Zatrucie alkoholem etylowym
Jest to najczęstsze zatrucie coraz częściej występujące w wieku dziecięcym i w okresie dorastania. O stopniu zatrucia decydują: dawka alkoholu oraz szybkość jego spożycia (dawka śmiertelna wynosi 300-400ml czystego alkoholu zażytego w ciągu godziny) oraz szybkość jego metabolizmu (zdrowy mężczyzna o wadze 70kg metabolizuje 7-8g czystego alkoholu na godzinę). Niska tolerancja alkoholu jest charakterystyczna dla dzieci, kobiet, chorych na padaczkę. Alkohol etylowy ze względu na powinowactwo do tłuszczu powoduje zmianę przepuszczalności błon komórkowych, wpływając wyraźnie na komórki ośrodkowego układu nerwowego co w początkowym okresie objawia się ogólnym pobudzeniem, później działaniem porażającym głównie ośrodek oddechowy i krążenia. Mogą przy tym występować wszystkie stadia znieczulenia ogólnego. Często występuje niebezpieczeństwo hipoglikemii (zahamowanie tworzenia glukozy), zwłaszcza u dzieci i osób przewlekle nadużywających alkoholu, kwasicy metabolicznej, hipokaliemii (zwiększona diureza), hipotermii (rozszerzenie naczyń obwodowych). Możliwe są również napady drgawkowe pochodzenia mózgowego.
Objawy
Do najczęstszych objawów zgłaszanych oraz obserwowanych u osób u których doszło do zatrucia alkoholem etylowym należą:
objawy ogólne: woń alkoholu z ust (foetor alcoholicus), objaw ten czasami może nie występować
objawy zatrucia:
stadium I - pobudzenia (stężenie we krwi l-2‰): euforia, odhamowanie, podniecenie ruchowe, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, zapalenie spojówek, sucha, gorąca skóra, utrata samokontroli, niekiedy z napadami szału, pod koniec okresu występują zaburzenia artykulacji (mowa bełkotliwa), wzrok osłupiały, zaburzenia akomodacji , widzenie podwójne, rozszerzenie źrenic, zawroty głowy z uczuciem wirowania i utrudniony chód aż do zataczania się
stadium II - senności (stężenie we krwi 2-2,5‰): zmącenie świadomości, po obudzeniu często postawa agresywna, źrenice wąskie lub prawidłowe, tachykardia, osłabienie odczuwania dotyku, czasami zwiotczenie mięśni
stadium III - zamroczenia (stężenie we krwi 2,5-4‰): utrata świadomości, adynamia, osłabienie odczuwania bólu, bezwiedne oddawanie moczu i stolca, źrenice szerokie wolno reagujące, tachykardia, spadek ciśnienia krwi, oddech maszynowy, czasem hipotermia, hipoglikemia
stadium IV - asfiksji (stężenie we krwi > 4‰): głęboka śpiączka, brak odruchów, źrenice szerokie, bez reakcji na światło, sinica, zatrzymanie oddechu, depresja układu krążenia, hipotermia
Rozpoznanie
W przypadku zatrucia alkoholem etylowym należy pamiętać, że upojenie może maskować inne przyczyny utraty przytomności np. udar mózgu, uraz głowy czy śpiączkę cukrzycową. Rozpoznanie zatrucia alkoholem etylowym polega na :
rozmowie ze świadkami
określeniu ilości i stężenia alkoholu
uwzględnienie możliwości zatrucia mieszanego (leki nasenne, środki psychotropowe, alkohol metylowy)
charakterystyczny przebieg kliniczny
koniecznie należy wykluczyć uraz czaszkowo-mózgowy, hipoglikemię
Postępowanie
Postępowanie z osobą u której doszło do zatrucia polega na:
ochronie przed oziębieniem oraz urazami
stadium I: przy nietypowych objawach nadal obserwować, w razie potrzeby skierować na leczenie ambulatoryjne, wezwać lekarza do domu
stadium II: wskazane leczenie szpitalne
stadium III i IV; przewieźć do szpitala pod opieką lekarza
dzieci zatrute alkoholem, nieprzytomne, z drgawkami lub zaburzeniami oddechowymi muszą być hospitalizowane w każdym przypadku