Organizacja pracy- koncentruje się na działalności ludzkiej. Rozpatruje ją jako ciąg czynności jed lub gr os, współdziałających ze sobą i równolegle współprzyczyniających się do osiągnięcia określonego celu. Właściwa ogr pracy- rozumiana jako ustalenie kolejności wykonywania czynności oraz ich rozmieszczenie w czasie i przestrzeni dóbr, i rozmieszczenie ludzi podzial pracy między nimi i zespolenie ich działań stanowi ważny czynnik osiągnięcia celu org. Organizacja pracy” ujęcie wąskie”- składa się na to forma organizacji pracy, forma org czasu pracy, co oznacza ze z punktu widzenia osiągania celów w danej jed niezwykle istotny jest wybór stopnia i rodzaju powiązań między jej pracownikami (sposobu wykonywaj pracy) oraz czasu w którym ta praca ma zostać wykonana. Org pracy „ujęcie szerokie”- na to składają się następujące elementy: forma org pracy ( indywidualna, zespołowa), podział pracy ( pionowy- związany z hierarchia org , która dzieli pracę na kierowniczą i wykonawczą. Poziomy- rodzajowy, dzieli pracę wg złożoności i ważności co wynika ze specjalizacji)., stopień obciążenia pracą ( układ sił wew i zew czynnie oddziałujący na człowieka w sytuacji pracy powodujący zużywanie jego energii psychofizycznej i zmęczenia),kształtowanie warunków pracy(stanowią zespół czynników występujących w środowisku pracy wynikających z procesów pracy oraz czynników związanych z wykonywaniem pracy, które mają wpływ na jej jakoś oraz wydajność, wyróżniamy- rzeczowe środ pracy, fizyczne, czas pracy, działalność socjalno bytowa org, stosunki pracy). Zasady organizacji pracy: 1)zasada racjonalnego gospodarowania- polega na dążeniu do: osiągnięcia najbardziej korzystnego efektu pracy przy danym nakładzie sił i środków( zasada efektywności), osiągnięcia założonego efektu pracy najmniejszym nakładem sił i środków( zasada oszczędności). 2) zasada optymalnego wyniku działania- oznacza że przy zwiększeniu środków bądź nakładów pracy nie dopuszcza się do przekroczenia momentu w którym zaczyna maleć wynik działania lub jego użyteczność mimo zwiększenia nakładów. 3) zasada podziału pracy- oznacza rozłożenie pracy na elementy proste i powierzenie ich wykonania specjalistom co zwiększa wynik działania. 4) zasada koncentracji pracy- oznacza powierzenie jednorodnych funkcji tym samym dobrze przygotowanym wykonawcom co przynosi oszczędność energii i środków. 5) zasada ciągłości pracy- polega na utrzymaniu równomiernego tempa pracy co daje wysoką wydajność. 6) zasada identyfikacji pracy-zmierza do uzyskania lepszych wyników ilościowych i jakościowych poprzez uprawnienie org i techniczne. 7) zasada kompleksowego działania- oznacza że każdy fragment pracy musi być rozpatrywany w powiązaniu z całością. 8) zasada indywidualizacji- polega na przydzieleniu pracy wg indywidualnych sprawności i zainteresowań. Ergonomia- nauka zajmująca się badaniem warunków pracy, przystosowaniem środowiska pracy, maszyn i urządzeń technicznych do właściwości fizycznych i psychicznych człowieka z punktu widzenia zapewnienia mu optymalnych warunków wykonywania pracy . Grupy czynników środowiska pracy: 1) czynniki rzeczowe- to całokształt środ pracy : maszyny, urządzenia, budynki, ich wyposażenie oraz stan rzeczowego środ pracy). 2) czynniki fizyczne- oświetlenie, hałas, mikroklimat, drgania i wstrząsy ,promieniowanie jonizujące i elektromagnetyczne, fale radiowe i radonowe oraz pyły. Tym wszystkim zajmuje się higiena pracy, przedmiot zainteresowania ergo nimi. 3) czynniki chemiczne. 4) czynniki biologiczne- bakterie, wirusy i drobnoustroje z którymi człowiek ma styczność ma styczność w pracy. Czas pracy jest to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscy wyznaczonym do wykonywania pracy. Czas pracy nie może przekraczać 8h na dobę i przeciętnie 40h w pięciodniowym tygodniu pracy w przeciętnym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4mc.
