ROZDZIAŁ XIII Wynikające z nerwicy trudności w pracy zawodowej

OGÓLNE ASPEKTY TRUDNOŚCI:

Zaburzenia neurotyczne odgrywają stosunkowo małą rolę w pracy o charakterze zrutynizowanym.

W przypadku pracy twórczej, neurotycy nie dysponują zdolnością do właściwej oceny trudności obiektywnych jak również do właściwej oceny wartości wykonywanej przez siebie pracy. Sposób wykonywania pracy jest zazwyczaj zbyt usztywniony. Wewnętrzny związek z pracą jest luźny, co wypływa z egocentryzmu neurotyka - ważniejsze jest jak sobie z nią poradził i w jaki sposób powinien ją wykonać. Zbyt silny element przymusu, zbyt dużo konfliktów i lęków, nie pozwalają się nią cieszyć.

Każdy typ neurotycznej osobowości ma specyficzne atuty i trudniości

TYPY EKSPANSYWNE:

• Skłonne przeceniać własne zdolności i talenty

• Skłonne do przeceniania wartości pracy

• Jakakolwiek krytyka odczuwana jako atak

• Wielka potrzeba doceniania ich pracy

• Ograniczona zdolność do chwalenia innych

• Potrzeba dominacji

• Potrzeba udowodnienia swych zdolności skłania ich do podejmowania najcięższych zadań

Typ narcystyczny	Typ perfekcjonisty	Typ władczo - mściwy
Najbardziej skłonny do ulegania władzy swej wyobraźni, która maluje przed nim wizje szybkich i pełnych blasku osiągnięć	Pracuje metodycznie i pedantycznie	Praca jest jego pasją ze względu na niezmożoną ambicję i pustkę w życiu osobistym
Typ najproduktywniejszy	Powolny i mało produktywny	Dyktator
Rozproszenie zainteresowania i energii na wiele kierunków	Duże wymagania wobec innych	Nie odczuwa zadowolenia z pracy, ale praca go nie nuży
Nieumiejętność uświadomienia sobie, że istnieją granice możliwości własnych osiągnięć, bo ograniczenie swej aktywności oznaczałoby uznanie swej klęski i godnej pogardy słabości	Świadomość obowiązków i sposobu ich wykonania są zbyt obciążające żeby pozostał jakiś margines na oryginalność i spontaniczność	Zainteresowany głównie zewnętrznym efektem pracy tj. sukcesem, prestiżem , ale bez zgłębiania istoty pracy - zależy mu bardziej na panowaniu, a nie na wzbogacaniu pracy własną inwencją
Przy napotkaniu pierwszych trudności opada zainteresowanie - duma nie pozwala mu się przyznać, ze cofa się przed trudnościami, jest to zabieg służący zachowaniu twarzy	Skłonny do przepracowywania się →stąd przemęczenie	Nie umie zlecać prac innym - jego pogarda wobec ludzi utwierdza go w przekonaniu, że tylko on potrafi należycie pracować
Niechęć do zajmowania się szczegółami		Nie dostrzega cudzych zasług i przywłaszcza sobie cudze koncepty
Niechęć do systematycznego wysiłku - ze względu na strach przed zagrożeniem iluzji własnych nieograniczonych możliwości		Zdolność do dokładnego planowania; ma jasne wyobrażenie o dalszych etapach realizacji

TYPY POMNIEJSZAJĄCE SWOJĄ WARTOŚĆ:

• zaniżanie celów swych dążeń

• niedocenianie swych zdolności i wartości pracy

• samokrytycyzm i ciągłe wątpliwości

• poczucie niemożności i bezsilności

Postawa tłumienia siebie	Postawa rezygnacji
Pracuje dobrze, gdy robi to dla kogoś	Lepiej pracuje w odosobnieniu - pozycja rezerwy i dystansu; wrażliwość na przymus, oczekiwania →trudności w pracy pod kierownictwem, w instytucjach; może wywołać nieuświadomiony bunt wyrażony stanem apatii i inercji
Uwidacznia się różnica miedzy twórczą pracą wykonywaną wśród innych(kiedy czuje się bezpieczna, lubiana, potrzeba i może się na kimś oprzeć) a pracą samodzielną (napotyka tu przeszkody nie do przezwyciężenia, unika jej, nawet nie rozpoczyna, praca wzbudza niepokój i może być wykonywana tylko na raty)	Praca jest jednym z terenów, na których zachodzi generalny proces degradacji osobowości; zarówno dążenia do samorealizacji jak proces urzeczywistniania swojego wyidealizowanego obrazu są wręcz tłumione, dlatego praca traci znaczenie i staje się złem koniecznym
Czujna na każdą usterkę w tym, co robią, pociąga za sobą samoponiżanie →wysokie standardy perfekcji dotyczą nie tylko jakości ale i metod →w przypadku stwierdzenia ich nieskuteczności odczuwa pogardę wobec siebie	Największym utrudnieniem jest inercja - im większa, tym większa skłonność do wykonywania działań tylko w wyobraźni i wynikająca z niej nieproduktywność (nie gdy pracuje z własnej inicjatywy, na własną rękę)
Dążenie do osobistych osiągnięć wytwarza poczucie winy, bo ambicja i duma są tabu; swoją pracę uznaje więc po prostu za spełnienie obowiązku	Ustawia się na najskromniejszych pozycjach, bo postępowanie takie jest istotnym elementem ogólnej postawy rezygnowania z życiowej aktywności
Walka między koniecznością zdobycia szczytu a przymusem pozostawania na dole; stany twórczego uniesienia i skłonność do autodestrukcji to ukryty głęboko konflikt
Brak koncentracji, pustka w głowie →osoba pracuje wolno, jest mało wydajna
Potrzeba pomniejszania własnej wartości nie pozwala jej polegać na sobie
Nieumiejętność właściwego potraktowania przedmiotu pracy wypływa z zakazania sobie wszystkiego, co oznacza domaganie się uznania, co ma charakter agresji lub dominacji
Brak wymagań wobec innych, wstrzymywanie się od kierowania

Opisane powyżej zaburzenia pociągają za sobą trwonienie sporego potencjału energii - jednostka za bardzo się w pracy eksploatuje; nie wykorzystuje zasobu swych własnych możliwości, ponieważ nie odważa się podejmować pracy odpowiedniej do własnych uzdolnień.

---