Rana jest to przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych organizmu (skóra, błony śluzowe), na skutek urazu mechanicznego, chemicznego, termicznego. Krwawienie w większym lub mniejszym stopniu towarzyszy każdemu zranieniu. Rozmiary krwawienia zależą od rozległości i głębokości rany oraz od liczby, rodzaju i przekroju uszkodzonych naczyń krwionośnych. Silne krwawienie może zagrażać życiu rannego, natomiast każde w połączeniu
z bólem pogłębia wstrząs.

Podział ran:

a) ze względu na charakter otworów zewnętrznych:
- o brzegach regularnych (gładkich): np. rąbana, cięta i kłuta
- o brzegach nieregularnych: np. kąsana, szarpana, miażdżona
- postrzałowa: styczna, ślepa, przelotowa (przestrzałowa)
b) ze względu na lokalizację anatomiczną człowieka, np. w brzuchu, głowie
c) ze względu na ciężkość zranienia:
- lekkie
- średnio ciężkie
- ciężkie
- śmiertelne
d) ze względu na ilość ran:
- pojedyncze
- mnogie
- miksty(mieszane)
e) ze względu na charakterystykę ran:
- otarcie
- płatowe
- cięta
- kłuta
- rąbana
- gładka
- miażdżona
- tłuczona
- zatruta
- szarpana
- kąsana ( może mieć charakter kłutej, szarpanej, miażdżonej)
- postrzałowa

Otarcia powstają przy stycznym działaniu na skórę przedmiotu
o szorstkiej powierzchni. Często w takiej ranie znajdują się drobne ciała obce. Krwawienie bywa niewielkie, lecz rana jest bolesna w następstwie uszkodzenia zakończeń nerwowych.

Rany cięte powstają w skutek działania przedmiotów ostrych, tnących (nóż, brzytwa), ma najczęściej przebieg prosty, nie sięga głęboko. Brzegi rany ciętej są gładkie, równe a otaczające tkanki nieuszkodzone. Przy przecięciu tętnic powierzchniowych obficie krwawi. Silne krwawienie towarzyszące ranie wypukuje bakteria, zmniejszając niebezpieczeństwo zakażenia. Głębokość rany bywa różna.

Rany płatowe powstają wtedy, gdy uraz mechaniczny zadziałał stycznie do powierzchni skóry i wskutek tego płat skóry został oderwany lub wisi na jej fragmencie.

Rany rąbane powstają wskutek działania ciężkiego narzędzia o ostrej krawędzi, np. tasaka, siekiery, szabli godzącego z dużą siłą - prostopadle lub skośnie do powierzchni ciała. Ma charakter rany ciętej, ale jest od niej większa
i głębsza. Powoduje rozległe uszkodzenia tkanek głębiej położonych.

Rany kłute powstają w wyniku działania z dużą siłą w głąb ostro zakończonych przedmiotów ( bagnet, sztylet, drut, nóż, pręt, widły, gwóźdź). Charakteryzuje się niedużym otworem wkłucia i sięgającym w głąb wąskim kanałem. Szczególnie groźne są rany w okolicy klatki piersiowej (uszkodzenia płuca, otrzewnej, jelit, narządów miąższowych), oraz w obrębie kończyn (przecięcie pni nerwowych, większych naczyń krwionośnych, uszkodzenie stawów). Czasem występuje otwór wykłucia, wtedy kiedy narzędzie przeszyje ciało na wylot. Rana kłuta obficie krwawi na zewnątrz w momencie usuwania narzędzia zadającego ranę.

Rany tłuczone powstają w wyniku działania tępego lub narzędzia o tępych krawędziach (np. uderzenie kamieniem, młotkiem, drągiem czy też w wyniku upadku) godzącego z dużą siła prostopadle do powierzchni ciała. Rany takie mają brzegi zgniecione, lub stłuczone z krwawymi podbiegnięciami
i obrzękami. Krwawienie jest skąpe, postrzępione ponieważ naczynia krwionośne uległy zgnieceniu.

Rany miażdżone powstają w wyniku silnego urazu tępym narzędziem godzące z dużą siłą prostopadle do powierzchni ciała, przygniecenie, przejechanie, upadek z wysokości na twarde podłoże. Charakteryzuje się bardzo silnym bólem, niewielkim krwawieniem (zmiażdżenie tkanek) oraz częstym rozległym uszkodzeniem okolicznych leżących głębiej tkanek ( złamanie lub zmiażdżenie kości) Rany wypełnione są skrzepłą krwią i chłonką, a także zawierają ciała obce, np. strzępy ubrania, włosy, grudki. Brzegi są nieregularne, mało krwawiące.

Rany szarpane czyli darte powstają w konsekwencji rozciągnięcia
i rozerwania tkanek pod wpływem zadziałania stycznych względem powierzchni ciała przedmiotów kanciastych lub zakrzywionych tępych (np. haki, gwoździe, sanki) godzącego skośnie lub stycznie do powierzchni ciała.. Mają brzegi nierówne, poszarpane, rozciągnięte lub podwinięte, mało broczące krwią.
Są zabrudzone w momencie urazu kurzem, błotem, rdzą, smarem, ziemia itd.

Rany kąsane powstają w wyniku ugryzienia przez człowieka lub zwierzę. Tkanki są zwykle poszarpane, a rana goi się źle w skutek zakażenia bakteriami
z jamy ustnej.

Rany zatrute powstają wskutek ukąszenie przez jadowite węże lub owady. Charakteryzuje się jednoczesnym uszkodzeniem tkanek i wprowadzeniem do nich trujących substancji.

Rany postrzałowe mogą być wywołane pociskami broni palnej, odłamkami min, granatów, bomb itp. W przypadku postrzału rana wylotowa jest mała i gładka. Na jej brzegach można czasami stwierdzić ślady prochu. Rana wylotowa jest znacznie większa, o postrzępionych brzegach. Mogą być widoczne tkanki i odłamki kostne, zmiażdżone i krwawe podbiegnięcia. Bywają często uszkodzone również nerwy, naczynia krwionośne oraz narządy wewnętrzne, co może powodować dużą utratę krwi. Rany postrzałowe mogą się dzielić na: - styczne: przebiegające w postaci bruzdy po powłokach ciała ( pocisk nie wnika w głąb) występuje uszkodzenie powierzchniowe skóry, wyglądem przypominają ranę poszarpaną.
- przestrzałowe: charakteryzuje się występowaniem otworu wlotowego kanału rany i otworu wylotowego. Ma wygląd rany szarpanej. - ślepe - charakteryzuje się występowaniem otworu wlotowego i kanału rany, który kończy się ślepo pociskiem, który tkwi wewnątrz ciała.

Zniszczenie tkanek głębokich oraz pierwotne zakażenie rany stwarzają warunki szczególnie dogodne do rozwoju bakterii, zwłaszcza beztlenowców. Dlatego rany postrzałowe należy traktować jako rany szczególnie niebezpieczne dla życia ludzkiego i trzeba liczyć z możliwością groźnych powikłań.

---