KONSTYTUCJA ANGIELSKA
Konstytucja- ustawa, w której sformułowane są podstawowe zasady prawne organizacji państwowej oraz prawa obywatelskie i która stanowi w stosunku do innych ustaw normę nadrzędną. Konstytucja angielska nie ma tej formy.
Konstytucja angielska to konstytucja w sensie materialnym - to system podstawowych urządzeń społeczno-gospodarczych i politycznych, które charakteryzują daną organizację państwową. Konstytucja angielska nie ma charakteru ustawy zasadniczej. Nie ma w Anglii konstytucji spisanej to system norm, przepisów, zwyczajów regulujących ustrój państwa. Wchodzą do niej elementy spisane i te które nie zostały spisane np. konwenanse, maksymy. Poza spisanymi „pomnikami” prawa (np. Wielka Karta Swobód 1215r.) są to zwyczaje, które utarły się w praktyce, nie potwierdzone w aktach spisanych (np. gabinet podaje się do dymisji gdy traci poparcie.) konstytucja formalna to konstytucja „sztywna” gdyż zmiany do niej wprowadza się w specjalnym, określonym i sformalizowanym trybie. Konstytucja „materialna” jest konstytucją elastyczną, łatwo jest do niej wprowadzić zmiany, nie potrzebują takiego sformalizowania, wchodzą w życie i po prostu zastępują odpowiednią ustawę. Wyraża się to łacińską paramią „Lex posterior derogat legi prior”
Normy konstytucyjne - nie mają w Anglii charakteru nadrzędnego w stosunku do innych ustaw. Otaczane są szczególnym respektem, ale w rzeczywistości normy zawarte w tych ustawach mogą być, tak jak w każdej ustawie, dowolnie zmienione przez ustawę uchwaloną przez Parlament zwykłą większością głosów. Nie ma więc w Anglii problemu hierarchii ustaw, kwestii nadrzędności konstytucji czy niezgodności ustawy z konstytucją. Każda ustawa jest zgodna z konstytucją. Angielska konstytucja zmienia się w drodze zwyczajów i praktyki konstytucyjnej.
REFORMY PRAWA WYBORCZEGO
1832 - REFORMA TZW. GREYA - ujednoliciła system wyborczy, zachowywała nadal wysoki cenzus majątkowy. Cenzus majątkowy do 12 funtów rocznego dochodu. Reforma osłabiła pozycję arystokracji ziemskiej i zapewniła przewagę bogatemu mieszczaństwu. Liczba wyborców, która przed reformą wynosiła 455000, uległa znacznemu powiększeniu. Zamiast ok. 3% ludności prawo wyborcze miało już ok. 5% ludności. (630000 wyborców).
1867 - REFORMA DISRAELIEGO - polegała na obniżeniu wyborczego cenzusu majątkowego na czym zyskały warstwy średnie. Liczba wyborców po reformie wzrosła 4x do liczby2,5 mln.
1884 - 1885 - REFORMA GLADSTONE'A - zmieniono zasadniczo charakter prawa wyborczego. Odebrano korporacjom ziemskim lub miejskim prawa wyborcze. Przyjęto zasadę, że prawo wyborcze jest prawem podmiotowym obywateli. W związku z tym kraj podzielono na okręgi wyborcze. Były w zasadzie równe i z reguły jednomandatowe. Było ich 601. Obniżono znacznie cenzus majątkowy, który nadal jednak się utrzymał.
1918 - REFORMA LLOYD GEORGE'A - wprowadziła demokratyczny system wyborów powszechnych, tajnych, bezpośrednich - ale nie równych. Ustaliła granicę wieku dla czynnego prawa wyborczego na 21 lat. Przyznała prawo wyborcze kobietom powyżej 30 roku życia.
1928 - przyznanie kobietom praw wyborczych na równi z mężczyznami. Zasada nierówności wyrażała się w tym, że wybory były pluralne tzn. że można było głosować w kilku miejscach. 1 osoba mogła nawet oddać 3 głosy: 1 - w miejscu zamieszkania, 2 - tam gdzie była siedziba jego własnego przedsiębiorstwa, 3 - w uniwersytecie na którym studiował. Dlatego w 1948r. zniesiono system pluralny.
INNE REFORMY:
1829 - katolicy uzyskali prawa wyborcze
1858 - Żydzi uzyskali prawa wyborcze
1872 - wprowadzono tajne głosowanie
1958 - w Izbie Lordów mogą zasiadać kobiety a także wprowadzono instytucje Lordów dożywotnich
1963 - Lord skazany był by zasiadać w Izbie Lordów, od 1963r. może zasiadać w Izbie Gmin ale musi zrzec się tytułu Lorda i w ten sposób uzyskuje bierne prawo wyborcze do Izby Gmin.
1999 - Izba Lordów składała się z 500 Lordów dożywotnich i 92 Lordów dziedzicznych. Lordowie dziedziczni mieli z siebie wybierać przedstawicieli. Parlament Act mówił o tym, że Izba Lordów musi być demokratyczna. Istniały przesłanki, że niektórzy zasiadają tam bo np. matka ich była kochanką króla.
Rząd:
1) w znaczeniu najszerszym - egzekutywa - ogół uprawnień przysługujących koronie, którą uosabia król i on sprawuje rządy sam bądź za pomocą sługów koronnych i w tym rozumieniu nawet woźny jest członkiem rządu.
2) jako ciało niekolegialne - ½ partii rządzącej, którzy zasiadają w Parlamencie ma funkcje ministerialne, rząd nie jest kolegialny. Parlament ma funkcje ministerialne.
3) rząd - kolegialny gabinet 18-21 osób wchodzi w skład Gabinetu. Gabinet jest części Tajnej Rady. Wszystko co jest w trakcie Gabinetu jest tajne, do wiadomości publicznej może być przekazany komunikat, nic poza tym.
Wpływ wzoru konstytucji angielskiej na inne kraje
a)Monteskiusz oparł swoją teorię podziału władzy na wzorach angielskich
b)John Locke- oparł się na urządzeniach angielskich po drugiej rewolucji z 1688r
c)suwerenność Parlamentu
Wzory angielskie odznaczają się najbardziej w kształtowaniu parlamentaryzmu w XIXX i XXw. Nauka trafnie
ujmowała zasady parlamentaryzmu, recypowane w całości lub w części przez państwa nowożytne, w
następujących punktach:
-zasada reprezentacji narodowej
-system dwuizbowy
-odpowiedzialność prawna ministrów
-rządy parlamentarne (odpowiedzialność polityczna ministrów)
-rządy gabinetowe- odpowiedzialność solidarna ministrów