjonalnym, w sensie normatywnym, wtórna

• kontrola społeczna - system społ. sankcji - neg. i pozyt.