Formy Org.Czasu Pracy: 1.Równoważny czas pracy: -przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (do 12 godz.) jest równoważny krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. -przy pracach polegających na doborze urządzeń lub związanych z czasowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy może być stosowany syst.równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużanie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż 16h. - może jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej org. -w systemie równoważnego czasu pracy, pracownikowi przysługuje bezpośredni o po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez czas odpowiadający. 2.Praca w ruchu ciągłym: -system pracy w ruchu ciągłym może być stosowana w przypadku prac, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane. - w ruchu ciągłym można przedłużyć czas pracy do przeciętnie 43h na tydz. - system pracy w ruchu ciągłym jest ściśle związany w pracą zmianową. 3.Przerywany czas pracy: -istotą przerywanego czasu pracy jest przerwa w trakcie jej wykonywania. Pracownik w trakcie jednego dnia pracuję kilka godz. przerwy, potem z kolei znów pracuje. - może być wprowadzony jedynie w przypadkiem gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej org. -przerwa może być tylko jedna i nie może przekraczać 5 godz. -rozkład czasu pracy uwzględniający przerwę należy ustalić z góry . -czas przerwy nie wlicza się do czasu pracy, za okres ten przysługuje wynagrodzenie w wysokości połowy wynagrodzenia za czas przestoju (połowa stawki zasadniczej). 4.Zadaniowy czas pracy: -zadaniowy system czasu pracy polega na tym, że pracownikowi nie ustala się rozkładu czasu pracy, wskazuje się jedynie jakie zadanie powinien wykonać w ustalonym wymiarze czasu pracy. -może być uprowadzony jedynie w przypadku gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej org. -zadania powinny być ustalone w taki sposób by było możliwie ich wykonywanie w ramach ustalonego wymian czasu pracy. 5.Skomprymowanie(skrócony) tydzień pracy: -w tym systemie można skrócić tydz. pracy do mniej niż 5 dni w tyg. Skrócenie to będzie efektem przedłużenie dziennego wymiarem czasu pracy. -maksymalny dobrowolny wymiar czas pracy to 12 godz. -system może wprowadzić tylko i wyłącznie na wniosek pracownika. 6.System pracy weekendowej : -polega na tym, iż pracownik wykorzystuje pracą jedynie w piątki, soboty, niedziele i święta -max -12 h/dobę -system można wprowadzić tylko na wniosek pracownika - pracodawca nie może wprowadzić go z własnej inicjatywy. DZIAŁALNOŚĆ SOCJALNO-BYTOWA-usługi świadczone przez pracodawców dla pracowników na rzecz wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekr, opieki nad dziećmi, finansowej, zwrotnej lub bez.pomocy na mieszkanie na warunkach określonych w umowie. Podstawą odpisu na ZFŚS jest przeciętne wynagrodzenie miesięczne w roku poprzednim lub w drugim półroczu jeżeli przecietne wynagr. stanowiło wyższą kwotę. Odpis=37,5%. Fundusz muszą tworzyć pracodawcy zatrudniający min.20os. i wszystkie jedn. sektora publicznego niezależnie od ilości os. Fundusz nie musi być tworzony jeśli pracownicy wyrazili zgodę, info jest zawarta w regulaminie lub układzie zbiorowym. Przyznanie ulgowych świadczeń i usług jest zależne od sytuacji materialnej, życiowej, rodzinnej. STOSUNKI PRACY-relacje zachodzące między pracodawcami, pracownikami, reprezentującymi ich organizacjami oraz rządem. MODELE STOSUNKÓW PRACY: scentralizowany, zdecentralizowany (partycypacja pracownicza). PARTYCYPACJA-udział w zarządzaniu p-stwem, w procedurach decyzyjnych. a)aktywność uczestniczenia (intensywność partycyp.) pracowników w zarządzaniu: -p.bierna-prawo do informacji, wysłuchania, wypowiadania opinii, doradzania. -p.czynna-prawo do wyrażania sprzeciwu lub zgody, wspólnego lub wyłącznego rozstrzygania. b)zakres władzy sprawowanej przez pracowników: -p.pośrednia-udział reprezentantów pracowników w organach zarządzających. Instytucje p.pośredniej: udział reprezentacji pracowników w głównych organach zarządzania (np.rada nadzorcza), udział przedstawicieli w radach, komitetach (np.rady zakłaowe, społeczny inspektor pracy), udział org. związkowych w zarządzaniu (p. związkowa). -p.bezpośrednia (tzw.demokracja przy warsztacie pracy)-współuczestniczenie członków grupy pracowniczej w podejmowaniu decyzji dot. ich samych, wykonywanej pracy, organizacji w zakresie ustalania warunków pracy i zatrudnienia (zespoły samorządowe, skrzynki na propozycje, mailing, spotkania. c)prawo: -p.formalna-dokonuje się w wyniku prawnej regulacji odp. organów władzy. -p.nieformalna-ukształtowana w wyniku długotrwałych, rzeczywistych zachowań partycypacyjnych, kierownictwa i pracowników. WARTOŚCIOWANIE PRACY polega na oszacowaniu trudności danej pracy oraz jej wkładu w realizację celów p-stwa. Wyróżniamy 2 typy metod wartościowania pracy: metody sumaryczne, metody analityczne. METODY SUMARYCZNE: PORÓWNAWCZA- polega na wybraniu pracy najtrudniejszej lub najprostszej w danym przedsiębiorstwie oraz na porównaniu z nią innych prac. W wyniku takiego postępowania uzyskuje się ranking. PORÓWNYWANIE PARAMI - polega na tym, że każdą z rozpatrywanych prac porównuje się z pozostałymi w tablicy krzyżowej. Wśród zalet wskazanych metod jest: łatwość, szybkość i niski koszt. Do wad zaliczamy: subiektywizm, niemożność oszacowania wielkości różnicy pomiędzy pracą najłatwiejszą a najtrudniejszą. METODY ANALITYCZNE: opierają się na stworzeniu syntetycznych kryteriów oceny trudności i wkładu danej pracy oraz przypisaniu im określonych not punktowych lub wag. Na podstawie doświadczeń wielu przedsiębiorstw można wskazać metodykę wartościowania pracy dla metod analitycznych, która obejmuje: przygotowanie zakładu pracy, dokonanie wstępnej analizy pracy, wybór metody analitycznej, opis stanowisk pracy (jeżeli ich nie ma), dokonanie wartościowania, przełożenie not punktowych na płacę.